F-35 Lightning II یک جنگنده تک سرنشین و تک موتوره نسل پنج ساخت کمپانی بزرگ Lockheed Martin آمریکا میباشد. این جنگنده چند منظوره نسل پنج جهت شناسایی، حمله زمینی و دفاع هوایی با توانایی پنهانکاری و رادارگریزی و همچنین ضربه زدن سریع به دشمن تولید شدهاست و اولین پروازش را در ۱۵ دسامبر سال ۲۰۰۶ انجام داد.
F-35 در سه مدل اصلی گسترش یافته که گونه اول قابلیت نشست و برخاست از باندهای معمولی را دارد. گونه دوم مخصوص باندهای کوتاه ساخته شدهاست و گونه سوم که مخصوص ناوهای هواپیمابر میباشد.F-35 زاده پروژه X-35 میباشد که در پروژه ای به نام JSF، که کوتاه شده Joint Strike Fighter میباشد، توسط آمریکا و انگلیس و شریکهای دیگر آمریکا تأمین شدهاست و در این میان میتوان به بیشتر کشورهای عضو NATO و کشورهایی که رابطهٔ نزدیکی با آمریکا دارند اشاره داشت. این برنامه توسط یک تیم صنایع هوافضا و به رهبری کمپانی بزرگ Lockheed Martin به اجرا درآمد و سرانجام F-35 اولین پرواز خود را در ۱۵ دسامبر سال ۲۰۰۶ انجام داد. در مدیریت جنگهای نوین قرار است هر F-35 بتواند نقش ۲ جنگندهٔ F/A-18 Hornet را به خوبی ایفا کند، در حالی که حداقل دو فروند F-35 برای ایفای نقش یک F-22 Raptor مورد نیاز است.
هنگامی که آمریکا مشتری و پشتیبان مالی پروژه بود، انگلیس، ایتالیا، هلند، کانادا، ترکیه، استرالیا، نروژ و دانمارک پذیرفتند تا ۴٫۳۷۵ میلیارد دلار آمریکا جهت گسترش این طرح پرداخت نمایند. کل فرایند تولید و توسعه F-35 مبلغی حدود ۴۰ میلیارد دلار را در بر میگرفت که بخش زیادی از آن توسط آمریکا پرداخت شدهاست.
شریکهای خارجی در سه گروه تقسیمبندی میشوند. این گروهها بر اساس مقدار پشتیبانی مالی هر یک از این کشورها به پروژه، مقدار تکنولوژی منتقل شده از آمریکا و قراردادهای فرعی برای همکاری با کمپانیهای ملی و توانایی کشورها در تولید جنگندهها در داخل خاک خودشان، از یکدیگر متمایز میشوند. انگلیس به عنوان گروه اول شناخته میشود. این کشور ۲٫۵ میلیارد دلار برای این برنامه اختصاص داده بود که چیزی حدود ۱۰٪ هزینه کل پیشبینی شده بود. در گروه دوم نیز ایتالیا با ۱ میلیارد دلار بودجه و هلند ۸۰۰ میلیون دلار بودجه قرار میگیرند. شریکهای گروه سوم شامل ترکیه با ۱۹۵ میلیون دلار، کانادا با ۱۶۰ میلیون دلار، استرالیا با ۱۴۴ میلیون دلار، نروژ با ۱۲۲ میلیون دلار و دانمارک با ۱۱۰ میلیون دلار میشوند. اسراییل و سنگاپور نیز به عنوان شریکهای امنیتی بحساب میآیند.
سرچشمه پروژه JSF را میتوان از سال ۱۹۸۶ میلادی دانست. هنگامی که آمریکایی و انگلیس به دنبال ساخت یک جنگنده فرا صوت برتر بودند. اما این پروژه در سال ۱۹۹۰ رسمی شد و در زمانی که آژانس پژوهشی پروژههای پیشرفته دفاعی،DARPA، به دنبال یک جنگنده چند منظوره با وزن و قیمتی پایین بود، باز هم این حرکت بسوی ساخت یک جنگنده فرا صوت کشیده شد و به همین خاطر رقابتی بین کمپانیهای هواپیماسازی و موتورسازی در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ برای بدست آوردن امتیاز ساخت این جنگنده به وجود آمد.
