بیش از سه دهه از رحلت بنیانگذار و معمار کبیر انقلاب اسلامی و مصلح عظیم امت اسلامی می‌گذرد ولی همچنان محبت وی در قلوب مسلمانان و آزادی خواهان جهان با حرارتی بیش از گذشته زنده و جاودانه می‌باشد. وقتی به دنبال علت این جاودانگی بگردیم شخصیتی عظیم در مرور زندگی ایشان متبلور می‌شود. شخصیتی که در عرصه دین و عرفان، سیاست و اخلاق و … نمود عینی و خارجی دارد.

در ششم حمل سال ۱۳۹۴ عربستان سعودی در قالب ائتلافی نظامی متشکل از چند کشور عربی و با حمایت و پشتیبانی آمریکا، انگلیس، فرانسه، اسرائیل و شمار دیگری از کشورهای غربی، حملات شدید و گسترده‌ای را علیه یمن، آغاز کرد. درحالی که بهانه عربستان برای این تجاوز نظامی بازگردان «عبدربه منصور هادی» رئیس‌جمهوری مستعفی این کشور به قدرت بود، اما این کشور در عمل اهداف شوم و زیادخواهی‌های سیاسی خود را دنبال می‌کرد. تجاوز نظامی عربستان به یمن تاکنون منجر به کشته شدن بیش از ۱۴ هزار یمنی بی گناه و ویرانی بیش از نیمی از این فقیرترین کشور عربی شده‌است.

انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی، از مراجع تقلید شیعه در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی (۱۹۷۹ میلادی) موجب سقوط نظام پادشاهی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در کشور ایران شد. این انقلاب مردمی که در قدرتمندترین کشور منطقه روی داد، آثار و تبعاتی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی داشت. در این پرونده کوشش می‌شود تا این انقلاب و نتایج آن بررسی شود.

حوالی ساعت یک و نیم بامداد روز جمعه ۱۳ جدی/دیماه ۱۳۹۸ نیروهای آمریکایی به فرمان رئیس‌جمهور این کشور به کاروان حامل سردار سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابومهدی المهندس معاون الحشد الشعبی در نزدیکی فرودگاه بغداد حمله هوایی کردند که در نتیجه آن، سردار سلیمانی و ابومهدی به همراه همراهانشان به شهادت رسیدند. در واکنش به این حمله تروریستی که محکومیت جهانی در پی داشت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در عملیاتی انتقام جویانه پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در عراق را با موشک‌های بالستیک هدف قرار داد.

حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۹۷۹ و اشغال این کشور که به مدت ۹ سال به طول انجامید؛ یکی از بزرگترین وقایع سیاسی قرن بیستم به شمار می‌آید. این جنگ که نزدیک به ۲ میلیون کشته و همچنین ۱۰ میلیون مهاجر برجای گذاشت، منشأ تحولات سیاسی و اجتماعی گسترده‌ای در سطح کشور، منطقه و همچنین نظام بین‌الملل شد.

قدس، قبله نخستین و حرم دوم مسلمانان جهان، وطن میلیون‌ها آواره فلسطینی است که استکبار جهانی آن سرزمین را از دست ساکنانش خارج ساخت و تحت سلطه نیروهای اشغالگر قدس قرار داد. از همان نخستین سال‌های اشغال پاره تن اسلام، با مقاومت فلسطینیان و اعتراض مسلمانان و دیگر انسان‌های آزاده جهان، نهضت مقابله با اسرائیل و حمایت از فلسطین مظلوم شکل گرفت. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ملت‌های مسلمان به ویژه پس از صدور پیام تاریخی امام خمینی در سال ۱۳۵۸ مبنی بر نام گذاری آخرین جمعه ماه رمضان به عنوان روز جهانی قدس، مسئله آزادسازی فلسطین از چنگال غاصبان قدس را سرلوحه آرمان‌های خویش قرار دادند. از این رو، همه ساله، روز قدس را به روز فریاد کشیدن بر سر ستم کاران تاریخ و به لرزه درآوردن پایه‌های سست رژیم اسرائیل تبدیل کرده است.

