سردی فضای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و تردیدها دربارهٔ برگزاری انتخابات از یک سو و نگرانی از پیامدهای هرگونه توافق شتابزده آمریکا با گروه طالبان در پی شکست نظامی آمریکا در باتلاق افغانستان، از مباحث داغ این روزها در همسایه شرقی ایران است.
تاریخ انتشار :يکشنبه ۲۷ اسد ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۴۵
کد مطلب : 90667
** شکست آمریکا در باتلاق افغانستان و نگرانی از افزایش خشونتها پس از توافق با طالبان
آمریکا که خود از عاملان اصلی پیدایش طالبان در افغانستان بوده‌است، پس از حملات ۱۱ سپتامبر با هدایت گروه القاعده مورد حمایت طالبان در افغانستان به این کشور لشکرکشی و حکومت طالبان را سرنگون کرد اما اکنون با گذشت ۱۸ سال و با تداوم قدرت نظامی طالبان مجبور به مذاکره با این گروه برای خروجی آبرومندانه از افغانستان شده‌است که حتی برخی کارشناسان آمریکایی نیز این مسئله را شکستی تاریخی برای کاخ سفید می‌دانند.
«اندرو مک‌کارتی» عضو ارشد مؤسسه آمریکایی «نشنال ریویو» بتازگی در یادداشتی تأکید کرد که صرفنظر از چندوچون مذاکرات و دیپلماسی منجر به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، جنگ‌ها یا با پیروزی همراهند یا با شکست و اکنون که آمریکا برای خروج و طالبان برای حکومت آماده می‌شود، این معنایی جز شکست آمریکا در افغانستان ندارد.
در این حال برگزاری هشت دور مذاکرات آمریکا با طالبان در دوحه قطر و پرسش‌ها دربارهٔ توافقی که گفته می‌شود بزودی امضا خواهد شد همچنان محافل سیاسی، رسانه ای و افکار عمومی در افغانستان را به خود مشغول کرده، بطوری که برخی کارشناسان حتی نسبت به تشدید خشونتها و بروز جنگ داخلی دیگری در افغانستان هشدار می‌دهند.
برای بررسی آخرین وضعیت این مذاکرات، رئیس‌جمهوری آمریکا و اعضای ارشد تیم امنیت ملی وی روز جمعه در باشگاه گلف ترامپ در نیوجرسی جلسه‌ای با محوریت افغانستان و با حضور زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان برگزار کردند؛ نشستی که ترامپ و کاخ سفید آن را «بسیار خوب» توصیف کردند. رئیس‌جمهوری آمریکا جمعه شب در پیامی توئیتری نوشت: همین الان جلسه بسیار خوبی را در مورد افغانستان به پایان بردیم. ما و بسیاری افراد در طرف مقابل این جنگ ۱۹ ساله به دنبال توافق در صورت امکان هستیم.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، شتاب ترامپ برای توافق با طالبان و خارج کردن نیروهای آمریکایی پیش از انتخابات سال ۲۰۲۰ آمریکا موجب بحث‌هایی شده که آیا خروج نیروهای آمریکایی یک عقب‌نشینی زودهنگام محسوب می‌شود یا ممکن است گامی به سوی صلح در افغانستان باشد. به نوشته این روزنامه، آغاز خروج نیروهای آمریکایی، به ترامپ این امکان را می‌دهد تا خود را به عنوان چهره ای «صلح ساز» به نمایش بگذارد و این مسئله در آستانه انتخابات آمریکا بخصوص در حالی که مذاکرات او با کره شمالی نتیجه مشخصی نداشته و کارزار فشار بر ایران نیز هدف او برای مذاکره با تهران را برآورده نکرده‌است، می‌تواند برای او مفید باشد.
نیویورک تایمز به نقل از افراد آشنا به توافق مورد مذاکره آمریکا با طالبان نوشت که این توافق زمینه‌ساز خروج مرحله ای هزاران تن از نیروهای آمریکایی در افغانستان در یک دوره زمانی دو ساله یا کوتاهتر خواهد بود. در مقابل نیز گروه طالبان متعهد به قطع روابط با تروریسم بین‌المللی می‌شود و قول خواهد داد که از گروه‌هایی مانند القاعده یا داعش حمایت نکند. منتقدان می‌گویند اعتماد به طالبان ساده انگارانه است اما مدافعان این توافق می‌گویند خروج نیروها مشروط به اجرای تعهدات طالبان است.
در افغانستان اما برخی کارشناسان و مقامات سیاسی می‌گویند در حاشیه قرار گرفتن دولت افغانستان در این مذاکرات و اعطای مشروعیت سیاسی و بین‌المللی به طالبان در کنار قدرت شبه نظامی آنها اشتباه بوده‌است. از سوی دیگر، طالبان بر خروج نیروهای آمریکایی پیش از مذاکره با دولت افغانستان تأکید کرده و همچنین وعده مبارزه و کارشکنی در برگزاری انتخابات را داده‌اند. طالبان با صدور بیانیه ای ، انتخابات را یک روند جعلی دانست و با تأکید بر اینکه «به جدیت برای جلوگیری از آن تلاش می‌کند» افزود: مذاکرات برای پایان اشغال و آمادگی برای تفاهم بین الافغانی جریان دارد.
