چند روز پیش «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزبالله دربارهٔ آخرین تحولات لبنان سخنرانی کرد و هشدار داد که رژیم موقت صهیونیستی حق ندارد از میدان گازی «کاریش» در آبهای مورد مناقشه گاز استخراج کند. وی با بیان اینکه مأموریت این کشتی، حفاری نیست، بلکه این کشتی برای استخراج و تولید وارد کاریش شدهاست، خاطرنشان کرد، این کشتی در نزدیکی میدان کاریش، مستقر شدهاست؛ یعنی منطقه مورد مناقشه بین لبنان و رژیم غاصب.
دبیرکل حزبالله با اشاره به اینکه مقاومت امروز در این جنگ بر سر منابع نفت، از گزینههای موجود پیش روی ملت و حکومت لبنان است، خاطر نشان کرد: «مقاومت مقتدر نمیتواند در برابر غارت منابع لبنان دست بسته بماند و نخواهد ماند. همه گزینهها بر روی میز است. باید در پیشبینیها واقعگرا باشیم. یکی از مهمترین علل و مشروعیت حضور مقاومت این است که در حمایت از لبنان، سهیم است. وظیفه اصلی مقاومت، کمک به حمایت از سرزمین، دریا، نفت، گاز و کرامت لبنان است. این یک وظیفه دینی، ملی و جهادی است.»
نصرالله با اشاره به اینکه مقاومت میتواند مانع از آن شود که دشمن بتواند از میدان کاریش، گاز و نفت استخراج کند، افزود: «آنچه اسرائیل در هر جنگی از دست خواهد داد، بسیار بیشتر از چیزی است که لبنان از دست میدهد. مقاومت، قدرت نظامی، مالی، امنیتی، اطلاعاتی و لجستیکی در اختیار دارد. ما به تهدیدها و بزرگنماییهای دشمن، عادت داریم، ولی هر گونه اشتباهی که مرتکب شود، پیامدهای آن، موجودیتی خواهد بود، نه راهبردی. درخواست مردمی از مقاومت برای مداخله و بازداشتن دشمن در این مسئله، مایه خرسندی ماست، نه ناراحتی.»
نصرالله با تأکید بر اینکه موضعگیری یکسان بین رؤسای سهگانه و سایر نهادها، به مذاکرهکننده لبنانی، قدرت خواهد داد، بیان کرد: «در جنگ ملی بزرگ، باید در حد آن تلاش کرد و از دیدگاههای محدود سیاسی، خارج شد. این یک مسئله مثبت است. این روزها، زمان همکاری و اجماع ملی است. زمانی که رئیسجمهور احساس میکند که حکومت، ارتش، مقاومت و ملت در کنارش هستند، صلابت و مسئولیت وی بسیار بالا خواهد بود. ما در برابر دشمنی قرار داریم که قطعنامههای بینالمللی را به رسمیت نمیشناسد و تنها منطقی که آن را میفهمد، منطق قدرت و نگاه از بالاست؛ لذا به هیچ قطعنامه بینالمللی پایبند نیست و فقط زبان زور و مقاومت را میفهمد.»
دبیرکل حزبالله با بیان اینکه ما خواستار جنگ نیستیم، ولی از آن ترس و واهمهای نداریم، و دشمن باید این اقدامات را متوقف کند، گفت: «علت این است که این، یک میدان واحد است. شرکت یونانی و صاحبان آن بدانند که آنان نیز شریک تجاوز به لبنان هستند. این مسئله نیز تبعاتی دارد و به همین دلیل باید فوراً کشتی خود را خارج کنند. ما هر روز و هر ساعت، وضعیت را پیگیری خواهیم کرد. باید به کسانی فشار بیاوریم که به شرکتهای متعهد اجازه نمیدهند نفت و گاز از آبهای لبنان استخراج کنند.»
وی با اشاره به اینکه «ما در برابر یک ثروت هنگفت قرار داریم که آن را گنج موجود در کنار خود نامیدیم»، ادامه داد: «ارزش این ثروت این است که تنها امید برای حل بحرانها و نجات لبنان است. [این ثروت]، متعلق به همه مردم لبنان است. ما باید از این ثروت حمایت کرده و آن را استخراج کنیم و سپس بیشترین استفاده را از آن داشته باشیم.»
دبیرکل حزبالله با تأکید بر اینکه خطرات زیادی، نفت و گاز لبنان را تهدید میکند، تصریح کرد: «از جمله این خطرات، باید به تلاش آمریکا و اسرائیل اشاره کرد که قصد دارند مساحت گستردهای را از آن جدا کنند؛ [منطقهای که] منابع و ثروتهای بسیاری دارد. خطر دوم هم جلوگیری از استخراج [منابع] توسط لبنان است. لبنان از استخراج نفت خود، ممنوع شدهاست. این مشکلی است که باید لبنانیها برای حل آن، فکری بکنند.»