تلاش‌ها برای فراهم کردن زمینه گفت‌وگوهای صلح افغانستان در سنبله ۱۳۹۷ و با انتخاب زلمی خلیل‌زاد به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان وارد مرحله جدیدی شد. این دیپلمات آمریکایی افغانستانی‌الاصل تا کنون ۹ بار با نمایندگان گروه طالبان دیدار و گفت‌وگو کرده‌است. دور نخست گفت‌وگوهای دو طرف در ۲۰ میزان سال ۱۳۹۷ در قطر برگزار شد. این کشور در ۲۵ عقرب همان سال نیز میزبان دور دوم گفت‌وگوهای طالبان و آمریکا بود. سومین نشست زلمی خلیل‌زاد با نمایندگان طالبان در ۲۶ قوس ۱۳۹۷ در ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی، برگزار شد. شش دور بعدی گفت‌وگوهای آمریکا و طالبان به ترتیب در ۲۹ جدی و ۶ حوت ۱۳۹۷ و ۱۰ ثور، ۸ سرطان، ۱۲ اسد و ۳۱ اسد ۱۳۹۸ با میزبانی قطر انجام شد.

چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در تاریخ ششم میزان/مهر سال ۱۳۹۸ برگزار می‌شود. در جریان این انتخابات ۱۷ نامزد برای بدست آوردن کرسی ریاست جمهوری تلاش می‌کنند.

شبکه‌های اجتماعی همچون فیس بوک در سال‌ها اخیر به بستر خوبی برای انتشار اخبار و گزارش‌ها مبدل شده‌است. این اخبار و گزارش‌ها درحالی که معمولاً معتبر نیستند و از مجاری رسمی منتشر نمی‌شوند اما منعکس کننده واقعیت‌های مهمی می‌باشند. در این پرونده به این اخبار و گزارش‌ها می‌پردازیم.

سومین انتخابات ولسی جرگه شورای ملی که طی آن اعضای دوره هفدهم مجلس نمایندگان انتخاب شدند پس از ۳ سال تأخیر در ۲۸ و ۲۹ میزان/مهر ۱۳۹۷ در تمامی ولایت‌های افغانستان به جز ولایت غزنی برگزار شد.

روستای شیعه نشین میرزاولنگ که در ولسوالی صیاد و در ۲۰ کیلومتری مرکز ولایت سرپل قرار دارد، پس از یک هفته مقاومت سرانجام در تاریخ شنبه ۱۴ اسد ۱۳۹۶ توسط تروریست‌های داعش و طالبان تصرف شد. با ورود نیروهای طالبان و داعش به این روستا کشتار و شکنجه و غارت مردم غیرنظامی و بی گناه میرزاولنگ آغاز شد. به گفته یکی از ساکنان این منطقه «اکثر طالبان از روستاهای پسته مزار، اقسو، قفلتون ولسوالی صیاد و گشجیک مرکز سرپل بودند که به دلیل اختلافات قومی و منطقه ای دست به فاجعه میرزاولنگ زدند.» مقامات محلی بعداً تأیید کردند که گروه طالبان و گروه داعش در حمله به میرزاولنگ با همدیگر همکاری داشتند. به گفته والی وقت سرپل «این گروه‌ها حتی به اطفال، زنان و کهن سالان نیز رحم نکردند و به شکل وحشیانه ای آن‌ها را قتل‌عام نمودند.» بنابر اظهارات مقامات رسمی، گروه‌های تروریستی طالبان و داعش در این فاجعه ۵۲ غیرنظامی را به شکل «فجیعی» به شهادت رساند. همچنین بیش از ۶۰۰ خانواده نیز درپی فاجعه میرزاولنگ بیجاشدند.

«علامه شهید سید اسماعیل بلخی»؛ مردی که ۳۱ سال از عمر ۴۸ ساله‌ خود را برای مبارزه با استبداد، تبعیض، عقب‌ماندگی و حقوق مردم خود سپری کرد؛ ۱۵ سال را در زندان دهشتناک «دهمزنگ» گذراند و سرانجام جان خود را نیز برای آزادی کشور و مردم خود داد.

«چین» همسایه ماست. این کشور توانسته است در دهه‌های گذشته به ابرقدرتی اقتصادی، سیاسی و نظامی در سطح نظام جهانی تبدیل شود، تا جایی که بطور مستقیم هژمونی تاریخی آمریکا را به چالش کشیده است. وجود این ابرقدرت در همسایگی ما فرصت‌ها و تهدیدهای قابل توجه‌ای را متوجه منافع ملی افغانستان چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه‌ای، کرده است. به همین جهت لازم است تا با نگاهی ویژه به چین، روابط این کشور با افغانستان به دقت رصد و تحلیل شود.