کمپانیهای آمریکایی Northrop Grumman و McDonnell Douglas به عنوان یک تیم، کمپانی Boeing آمریکا و کمپانی Lockheed Martin نیز دیگر شرکت کنندگان در این رقابت بودند. هر کدام از این تیمها طرحی را ارائه دادند. در ارزیابی سال ۱۹۹۶، طرح تیم Northrop Grumman و McDonnell Douglas رد شد و در مقابل کمپانیهای Boeing و Lockheed Martin هر کدام به ترتیب طرحهای تجربی X-32 و X-35 را ارائه دادند. سرانجام در اکتبر ۲۰۰۱ طرح X-35 کمپانی Lockheed Martin برنده این مسابقه شد. بعد از تثبیت طرح X-35 دیگر آن را به نام F-35 میشناسند؛ چون حرف F در هواپیماهای آمریکایی نشان دهنده جنگنده است.


Boeing X-32
برنامه JSF، پروژه ای برای جایگزینی با جنگندههای F-16 Fighting Falcon و A-10 Thunderbolt II و F/A-18 Hornet(البته به جز مدلهای F/A-18 E/F Super Hornet) و جنگندهٔ تاکتیکی عمود پرواز AV-8B Harrier II میباشد. برای پایین نگه داشتن هزینههای تولید، توسعه و عملیاتی بودن هواپیماها، یک طرح ارائه شد تا این جنگنده در سه نوع اصلی تولید شود. بنابه تقاضای هر کدام از نیروهای نظامی، تفاوتهایی در طراحیها دیده میشود البته نمونه طراحی پایه یکی است.
F-35A: مخصوص نشست و برخاست از باندهای متعارف (CTOL)
این مدل به سفارش نیروی هوایی آمریکا ساخته شدهاست نیروی هوایی آمریکا بعد از بررسیهای بسیار F-22 Raptor، طرحی را ارائه نمود که تواناییها و وِیژگیهای جدیدی در آن در نظر گرفته شده بود. کشورهای ایتالیا، هلند، کانادا، اسراییل، استرالیا، دانمارک، ترکیه، نروژ و سنگاپور سفارش خود را برای خرید این مدل ارائه کردند. این جنگنده در نیروی هوایی آمریکا قرار است جایگزین F-16 Fighting Falcon و A-10 Thunderbolt II شود. این مدل کوچکترین و سبکترین مدل F-35 میباشد. این مدل برای کامل کردن نقش F-22 Raptor و F-15E Strike Eagle ساخته شدهاست و در نیروی هوایی نقش یک بمب افکن را دارد، هرچند توانایی درگیریهایی را نیز به خوبی حفظ کردهاست. این مدل دارای یک توپ ۲۵ میلیمتری گتلینگ چهار لول GAU-12 Equalizer میباشد که نسبت به توپ ۲۰ میلیمتری گتلینگ شش لول M61A2 Vulcan برای درگیری با هدفهای زمینی مناسب تر است.F-35A نسبت به F-16 Fighting Falcon مانورپذیرتر، چابکتر و توانایی تحمل فشار G بالاتر، ویژگی پنهانکاری و رادارگریزی مناسب، حمل محموله بیشتر، برد مفید با مخزن سوخت داخلی، اویونیک پیشرفته، اثربخشی عملیاتی، توانایی پشتیبانی و پایداری بیشتری است. همچنین کارکردش در شتابگیری همچون یک فروند F-16 Fighting Falcon با تانکهای سوخت خارجی باشد.
اولین فروند از F-35A در شهر Fort Worth ایالت Texas در ۱۹ فوریه ۲۰۰۶ رونمایی شد. این هواپیما تستهای گسترده زمینی را در پایگاه مشترک هوایی نیروی دریایی Fort Worth در اواخر سال ۲۰۰۶ انجام داد. در سپتامبر ۲۰۰۶ برای اولین بار پس سوز موتور توربوفن F-135 درحالی که بر روی هواپیما نصب شده بود، بهطور کامل مورد آزمایش قرار گرفت؛ همینطور F-35 برای اولین بار بر پایه توان خود راه اندازی شد. در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۶،F-35A اولین پرواز خود را بخوبی انجام داد. پس از آن یک فروند هواپیمای مسافری Boeing 737-300 ملقب به CATBird به عنوان بستر تست اویونیک F-35 استفاده شد. به اینگونه که سیستمهای اویونیک F-35 هرکدام در قفسههایی در این هواپیما قرار گرفتند و کاکپیت آن کاملاً در این هواپیما شبیهسازی شد و اولین پرواز خود را در سال ۲۰۰۷ با موفقیت انجام داد. این Boeing به CATBird ملقب گردید؛ زیرا انجام آزمایشهای تجهیزات الکترونیکی و راداری هواپیما از جمله مواردی است که جایگزین زمینی ندارد و تنها راه آزمایش عملکرد اویونیکی یک هواپیما به هنگام پرواز استفاده از یک سکوی آزمایش اویونیکی است. این کار یکی از بروزترین تستها در صنعت هوانوردی در حال حاضر میباشد. در این طرح دماغه Boeing 737-300 به شکل دماغه F-35 تغییر یافته و تمام سیستمهای اویونیکی F-35 بصورت یکپارچه در این دماغه نصب میشوند. این کار باعث خطر پذیری کمتر نصب به تست جنگنده میشود و همچنین تعمیرها و پیدا کردن مشکلها و نقص فنی قطعهها به آسانی انجام میگیرد. در این روش زمان تست به یک چهارم کاهش مییابد که در این پروژه در کل حدود ۳۰۰ ساعت صرفه جویی انجام شدهاست. این هواپیما تقریباً تمامی سامانههای اویونیکی F-35 را شبیهسازی میکند و بستر ارزشمندی برای برنامههای جنگنده F-35 میباشد.