ریشههای دعوا اولین بار دولت لبنان در سال ۲۰۰۷ با هدف تعیین مرزهای آبی با قبرس و فلسطین اشغالی کمیتهای را تعیین نمود تا این مرزها را تعیین کند. در سال ۲۰۱۰ لبنان ترسیمهای اولیه را انجام داده و مرزهای خود و محدوده اکتشافات نفتی و گازی در دریای مدیترانه را تعیین کرده و قانون مصوب پارلمان لبنان را به عنوان یک سند به سازمان ملل متحد برد. در همان زمان اسرائیل که زودتر از لبنان این مراحل را طی کرده بود پیش دستی و طرحی را ارائه کرد که لازمه آن چشم پوشی لبنان از ۸۶۰ کیلومتر مربع از محدوده اکتشافی آبیاش در دریای مدیترانه بود. از آن رو که لبنان، اسرائیل را دشمن خود میداند و هیچ گفتوگوی مستقیمی را با آن نمیپذیرد این پرونده به سازمان ملل رفته و خروجی آن میانجیگری آمریکا در منازعه لبنان و اسرائیل در دریای مدیترانه شد.
به این ترتیب «فردریک هوف»، دیپلمات کهنهکار و افسر سابق ارتش آمریکا در سال ۲۰۱۲ به عنوان نماینده آمریکا و رئیس هیئت میانجیگری آمریکا در پرونده مرزبندی لبنان و رژیم صهیونیستی تعیین شد. این طرف آمریکایی با ادعای میانجیگری خطی را ترسیم کرد که به موجب آن لبنان از ۸۶۰ کیلومتر مساحت دریایی خود محروم میشد؛ خطی که به «خط هوف» معروف گشت.
اما هیچیک از تحرکات آمریکا برای تکمیل پرونده مناقشه مرزی لبنان و اسرائیل به نتیجه نرسید و البته طی این سالها رژیم صهیونیستی چندین بار برای اکتشاف انرژی در منطقه مورد مناقشه اقدام کرده بود. در نهایت در اکتبر ۲۰۲۰ مقرر شد دو طرف مذاکرت غیرمستقیمی با میانجیگری آمریکا و تحت نظارت سازمان ملل در مقر «یونیفل» (نیروهای موسوم به حافظ صلح سازمان ملل مستقر در لبنان) در راسالناقوره آغاز کنند که این مذاکرات بعد از ۵ دور بیحاصل متوقف شد. علت توقف مذاکرات عدم تحقق اهداف تلآویو و واشینگتن از آن بود؛ به طوری که آنها قصد داشتند از باب مذاکرات غیرمستقیم لبنان را به مسیر عادیسازی روابط با صهیونیستها بکشانند یا اینکه همانند دورههای قبل لبنان را مجبور به عقبنشینی از بخش بزرگی از حقوق دریایی خود کنند.
این درحالی است که لبنانیها در بحبوحه بحران اقتصادی خود نیاز مبرمی به اکشتاف انرژی از آبهای سرزمینی این کشور دارند و در تاریخ ۱۰ مه نیز «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان یک ضربالاجل یکماهه برای مذاکرات دربارهٔ ترسیم مرزها تعیین کرد که این مهلت ۲ روز دیگر به پایان میرسد.
اهمیت میدان گازی «کاریش»
ما در حالی که چشماندازی برای حل مناقشه مرزی لبنان و رژیم صهیونیستی دیده نمیشود، چند روز قبل یک کشتی متعلق به شرکت انرژین یونان که برای اسرائیل کار میکند وارد میدان «کاریش» در منطقه مورد مناقشه شد. میدان کاریش که بخش بزرگی از ثروتهای دریایی لبنان در آن مدفون شده و اکتشاف در آن میتواند کمک زیادی به حل بحران اقتصادی لبنان بکند، اهمیت بالایی برای هر دو طرف مناقشه دارد: میدان کاریش در ۴ کیلومتری مرز لبنان و فلسطین و نزدیک بلوک شماره ۸ و در ۱۰۰ کیلومتری سواحل فلسطین اشغالی قرار دارد؛ مساحت میدان کاریش۱۵۰ کیلومتر مربع است؛ یک شرکت مشاوره نفتی مستقر در «تگزاس» در ایالات متحده تخمین میزند که این میدان دارای ۶۱ میلیون بشکه گاز نفت مایع است که ارزش تجاری آن بالاتر از گاز میباشد؛ نسبت ذخایر موجود در میدان کاریش بین ۱٫۵ تا ۲ تریلیون فوت مکعب گاز است، در حالی که برآوردهای دیگر که توسط شرکتهای نفت و گاز رژیم صهیونیستی انجام شده نشان میدهد این میدان حاوی ۳٫۵ تریلیون فوت مکعب گاز میباشد؛ ثروتهای دریایی مدفون در میدان کاریش بیشتر متمرکز در بخش شمالی آن است؛ یعنی جایی که صهیونیستها قصد تصرف آن را دارند. به طوری که حدود ۱٫۱۴ تریلیون فوت مکعب گاز و ۳۴ میلیون بشکه گاز نفت مایع در این منطقه مدفون شدهاست.