حتی در صورتی که با وجود همه پیچیدگی‌های مذاکرات آتی طالبان با دولت افغانستان و چگونگی تغییرات احتمالی در قانون اساسی و نقش و جایگاه طالبان در قدرت، این گروه به توافقی با دولت افغانستان برسد، بسیاری در افغانستان بیم دارند که طالبان دیر یا زود همانند دهه ۱۹۹۰ میلادی درصدد تصرف افغانستان و تصاحب کامل قدرت خواهند بود.
خبرگزاری رویترز نیز به نقل از برخی منابع دیپلماتیک در منطقه گزارش داد که «رهبران طالبان گفته‌اند به چیزی کمتر از یک دولت تحت سیطره طالبان راضی نخواهند شد».
به گزارش شبکه خبری طلوع نیوز، محمد اسماعیل وزیر پیشین آب و برق می‌گوید که حکومت و کسانی که ادعای سیاسی دارند باید بدانند که مردم افغانستان میلیون‌ها قبضه اسلحه دارند. این عضو برجسته حزب جمعیت اسلامی، هشدار داده که چنانچه تمام خواست‌ها در گفتگوهای صلح مطرح نشود و طرف‌ها برای اجرای تعهدات خویش تضمین ندهند، پیامد این صلح ناگوار خواهند بود.
صالح محمد ریگستانی یکی از دیگر از چهره‌های افغانی می‌گوید که طالبان کوشش دارند با سلاح وارد گفتگوهای صلح و سیاست افغانستان شوند و از همین رو او و برخی از رهبران برای دفاع از مردم آمادگی لازم را خواهند داشت.
** اشرف غنی: فروپاشی ارتش افغانستان خواب و خیال است
محمد اشرف غنی رئیس‌جمهوری دولت وحدت ملی و یکی از نامزدهای انتخاباتی روز جمعه (۲۵ اسد/مرداد) در ششمین گردهمایی پیکارهای انتخاباتی‌اش در کابل، در واکنش به گزارش‌ها دربارهٔ تغییر احتمالی نظام سیاسی در افغانستان پس از توافق صلح با طالبان، گفت که نظام جمهوری اسلامی افغانستان قابل تغییر نیست. غنی بر برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری تأکید کرد و گفت که این انتخابات باید برای نگهداری و بقای جمهوریت، برگزار شود.
در همین حال، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی و یکی دیگر از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، روز جمعه در سخنانی دولت وحدت ملی را ضعیف توصیف کرد و گفت که در صورت خروج بدون برنامه و شتابزده آمریکا از افغانستان، دولت وحدت ملی سقوط خواهد کرد.
حکمتیار که در دهه ۱۹۸۰ میلادی با با نیروهای شوروی مبارزه می‌کرد و در دهه ۱۹۹۰ نیز یکی از طرف‌های جنگ داخلی در افغانستان بود، افزود: «دربارهٔ خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان شکی نیست؛ آنها افغانستان را ترک خواهند کرد. دربارهٔ صلح نیز شکی نیست؛ صلح آمدنی است اما تحلیل نهادهای آمریکایی نشان می‌دهد که دولت کنونی در افغانستان حتی نمی‌تواند برای چند هفته پس از خروج نیروهای آمریکایی دوام بیاورد.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری اما گفت که احتمال دارد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری به تأخیر بیافتد؛ چون به باور وی، انتخابات و صلح همزمان پیش برده نمی‌شود.
این درحالی است که اشرف غنی هفته گذشته در دیدار با مسئولان نیروهای امنیتی با تأکید بر تداوم و استمرار پیمان‌های امنیتی این کشور با آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پس از حصول توافق صلح با طالبان، گفت، بر سر نیروهای امنیتی افغان معامله نمی‌کنیم. رئیس‌جمهوری دولت وحدت ملی افغانستان همچنین گفت: آنهایی‌که فکر می‌کنند، دوران پس از سرنگونی دولت دکتر نجیب‌الله، آخرین رئیس‌جمهوری تحت حمایت شوروی در افغانستان تکرار خواهد شد، خواب و خیال می‌بینند.
** فضای سرد انتخاباتی و دورنمای مبهم آینده سیاسی افغانستان
براساس برخی گزارش‌های رسانه ای، همزمان با گمانه زنی‌ها دربارهٔ تأخیر احتمالی در انتخابات و روی کار آمدن دولتی موقت و تهدیدات طالبان علیه روند انتخابات، کارزارهای انتخاباتی در روزهای اخیر کمرنگ بوده و تنها به برخی دید و بازدیدها و عمدتاً در سطوح کوچک خلاصه شده‌است. در شهرها از بیلبوردهای متعدد و شور و اشتیاق انتخاباتی ستادهای انتخاباتی در سالهای گذشته خبری نیست.