Lockheed Martin F-35A
در ۳۱ ژانویه ۲۰۰۸ در فورت Fort Worth، سرهنگ دوم James Flipper Kromberg از نیروی هوایی آمریکا اولین خلبانی بود که F-35 را مورد ارزیابی قرار داد و یک سری از مانورها را در بیست و ششمین پرواز آن، انجام داد.F-35 AA-1 در سی و چهارمین پرواز خود برای اولین بار و بصورت آزمایشی در تاریخ ۲۸ مارچ ۲۰۰۸، سوختگیری هوایی انجام داد.
دیگر مرحلههای تست در تاریخ ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸ انجام شدند، هنگامی که AA-1 برای اولین بار با سرعت فراصوت پرواز کرد و به سرعت ۱٫۰۵ ماخ در ارتفاع ۹۱۴۴ متری دست یافت. در طول مدت ۸ دقیقه ای این پرواز، چهار بار سرعت صوت شکسته شد.
F-35B: مخصوص برخاست از باندهای کوتاه و نشست عمودی (STOVL)
این مدل که در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ رونمایی شد، برای یگان تفنگداران نیروی دریایی آمریکا،USMC، ساخته شدهاست، هواپیمایی با قابلیت پرواز در ارتفاع کم با سرعت بسیار بالا میباشد و در حالت افقی هم امکان پرواز و نشستن در باندهایی با طول کم را نیز دارا میباشد و دارای برد زیادی میباشد. مهمترین ویژگی این مدل عمود پرواز بودن آن است، بطوری که عنوان شده جایگزین کاملی برای هواپیمای قدیمی تر AV-8B Harrier II و ۱ میباشد.F-35B دارای موتور توربوفن بسیار قوی با قابلیت نشستن و برخاستن در زمینهای ناهموار میباشد که انتقال دادن ستون اصلی این هواپیما به عقب آن این قابلیت را ایجاد نموده و همچنین از دیگر تغییرهایی که در آن داده شده انتقال سیستم ناوبری آن به عقب هواپیما است. هواپیمایی که بتواند عمودی از زمین برخیزد، دارای فرسایش قطعههای پایینتر و مهمتر از آن طول باند کمتر میباشد که آن را به وسیلهٔ بهینه ای برای برخاست از روی ناوهای هواپیمابر و همچنین فرود بر روی آنها تبدیل میکند. برای انجام این مهم از سیستم وکتورد تراست یا کشش منحرف شده استفاده میشود، یعنی ابتدا همانند موتورهای توربوپراپ نیروی موتور ابتدا به یک جعبه دنده برای کاهش دور انتقال یافته سپس به یک فن عمود بر سطح زمین که فن مولد برا نام دارد منتقل میشود. این فن نیروی مورد نیاز هواپیما را برای برخاستن تا ارتفاع کافی تأمین کرده و پس از آن، کمکم قدرت موتور بیشتر به سمت خروجی موتور متوجه شده و از قدرت بلند کردن فن کاسته میشود و هواپیما به جلو رانده میشود. در سیستم قدرت این هواپیما، برای برخاست، ابتدا دریچه ای زیر و بالای کابین خلبان باز شده و از آن جا فن مولد برا هوا را با سرعت زیاد از بالا به سمت پایین پمپاژ میکند. همزمان با این کار، خروجی انتهایی موتور نیز به سمت پایین برگشته و نیروی تراست رو به پایین تولید میکند. این دو محل تولید نیرو، بالانس هواپیما یا تعادل آن را نیز بر قرار میسازند.