پس از انفجار تروریستی در چهارراهی زنبق کابل که در تاریخ ۱۰ جوزا ۱۳۹۶ صورت گرفت و بیش از ۵۰۰ کشته و زخمی برجای گذاشت و همچنین اعتراضاتی که در روزهای پس از آن صورت گرفت و موجب کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر در تیراندازی نیروهای امنیتی در مقابل ارگ ریاست جمهوری گردید، عده‌ای از فعلان جامعه مدنی با برپایی خیمه‌هایی اعتراضی در کابل، آغاز به کار جنبش رستاخیز تغییر را اعلام کردند.

حزب‌الله چگونه شکل گرفت؟ ریشه‌های ایجادش در کجا بود؟ چه شخصیت‌های لبنانی‌ای در تأسیس آن و تعیین مسیرش دخیل بودند؟ نقش حقیقی ایران در تشکیل حزب‌الله چه بود؟ اولین مواجهه‌های حزب‌الله در داخل لبنان و با دشمن اسرائیلی چگونه شکل گرفت؟ و … این سؤالات و ده‌ها سؤال دیگر، نمونه‌هایی است که پاسخگویی به آن‌ها بخشی از «تجربهٔ مقاومت» را روشن می‌کند و نشان می‌دهد مقاومتی که سید حسن نصرالله آن را «مقاومت باتقوای متوکل عاشق عارف و همچنین عالم عاقل برنامه‌ریز آموزش دیدهٔ مجهز» توصیف می‌کند، از زمینه‌های تأسیس تا پیروزی در جنگ ۳۳ روزه و حتی پس از آن، چه روندی را در طی بیش از ۳۰ سال طی کرده است.

در جریان پژوهش موردی در رابطه با ولایت وردک و مردمان آن، متوجه شدم که ادعایی مبنی بر سیادت پشتون‌های وردک وجود دارد و این موضوع را سال‌ها قبل در دورۀ جوانی از مردم وردک شنیده بودم. به موضوعی به این مهمّی تاکنون از سوی منابع رسمی و پژوهشگران و تاریخ نویسان افغانستانی نه تنها به صورت هدفمند توجه نشده، بلکه آن را مغرضانه افسانه و بی اعتبار نیز قلمداد کرده اند. مردم وردک نیز متأسفانه حسّاسیت شان را در این زمینه به مرور زمان از دست داه اند و تنها عدۀ کمی از آن‌ها بر سیادت شان اصرار داشته و مقاومت کرده اند که هنوز سیّد نامیده می‌شوند.

با حمله شوروی به افغانستان و بروز جنگ‌های داخلی میلیون‌ها تن از مردم افغانستان مجبور به مهاجرت شدند. مهاجرین افغانستانی به سرتاسر دنیا مهاجرت کردند، اما مقصد بیشتر آن‌ها ایران و پاکستان بود. مهاجرت، آثار و تبعات بسیاری برای مردم افغانستان داشت که در این پرونده در کنار انعکاس وضعیت مهاجرین، به آن پرداخته می‌شود.

حکام سعودی به‌جای عذرخواهی و پشیمانی و تعقیب قضائیِ مقصران مستقیم این حادثه‌ی هولناک، با نهایت بی‌شرمی و وقاحت، حتی از تشکیل هیئت حقیقت‌یاب بین‌الملل اسلامی نیز سر باز زدند؛ به‌جای ایستادن در جایگاه متهم، در جایگاه مدعی ایستادند و دشمنی دیرین خود با جمهوری اسلامی و با هر پرچم برافراشته‌ی اسلام در مقابله با کفر و استکبار را با خباثت و سبکسریِ بیشتر آشکار ساختند.(آیت الله خامنه ای)

پس از برگزاری انتخابات جنجالی ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۳ و بروز اختلافات گسترده میان دو نامزد اصلی بر سر نتایج آن و به بن‌بست رسیدن گفتگوهای سیاسی، «حکومت وحدت ملی» به عنوان راه حلی برای خروج از بحران، با توافق میان «محمد اشرف غنی» و «عبدالله عبدالله» به عنوان رئیس جمهور و رئیس اجرائیه، تشکیل شد. در این توافق سیاسی که با میانجیگری «جان کری»، وزیر امور خارجه وقت آمریکا صورت گرفت، آمده بود بعد از گذشت دو سال، لویه جرگه قانون اساسی برگزار خواهد شد و پست ریاست اجرائیه که در قانون اساسی وجود ندارد، شکلی قانونی به خود خواهد گرفت. اما با عملی نشدن این توافق و همچنین اوج‌گیری اختلافات درونی میان تیم رئیس جمهور و رئیس اجرائیه، افغانستان با آینده نامعلومی روبرو شده است.