به گزارش رسانه‌های افغانستان، گروه انتخاباتی «دولت‌ساز» به رهبری محمد اشرف‌غنی رئیس‌جمهوری و گروه «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله رئیس اجرایی دولت وحدت ملی با آن‌که گام‌های نسبتاً بیشتری برای تبلیغات انتخاباتی برداشته‌اند اما نمی‌توان کارزارهای آنها را با شور و هیجان تبلیغاتی ۵ سال پیش مقایسه کرد.
ناامنی‌های گسترده نیز برخی نامزدهای انتخاباتی را دچار تردید کرده‌است. گروه طالبان هشدار داده که با تمام قدرت با انتخابات مقابله خواهد کرد و برخی نامزدها باور ندارند که در چنین فضای ناامنی دولت توانایی برگزاری انتخابات را داشته باشد.
روزنامه «هشت صبح» افغانستان در گزارشی در این خصوص نوشت: «بسیاری از شهروندان به برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه باور ندارند. چند دور انتخابات قبلی در فضای سیاسی برهم ریخته و نا امن، شهروندان را ناامید ساخته‌است. در انتخابات ریاست‌جمهوری ۵ سال پیش و انتخابات پارلمانی سال گذشته، مردم، حضور نسبتاً پرشوری داشتند. دو انتخاباتی که به دلیل درازا کشیده شدن اعلان نتایج، مردم را نسبت به برگزاری انتخابات در فضای فعلی، سرد کرده‌است.»
در ادامه این گزارش آمده‌است از آن زمان تاکنون وضعیت سیاسی – امنیتی و اقتصادی افغانستان تغییر یافته‌است. نفوذ طالبان در مناطقی از افغانستان بیشتر شده، حکومت‌داری با چالش‌های بیشتری روبرو گردیده، دخالت کشورهای دور و نزدیک در امور افغانستان بیشتر شده، بیکاری و مشکلات معیشتی مردم افزایش یافته‌است. شماری از شهروندان با این اوصاف، صلح را به برگزاری انتخابات ترجیح می‌دهند. فضای شهرهای بزرگ خسته و دردآلود است. داد و ستدهای بزرگ از جمله خرید و فروش ملک، زمین و قیمت ارزهای خارجی نیز نیم نگاهی به اتفاقات سیاسی پیش‌رو دارد. افکار عمومی به همان شکلی که به برگزاری انتخابات شفاف باورمند نیست به برقراری یک صلح پایدار نیز باور چندانی ندارد. مردم افغانستان ۵۰ سال است که در جستجوی گم شده‌ای به نام «صلح» اند، شماری از آنها باور ندارند که قدرت‌های سیاسی کلان بر سر آمدن صلح فراگیر در افغانستان یک‌صدا، توافق داشته باشند. پنج دهه جنگ، بحث‌های سیاسی را همیشه در محافل خصوصی و اجتماعات در افغانستان داغ نگه داشته و در روزهای جاری هم بحث صلح انتخابات محدود به محافل بزرگ سیاسی نیست، مردم در ۳۴ ولایت کشور از محلات کسب‌وکار گرفته تا محافل خودمانی در مورد این دو روند بحث می‌کنند و با وجود مشکلات موجود، بخشی از مردم افغانستان، آمدن صلح را به برگزاری انتخابات ترجیح می‌دهند. برخی کارشناسان افغانستان نیز در گفتگو با رسانه‌های این کشور هدف نهایی را صلح و امنیت در افغانستان می‌دانند و تأخیر در انتخابات را موجه می‌دانند اما عده ای دیگر از این مسئله نگران هستند که تعویق انتخابات موجب تضعیف همیشگی جمهوریت در این کشور شود.
یک نظر سنجی تازه بنیاد انتخابات شفاف افغانستان نشان می‌دهد که ۴۲٫۸۷ درصد مردم این کشور در انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد و ۵۷ درصد از مصاحبه‌شوندگان گفته‌اند که در انتخابات شرکت نمی‌کنند. در چنین فضایی چنانچه انتخابات ریاست جمهوری در موعد خود یعنی ششم مهر ماه برگزار شود، این انتخابات در میان چندین دوره برگزاری این روند در ۱۸ سال گذشته ممکن است با رغبت کمتری نسبت به قبل روبه رو شود که در این صورت سرنوشت دولت برآمده از آن نیز در کشاکش معادلات سیاسی و نظامی و در چنبره کلاف سردرگم جنگ و صلح، نامعلوم خواهد بود.
payam-aftab.com/vdchq-nw.23nv-dftt2.html
پربازدیدترین
آخرین اخبار