از دیگر ویژگیهای این مدل میتوان به جاگذاری تانکرهای سوخت آن را در کنار موتور بالابرنده اشاره کنیم که دسترسی به آن را نسبت به مدلهای دیگر آسانتر نمودهاست. قدرت اصلی این هواپیما توسط همان موتور توربوفن و به شکل منحصر به فردی تأمین میگردد، بطوری که با ساختن یک لوله خرطومی شکل این امکان را فراهم آورده تا در هنگام بلند شدن به صورت عمودی همزمان بصورت افقی حرکت کرده و بلافاصله به خود حالت جنگی بگیرد که این یک ویژگی بسیار عالی میباشد. به دلیل توانایی نشست و برخاست عمودی، این مدل دارای قلاب فرود نمیباشد.

اف-۳۵بی
نیروی دریایی ایتالیا در حال آمادهسازی پایگاه هوایی Grottaglie برای نگهداری از F-35B است. ایتالیا قرار است بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ تعداد ۲۲ فروند از این جنگنده به همراه ابزار و سیستمهای سازگار کردن این هواپیماها با ناوهواپیمابر Cavour ساخت کمپانی ایتالیایی Fincantieri دریافت کند. ایتالیا پس از آمریکا با داشتن ۲ ناو هواپیمابر دارای بیشترین ناو هواپیمابر است.
اولین F-35B (ملقب به BF-1) اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۱ جون ۲۰۰۸ انجام داد. پروازی که بصورت متعارف و به خلبان انگلیسی Graham Tomlinson، خلبان کمپانی BAE Systems انگلیس انجام شد.BF-1 اولین F-35 بهینهسازی شده از نظر وزن، با ویژگیهای خاص طراحی خود بود که بزودی بر روی دیگر F-35ها نیز صورت گرفت. در تاریخ ۳ اکتبر ۲۰۱۱ این مدل اولین پرواز عمودی خود از عرشه یک کشتی چند منظوره (USS Wasp (LHD-1 بود.
تست سیستمهای پیش رانش STOVL هنگام پرواز، در ۷ ژانویه ۲۰۱۰ آغاز شد. سیستم STOVL به مدت ۱۴ دقیقه در طول ۴۸ دقیقه پرواز تست هنگامیکه هواپیما سرعت خود را از ۳۹۰ کیلومتر بر ساعت به ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت کاهش داد مورد استفاده قرار گرفت.
F-35B اولین بار در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۱۰ بصورت کاملاً شناور و ایست کامل در هوا به هنگام فرود، پرواز نمود. در پرواز آزمایشی در تاریخ ۱۰ جون ۲۰۱۰،F-35B به عنوان دومین هواپیمای STOVL که با سرعت فراصوت پرواز کرد نام خود را ثبت نمود، کاری که پیشتر پدربزرگش X-35B در سال ۲۰۰۱ انجام داد.
F-35C: مخصوص نشست و برخاست از ناوهای هواپیمابر (CV)
مدل C که برای نیروی دریایی آمریکا،USN، و نیروهای انگلیسی در نظر گرفته شده که دارایی قابلیت ناو نشینی و نشست و برخاست کوتاه با استفاده از Catapult و قلاب فرود است. میتوان به جرات گفت که تمام ویژگیهایی که یک جنگنده کامل باید یک داشته باشد را این هواپیما داراست. جنگنده ای فوقالعاده چه از لحاظ طراحی و چه از لحاظ حمل تجهیزات. یکی از قابلیتهای مهم این هواپیما شرکت در تکهای انفجاری شبانه میباشد که میتواند با کمترین احتمال رهگیری توسط راداهای دشمن نفوذ کرده و هدف را منهدم و بازگردد. مدل C را میتوان مدل به روز رسانی شدهای درنظر گرفته که بسیاری از کاستیهای جنگندههای پیش از آن در آن برطرف شده که از جمله میتوان به ۳۵ درصد افزایش اندازه بال اشاره کرد که سبب شده که سوخت بیشتری حمل کرده و درحالی که هواپیما مسلح و سنگین است با سرعت بالا در ارتفاع کم حرکت کند و همچنین سرعت را به هنگام فرود کاهش میدهد. استفاده از تیغه دماغه بزرگتر و سکان و سطح پروازی بهتر، قابلیت تا شدن بالها، بهسازی سیستم کنترل و نیرومند کردن ارابه فرود نسبت به مدلهای دیگر F-35 از دیگر ویژگیهای این مدل است. در این مدل دستگاه پیشرفته کنترل موشک در جنگهای هوا به هوا بکار رفتهاست. از دیگر قابلیتهای این هواپیمای منحصر به فرد میتوان سیستم فرود خودکار و طراحی و نصب سیستم بسیار پیشرفته اژدر انداز اشاره کرد که این سیستم به صورتی طراحی گردیده که خلبان توانا به کنترل اژدر شلیک شده خود میباشد. مدل C از یک جستجوگر چند طیفی برای ردگیری موشکهای کروز کم پیدا که سطح مقطع راداری کمی دارند نیز بهره میبرد. این مدل دارای بیشترین برد و بیشترین توان حمل مهمات است. سیستم کنترل این مدل از دو مدل دیگر بهتر بوده و ارابه فرود که در دوگونه دیگر دارای یک چرخ است در این گونه دارای دوچرخ بوده و همچنین قویترین چرخها در مدل C دیده میشود.

