«بعد از شکست نیروهای حزب وحدت در افشار و عقب‌نشینی کامل آنها از ساحه افشار، نیروهای ما به فرماندهی شهید غلام عباس پایدار در مقابل نیروهای دولتی ایستادگی [کردند] و از پیشروی آن‌ها جلوگیری نمودند.»

اشاره: داکتر سید شاه حسین علوی از فرماندهان سابق جهادی حزب حرکت اسلامی افغانستان است. وی در متن جریان‌های و تحولات دوران جهاد به ویژه تحولات دهه ۷۰ در کابل بوده و همه اتفاقات آن زمان را از نزدیک به چشم دیده‌است. داکتر علوی یکی از کسانی بود که در روز ۲۲ دلو/بهمن ۱۳۷۱ به همراه فرمانده شهید عباس پایدار با نیروهای تحت امرش در کوته سنگی کابل مانع پیشروی نیروهای شورای نظار به رهبری احمدشاه مسعود و اتحاد اسلامی به رهبری عبدالرب رسول سیاف به سمت قلعه شهادت و منطقه دشت برچی شدند. به مناسبت فرارسیدن سالگرد فاجعه افشار گفت‌وگویی با ایشان انجام دادیم که آن را با شما شریک می‌سازیم.

پیام آفتاب: جناب آقای علوی، آیا حزب حرکت اسلامی در منطقه افشار دارای پایگاه و سنگر بود؟ در این دوره حزب حرکت در چه بخش‌هایی از کابل نیروی نظامی داشت؟
علوی: حرکت اسلامی در منطقه افشار و نواحی آن در سال ۱۳۷۱ هیچ‌کدام قرارگاه نظامی و نیروی نظامی نداشت.
حرکت اسلامی در نواحی ۳ و ۶ و ۷ و ۱۳ در ساحات دارالامان، دهمزنگ، کارته سه، کارته چهار، برچی، کوته سنگی و پل سوخته قرارگاه‌های نظامی داشت که بزرگ‌ترین آن‌ها قطعه اسکات در دارالامان بود.

پیام آفتاب: آیا حزب حرکت اسلامی در جریان تصمیم حزب وحدت اسلامی برای حمله قریب‌الوقوع به مواضع نیروهای دولت ربانی بود؟
علوی: نخیر. حرکت اسلامی هیچگونه تصمیم مشترک نظامی و جلسات مشترک نظامی برضد دولت آن وقت، نداشت.

پیام آفتاب: برخی‌ها ادعا کرده‌اند که حزب وحدت برای جنگ با دولت ربانی، با حزب حرکت اسلامی هماهنگ کرده بود تا با آغاز حمله به نیروهای تحت امر احمدشاه مسعود، نیروهای حزب حرکت کوه تلویزیون را زیر آتش سلاح‌های ثقیله بگیرد. چنین چیزی صحت دارد؟
علوی: حرکت اسلامی هیچگونه پلان جنگی مشترک با حزب وحدت در مقابل دولت آن وقت را نداشت. اصولأ حرکت اسلامی با جنگ‌های آن زمان مخالف بود و در جهت آتش‌بس و صلح تلاش می‌کرد.

پیام آفتاب: پس از حمله غافلگیرانه نیروهای شورای نظار و اتحاد اسلامی به افشار، چه کسانی آقای مزاری را از مقر حزب وحدت در ساختمان علوم اجتماعی نجات دادند؟
علوی: در حادثه افشار استاد مزاری را قومندان [شیرحسین] مسلمی که رئیس گارنیزیون [حزب وحدت] و فرد قابل اعتماد و متنفذی بود، نجات داد.

پیام آفتاب: درست است که نیروهای قوماندان شفیع در جنگ افشار دخالت نکردند؟
علوی: البته افراد قومندان شفیع در جنگ افشار شرکت داشتند [اما] شاید نخستین کسانی بودند که فرار و صحنه را ترک کردند.

پیام آفتاب: بعد از اینکه افشار سقوط کرد و نیروهای مهاجم به سمت کوته سنگی پیشروی کردند، چه شد که پیشروی آن‌ها متوقف شد؟ چه کسانی جلوی پیشروی آن‌ها را گرفتند؟
علوی: بعد از شکست افشار و عقب‌نشینی کامل حزب وحدت از ساحه افشار، نیروهای ما به سرپرستی شهید غلام عباس پایدار در مقابل نیروهای دولتی ایستادگی [کردند] و از پیشروی آن‌ها جلوگیری نمودند.
برای وضاحت بیشتر عرض کنم [که] قرارگاه مرکزی ما در کوته سنگی بود. از پل سوخته به طرف کوته سنگی حدود صد متر مانده به چوک کوته سنگی، دست راست، دو تعمیر بزرگ سنگی قرارداشت که به نام کلینیک نیز معروف بود و ما در آنجا اقامت داشتیم. مسٶلیت نظامی این قرارگاه را شهید قومندان غلام عباس پایدار که یکی از بهترین چریک‌های [حزب] حرکت بود و تعلیمات نظامی را در قرارگاه آموزش نظامی حرکت در ولایت نیمروز و زابل دیده بود و در جبهات میدان، پروان، غزنی و بامیان دارای شاهکارهای فراوان نظامی بود، به عهده داشت.
در روز حادثه افشار اکثر نیروهای خود را از سایر پوسته‌ها که در موقعیت‌های مختلف قرارداشت احضار کردیم و آمادگی کامل نظامی اتخاذ شد. حتی پایدار می‌خواست با یک عراده تانک به افشار برود که صلاح دیده نشد.
عباس پایدار با چهار عراده تانک که در اختیار داشتیم در چوک کوته سنگی، تعمیر حوزه پنجم، تعمیر رضایی، جابجا و سنگرهای خود را مستحکم نموده بود.
بعد از شکست کامل افشار نیروهای شورای نظار و اتحاد [اسلامی] می‌خواستند به طرف کوته سنگی پیشروی نمایند که با مقاومت مجاهدین ما مواجه شدند و نتوانستند پیشروی نمایند.
خدا شاهد است یادآوری این موضوع نه از باب فخر بلکه در آن وقت آن را یک وظیفه می‌دانستیم و حاضر بودیم تا پای جان مقاومت کنیم و نگذاریم نیروهای دولتی با زور نظامی وارد ساحه ما شود و فجایع بیشتری را ببار آورد.

پیام آفتاب: به نظر شما عوامل شکست حزب وحدت اسلامی در جنگ افشار و بروز فاجعه افشار چه بود؟
عوامل شکست حزب وحدت برتری نظامی دولت و ضعف نظامی حزب وحدت بود و [اینکه آن‌ها] نتوانستند مقاومت کنند. در اخیر برای شهدای مظلوم افشار رحمت و مغفرت آرزو نموده و بر عاملین آن لعنت می‌فرستم.