نهضت اخوان المسلمین که در ماه مارس ۱۹۲۸ در شهر اسماعیلیه مصر توسط شیخ حسن البنا تأسیس شد تا کنون که بیش از ۸۸ سال از عمر آن می‌گذرد، در کشورهای مختلف اسلامی گسترش یافته و احزاب متعددی با نام‌های مشابه یا متفاوت در دامن آن پرورش یافته است. این نهضت تا کنون در چندین کشور یا به قدرت رسیده و یا در قدرت مستقر مشارکت کرده است، اما نه تنها نتوانسته است موفق به تشکیل حکومت اسلامی شود، بلکه بارها سرکوب شده و از دامن آن گروه‌های سکولار یا سلفی و تروریستی خطرناکی سر برآورده که کشورهای اسلامی و حتی جوامع غیر مسلمان را بخاک و خون کشیده و خسارات جبران ناپذیری جانی، مادی و معنوی را بر مسلمانان تحمیل کرده و آنان را در انظار مردمان جهان خوار و بی‌عزّت کرده است. در این پرونده به سیرتاریخی اخوان المسلمین و دلایل انحراف این جریان خواهیم پرداخت.

افغانستان و منطقه آسیای میانه دارای زمینه‌های تاریخی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی مشترکی می‌باشند. مشترکات و پیوستگی افغانستان و این منطقه تا جایی است که برخی از کارشناسان افغانستان را جزئی از آسیای میانه و برخی دیگر آن را جزئی از مجموعه امنیتی منطقه آسیای میانه می‌دانند. افغانستان و پنج جمهوری آسیای میانه (ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) که جبر جغرافیایی، آن‌ها در همسایگی یکدیگر قرار داده است، می‌توانند مکمل خوبی برای جبران ضعف‌های ژئوپلیتیکی همدیگر باشند. به همین جهت نیاز است تا روابط افغانستان با جمهوری‌های آسیای میانه با تمرکز بیشتری بررسی گردد.

پروژهٔ انتقال برق توتاپ قرار است با یک لین برق ۵۰۰ کیلو ولت AC، در مرحلهٔ اول برق ترکمنستان را به افغانستان منتقل کند و در مرحله بعد لین‌های برق دیگری را که از ازبکستان و تاجیکستان تا پلخمری می‌آیند را به شبکهٔ برق افغانستان تزریق کند. برای انتقال این برق دو مسیر پیشنهاد شده است. مسیر اول برق وارداتی را از پلخمری به «سالنگ» و سپس به کابل منتقل می‌کند و مسیر دوم برق را از پلخمری به «بامیان» و سپس به کابل انتقال می‌دهد. در حال حاضر بحث‌های زیادی بر سر اینکه کدامیک از مسیرهای سالنگ و یا بامیان برای این لین برق مناسب تر است درگرفته است.