F-35C
اولین F-35C در ۲۹ ژوئیه ۲۰۰۹ رونمایی شد و اولین پرواز F-35C که از نوع حامل این هواپیما میباشد در تاریخ ۷ جون ۲۰۱۰ انجام شد. این پرواز ۵۷ دقیقه ای به خلبانی Jeff Slim Knowles آمریکایی که مأموریت تست F-117 Nighthawk را نیز پیش از این در کارنامه خود داشت، انجام شد. بهطور کلی ۱۱ فروند F-35 به نیروی هوایی آمریکا در سال مالی ۲۰۱۱ تحویل داده شدهاست. در ۶ نوامبر ۲۰۱۰، اولین F-35C تحویل پایگاه هوایی دریایی Patuxent River شد. در ۲۷ جولای ۲۰۱۱، یک فروند F-35C با کد CF-3 برای اولین بار، پروازی توسط Catapult با استفاده از نیروی بخار در پایگاه هوایی دریایی مهندسی Lake hurst انجام داد.Catapult آزمایشی TC-13 Mod 2، نمایانگر تکنولوژی بالا بکار رفته در این ناوگان میباشد.
در اکتبر سال ۲۰۱۰ انگلیس تصمیم گرفت تا سفارش خود را از F-35B به F-35C تغییر دهد که هم توانایی عملیات از زمین و هم از دریا را دارا میباشد. تا کنون مجموع تعداد نوع حامل F-35 که قرار است تولید شود، اعلام نشدهاست. ناو هواپیمابر جدید انگلیس که از کلاس Queen Elizabeth میباشد، به اندازه کافی بزرگ است تا توانایی انجام نشست و برخاست هواپیماهای که STOVL نیستند، داشته باشد. این ناو ۱۲ فروند F-35C حمل خواهد کرد که قابل افزایش به ۳۶ فروند نیز میباشد.

تمامی مدلها مجهز به دوربینها و حسگرهای فروسرخ، سیستم کنترلکننده موشکهای هوا به هوا و هوا به زمین، سیستم حمل بمبهای بسیار پیشرفته لیزری هدایت شونده و دستگاه بسیار پیشرفته جنگ الکترونیک و سیستم بارگذاری مهمات و … میباشند. تقریباً در تمامی مدلهای این هواپیما، جنگافزارهای یکسانی به کار رفته و تغییرها تنها در قسمت راداری و سیستمهای پیچیده برخاست و نشست صورت میپذیرد. در F-35، پسگرایی بال و دم نسبت به لبهٔ جلویی ۳۵ درجه و نسبت به لبهٔ عقبی ۱۵ درجه است. سکانهای عمودی ثابت هواپیما دارای پسگرایی تا ۳۵ درجه و انحراف تا ۲۵ درجه هستند.
هر سه مدل F-35 توانایی سوختگیری در آسمان را دارند، با این تفاوت که در مدل A بازوی متحرک سوختگیری در پشت کابین خلبان قرار دارد و در صورتی که در مدلهای B و C در سمت راست دماغه هواپیما هستند. از لحاظ مشخصات ظاهری مدل A و C دارای بالها و دمهای بزرگتری هستند که باعث افزایش برد و فرود آسانتر میشود.
