آبخیزی دریاها در سالهای اخیر خسارات زیادی را به مردم مناطق مختلف افغانستان ازجمله ولایات شمال رسانده است، درمورد علل سرازیر شدن آب دریاها به مناطق مسکونی و زمین‌های زراعتی، وراه‌های جلوگیری آسیب‌های ناشی ازسیل وخیزش آب
تاریخ انتشار :سه شنبه ۲۱ سرطان ۱۳۸۴ ساعت ۱۲:۱۷
کد مطلب : 72342
گفت وگویی داریم با آقای انجنیر عبدالخلیل امینی رئیس آبیاری ولایت قندوز:
دویچه ویله: آقای امینی رئیس از چه مدت بدینسو آب دریاها افزایش یافته و به زمین‌های زراعتی سرازیر شده؟
انجینرامینی: یک آبخیزی بی‌سابقه در ولایات شمال، خاصتاً در ولایت قندوز آغاز شده. در سمت شمال در دو مرحله آب دریاها بلند شد. مرحلهٔ اول از ۲۵ ماه ثور شروع تا ۲۵ ماه جوزا ادامه داشت. مرحلهٔ دوم آبخیزی، وقتی شروع می‌شود که برف‌های سطوح بالا در اثر بلند رفتن درجهٔ حرارت ذوب می‌شوند.
متأسفانه امسال هر دو آبخیزی یکجا در اخیر ماه جوزا و اوایل ماه سرطان صورت گرفت. مردمیکه بیاد دارند گفتند که در سال ۱۳۴۷ همین‌طور یک آبخیزی نیزشده بود.
بناً این آبخیزی‌ها زمین‌های زیاد زراعتی و خانه‌ها مسکونی را که درکنار دریای‌ها درقندوز، دریای کوکچه، دریا آمو، دریای ولسوالی چهاردره قرار داشتند، خراب نموده؛ که این آبخیزی درچند سال اخیر بی‌سابقه بود.
دویچه ویله: چه تعداد خانه و چه مقدار زمین زراعتی را این آبخیزی‌ها خراب کرده است؟
انجینرامینی: چنانچه سربند شهروان که تحت تهدید جدی دریای آمو قرار داشت، قسمت‌های از کانال ترکمن، اسکی پایان اینها تحت تهدید جدی آبخیزی قرار داشتند.
همچنان درولسوالی چهارده قریهٔ یتیم، قریه قصاب، درساحهٔ قندوز قریهٔ خروطی، درولسوالی خان آباد قریهٔ بوین، دولت‌آباد و دولت یار، دریاها دراین مناطق تخریباتی داشته‌اند.
دویچه ویله: آیا تحکیم کاری‌های که شما در ماه ثور یک پروژه را روی دست گرفت بودید، بخاطر جلوگیری از آبخیزی مؤثر واقع شده یا خیر؟
انجینرامینی: بلی در نقاط قلم گذر، در قریه جات سواحل آمو مانند یکه توت و اسکی بالا تا اندازهٔ مؤثر بود، چون درآنوقت سطح آب دریا پایین بود. در بعضی ساحات که همین پروژه ادامه داشت، در همان وقت طغیان آب به حدی بود که ساحات تحکیم شده را نیز دو باره خراب کرد. بخاطریکه آن تحکیم کاری یک پروژهٔ بسیار عاجل بود.
سواحل دریا در قسمت ولسوالی قلعه ذال که درآنجا سه دریا دیگر به دریای آمو می‌ریزد مانند دریا وخش از طرف تاجکستان، دریا کوکچهٔ قندوز و دریای ولسوالی چهادرهٔ ولایت قندوز، بناً کار تحکیم درآن ساحات آنقدر مؤثر نبوده.
دویچه ویله: برای جلوگیری از آبخیزی‌ها و تخریب و تخریش سواحل دریاها چه راهی وجود دارد؟
انجینرامینی: بسیار خوب، یکی از کارهای که می‌تواند بطور اساسی از آبخیزی و تخریب و تخریش سواحل دریاها جلوگیری کند، پروژه‌های بزرگ مانند پروژه آبیاری قندوز، خان آباد، که ازجمله پروژه‌های بزرگ افغانستان به شمار می‌رفت، باید احیا گردند که بوسیلهٔ آن می‌توان آب دریاها را کنترول نمود.
همچنان ایجاد یک ادارهٔ قوی بخاطر ساختن همین‌طور سربندها در دریاهای مختلف تا در سر وقت از آبخیزی‌ها جلوگیری گردد. متأسفانه ریاست آبیاری ولایت قندوز وسایل و سایر امکانات بدسترس ندارد که به مشکل مردم رسیدگی بکند.
دویچه ویله: آقای امینی، تخریب و تخریش سواحل دریای آمو که از سالهای زیاد به اینسو ادامه دارد، زمین‌های زیاد زراعتی و خانه‌های مسکونی را خراب کرده وبسیاری از مردم آن مناطق آواره شده‌اند، برای جلوگیراز تخریب و تخریش سواحل دریای آمو چه پیشنهادی می‌کنید؟
انجینرامینی: دریای آمو یکی از دریاهای بزرگ منطقه است، از اینکه بیشتر قسمت‌های سواحل این دریا ریگی است، طبیعتاً تخریبات نیز در آن ساحات بیشرت بوده.
همچنان در شرایط نا امن چند دهه گذشته، افراد غیر مسوول جنگلات و درختان را که درکنار سواحل آن دریا قرار داشت قطع نموده که سبب سست شدن کناره‌های دریا شده.
جهت تحکیم اساسی سواحل این دریا باید یک سروی دقیق انجام شود تا بعداً دریا به مسیر اصلی جریان نموده و کار تحکیم اساسی آن با اعمار دیوارهای کانکریتی صورت گیرد.
باید خاطر نشان ساخت که تحکیم کاری زمانی مؤثر می‌باشد که سطح آب دریا پایین باشد، یعنی از برج عقرب شروع تا ماه حمل؛ و اینگونه تحکیم کاری با بودیجه اندک امکان ندارد چون تحکیم کاری باید از سواحل این دریا درولسوالی ینگی قلعهٔ ولایت تخار شروع تا ولسوالی‌های ولایت جوزجان که در کنار این دریا قرار دارند صورت گیرد.
منبع : http://www.dw.com/fa-af/برای-جلوگیری-ازتخریب-وتخریش-سواحل-دریا-چه-بایدکرد/a-3155957
payam-aftab.com/vdchixnq.23nikdftt2.html