رژیم صهیونیستی بهطور علنی از سال ۲۰۲۰ پروژه حفاری در میدان کاریش را تا ۸۵ درصد توسعه داده و شرکت انرژین یونان اعلام کرد که در سهماهه سوم سال ۲۰۲۰ به پیشرفت زیادی در پروژه اکتشاف گاز رسیدیم. این شرکت همچنین تخمین میزند که رژیم صهیونیستی با اکتشاف در میدان کاریش میتواند فروش گاز خود را به میزان ۷ میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد و همچنین پیشبینی میشود که روزانه ۲۸ هزار بشکه گاز مایع تولید کند که این میزان قبل از حفاری در میدان کاریش ۱۰ هزار بشکه در روز بودهاست؛ بنابراین رژیم صهیونیستی با اقدام به حفاری در میدان کاریش در صدد تکمیل قراردادهای بلندمدت فروش گاز است.
این ارقام نشاندهنده درآمدهای هنگفتی است که میتوان از میدان کاریش به دست آورد و در صورتی که لبنان بتواند در برابر تجاوزات اسرائیل در این میدان بایستد، بخش زیادی از مشکلات اقتصادی خود را حل خواهد کرد. اما علاوهبر میدان کاریش، میدان قانا نیز که در منطقه اقتصادی لبنان در آبهای سرزمینی این کشور قرار دارد حاوی ثروتهای عظیمی است که صهیونیستها به آن چشم دوختهاند؛ به طوری که کارشناسان معتقدند میزان گاز و نفتی که میتوان در یک سال از این میدان استخراج کرد چند برابر ثروتهای مدفون در میدان کاریش است.
فرستاده میانجی آمریکایی!
در این میان وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که فرستاده ویژه این کشور برای بررسی بحران انرژی لبنان به این کشور سفر کردهاست. «آموس هوکشتاین» مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا در حوزه امنیت انرژی طی روزهای ۱۳ و ۱۴ ژوئن (۲۳و ۲۴ خرداد) به بیروت سفر کرد. وزارت خارجه آمریکا همچنین ضمن ابراز امیدواری برای دستیابی بیروت و تلآویو به توافقی دربارهٔ ترسیم مرز دریایی مشترک، افزود: «دولت (آمریکا) از روحیه مشورتی و صریح بین دو طرف برای دستیابی به یک تصمیم نهایی که به تحقق ثبات، امنیت و شکوفایی بیشتر برای لبنان، اسرائیل و منطقه منجر شود، استقبال میکند.»
اما ناظران معتقدند که او اساساً برای حل مناقشات و جلوگیری از تجاوزات اسرائیل، به لبنان نخواهد آمد. «بسام یاسین» رئیس هیئت مذاکرهکننده فنی نظامی لبنان در مذاکرات ترسیم مرزهای دریایی اعلام کرد که آموس هوکستاین برای حمایت از منافع اسرائیل به لبنان میآید و هیچگاه برای لبنانیها کاری نمیکند. لبنانیها همچنین با اشاره به سابقه میانجیهای مختلف آمریکا در جانبداری از اسرائیل معترضند که اصلاً چرا با وجود نظارت سازمان ملل یک میانجی آمریکایی نیز باید در این مناقشه حضور داشته باشد؟
در این میان سیاستمداران و مقامات لبنانی که تاکنون اقدام جدی برای دفاع از حقوق دریایی لبنان انجام ندادهاند تأکید دارند که مذاکرات غیرمستقیم باید از سرگرفته شود تا با تعیین دقیق مرزها لبنان بتواند از منابع طبیعی خود بهرهبرداری کند. بسیاری نیز در لبنان مقاومت را کارت برنده این کشور مقابل اسرائیل در پرونده مناقشه مرزی میدانند و این مسئلهای است که رئیس هیئت مذاکرهکننده فنی نظامی لبنان نیز به آن اشاره کرد.
هراس صهیونیستها
در این میان نیروی دریایی این رژیم خود را برای احتمال حمله به سکوی گاز کاریش واقع در مرز دریایی با لبنان آماده میکند. نیروی دریایی امنیت سکوی شناور در دریا را با واحدهای دریایی و زیردریاییها تأمین میکند. نیروی دریایی رژیم صهیونیستی نسخه دریایی گنبد آهنین را به مرز دریایی با لبنان منتقل خواهد کرد. این نشان میدهد که صهیونیستها معنای «همه گزینههای» سید حسن نصرالله را میدانند. باری باید منتظر بود و دید میزان تحمل حزبالله تا چه میزان خواهد بود؟ و برآوردهای این جنبش برای اقدامی بعدی چه خواهد بود.