«سید محمدباقر مصباح‌زاده» در ۵ اسد سال ۱۳۳۴ در «دره سنگلاخ» از توابع ولسوالی «جلریز» ولایت «میدان وردک» به دنیا آمد. پدر او سید محمدحسین مصباح، از علمای تراز اول افغانستان و اولین نماینده امام خمینی (ره) در افغانستان بود که توسط رژیم کمونیستی به شهادت رسید. وی دوره اولیه تحصیل خود را در زادگاه و دوره بعدی تحصیلات پیش از دانشگاه را در کابل به اتمام رساند. همزمان با تحصیل در مدرسه، دروس ابتدایی ادبیات عرب را نیز سپری کرده و به شاگردان پدر خود زبان‌های انگلیسی و ادبیات فارسی را آموزش می‌داد. در سال ۱۳۵۲ وارد دانشکده مهندسی دانشگاه کابل شد و سال پنجم تحصیلات وی در دانشگاه یعنی سال ۱۳۵۷ مصادف با کودتای کمونیستی در افغانستان گردید. مصباح زاده در طول دوران تحصیل، فعالیت‌های سیاسی خود را نیز دنبال می‌کرد، وی یکی از سازمان‌دهنگان قیام سوم حوت سال ۱۳۵۸ در کابل بود. پس از متشنج شدن اوضاع سیاسی در افغانستان، برای اولین بار تن به مهاجرت به جمهوری اسلامی ایران داد. با آغاز جهاد اسلامی افغانستان، زندگی در آسایش و رفاه را کنار گذاشته و سال‌های جهاد را در جبهه‌های مختلف افغانستان به خصوص جبههٔ سنگلاخ سپری کرد. وی در دوران جهاد، اقدامات آموزشی-فرهنگی مختلفی را در دستور کار خود قرار داد که از آن جمله می‌توان به تشکیل چندین آموزشگاه در منطقه سنگلاخ اشاره کرد. وی پس از جهاد، مجدد ترک وطن نموده و در جمع مهاجرین در مشهد ساکن شد.

همایش «یاد یار» ویژه نکوداشت عالم مجاهد، علامه شهید سید محمدحسین مصباح، در تاریخ ۱۴ جوزا (خرداد) سال ۱۳۹۴ و به همت «شورای فرهنگی مهاجرین افغانستانی مقیم ایران» و نیز «پایگاه اطلاع‌رسانی پیام آفتاب» در مشهد برگزار شد. سلسله مطالب مربوط به شخصیت شهید مصباح، مطالب تهیه شده برای همایش، انعکاس اخبار همایش در رسانه‌ها و ... را در این پرونده ویژه مطالعه می‌کنید. هر گونه اقتباس از مطالب این پرونده، بدون ذکر منبع ممنوع است.

در سال‌های پس از جنگ سرد روندهای بین‌المللی به شدت به سمت منطقه‌گرایی گرایش پیدا کرد. ایجاد و تقویت سازمان‌های منطقه‌ای و همچنین افزایش سطح همکاری‌های منطقه‌ای نشان می‌داد که دولت‌ها اولویت بیشتری برای سطح منطقه نسبت به سطح بین‌الملل قائل بودند. دلیل این امر نیز وجود مسائل و مشکلاتی بود که میان کشورهای یک منطقه مشترک بودند. افغانستان که پس از سقوط حکومت طالبان وارد مرحله جدیدی گردید، با مسائل گوناگونی همچون تروریسم، مسیرهای ترانزیتی و آب‌های سرحدی روبرو شد. این مشکلات البته برای تمامی کشورهای منطقه چالش‌های فراوانی ایجاد کرده است. بدیهی است که حل این مشکلات تنها در قالب همکاری‌های منطقه‌ای امکان‌پذیر خواهد بود.

دانشجو رکن اصلی ساختار یک جامعه مدرن است و وضعیت تحصیلات عالی یک کشور بیانگر میزان توسعه‌یافتگی آن کشور می‌باشد. افغانستان به عنوان یک کشور در حال گذار، باید حدأکثر توان خود را در خصوص ارتقای وضعیت این بخش انجام دهد. از این رو و به منظور پیگیری وضعیت آموزش عالی افغانستان و در جهت کمک به توسعه کمی و کیفی این بخش و ارتقای حقوق دانشجو، پرونده ویژه‌ای را در این خصوص ایجاد نموده‌ایم. امیدواریم که دانشجویان از سراسر کشور ما را در ارتقای مطالب این پرونده یاری رسانند.

«پیام آفتاب»، پایگاهی خبری و اطلاع‌رسانی است که در آسمان رسانه‌های افغانستان و به یاری خدا در تاریخ ۱ قوس ۱۳۸۵ ظهور کرد. پیام آفتاب، کوشیده است که در مسیر حق و عدالت گام برداشته، از یک سو با دوری از تاریکی و کژ‌اندیشی و با اطلاع‌رسانی سالم، به سلامت فکری، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مردم افغانستان کمک نماید و از سوی دیگر، واقعیت‌های تاریخی و رویدادهای امروزی و درد و رنج این سرزمین و مردمان زجر دیده‌ آن را به جهانیان انعکاس دهد. در این بخش به اخبار و موضوعات پیرامون «پایگاه اطلاع‌رسانی پیام آفتاب» پرداخته می‌شود.