مدل F-35I ویژه نیروی هوایی اسراییل است که که در اصل F-35A با تغییرهای ویژه اسراییل میباشد و البته تواناییهای F-35Aهای ارتش آمریکا را ندارد. آموزش خلبانهای اسراییلی برای پرواز با این جنگنده از دسامبر ۲۰۱۶ آغاز شد. اسراییل در این جنگنده میتواند از سیستمهای الکترونیکی و سیستمهای اخلالگر ساخت خود، موشکها و بمبهای ساخت خود و سیستمهای رادیویی و دیگر سیستمهای ساخت خود را در این مدل استفاده کند. اسرائیل اولین کشوری بود که اف۳۵ را رسماً عملیاتی کرد و در می سال ۲۰۱۸ بر ضد اهدافی در سوریه از آن استفاده نیز کرد.
CF-35 نیز مدلی ویژه برای ارتش کانادا میباشد که در اصل همان مدل F-35A میباشد و دارای چتر ترمز بازشونده و یک نمونه لوله سوختگیری F-35B/C مجهز است. نروژ نیز به علت شرایط آب و هوایی خاص و یخ زدگی سطح باند پرواز فرودگاههای خود، از چتر ترمز استفاده خواهد کرد.
George Standridge از طرف کمپانی Lockheed Martin گفتهاست که جنگنده F-35 با وجود اینکه نیاز کمتری به پشتیبانیهای لجستیک دارد و تقریباً با سایر جنگندهها هم قیمت است، در یک نبرد هوایی چهار برابر مؤثر تر از یک جنگندهٔ معمولی است، در عملیاتهای حمله زمینی هشت برابر مؤثر تر از یک جنگندهٔ معمولی بوده و سه برابر بیشتر از جنگندههای شناسایی دفاع هوایی، مؤثر است. به نظر میرسد هدف طرح F-35 ساختن یک جنگندهٔ برتر تا سال ۲۰۴۰ و دومین جنگندهٔ برتری هوایی پس از سوپر جنگنده بی هماورد F-22 Raptor باشد.

قرار داد اصلی تولید F-35 در ۱۶ نوامبر ۱۹۹۶ بسته شد، ولی برای اجرایی کردن و تولید و توسعه در سال ۲۰۰۱ در اختیار Lockheed Martin قرار گرفت که با طرح X-35، پروژه X-32 کمپانی Boeing را کنار زده بود. این درحالی بود که هر دو طرح تقریباً پیش نیازهایی یکسان داشتند، ولی طرح X-35 پس بررسیهای تکمیلی، به دلیل وجود ریسک کمتر و توسعه سریعتر برگزیده شد. جنگنده تازهوارد،F-35 نام گرفت که خارج از قانون استانداردهای وزارت دفاع آمریکا(DOD) جهت نامگذاری بر روی جنگندههای آمریکایی بود. بر اساس این قانون این جنگنده باید F-24 نامگذاری میشد. عدد ۲ که در آخر اسم این جنگنده وجود دارد به این دلیل است که پیش از آن هواپیما جنگنده ای با نام P-38 Lightning وجود داشتهاست. پیش از F-35 قرار بود F-22 Raptor به نام Lightning II نامگذاری شود.
بر پایهٔ تستهایی که در تونل باد انجام گرفت،Lockheed Martin با مقداری بزرگتر کردن طرح X-35، وارد پروژهٔ F-35 شد. در این راستا پایدار کننده افقی جنگنده جهت حفظ کنترل ۵ سانتیمتر جابجا شد و به سمت عقب هواپیما نزدیکتر شد. قسمت بالایی بدنه ۲٫۵ سانتیمتر در امتداد خط میانی جنگنده، بالاتر آمد. تصمیمی نیز جهت بزرگتر کردن اندازه قسمتهای حمل جنگافزار مدل F-35B گرفته شد تا وجه اشتراکی با دو نوع دیگر داشته باشد. دماغه نیز ۱۲ سانتیمتر کشیده تر شد. سرانجام ساخت قسمتهای مختلف بدنهٔ F-35 در نوامبر ۲۰۰۳ آغاز شد.
مدل F-35B در سال ۲۰۰۴ در خطر از دست دادن کاراییهای مورد نیاز بود، زیرا اضافه وزن زیادی داشت که طبق گزارشهای مربوطه، ۱۰۰۰ کیلوگرم بودهاست.Lockheed Martin با اضافه کردن به نیروی رانش موتورهای آن و کوچک کردن بخشهای ساختمان جنگنده، شامل:کوچک کردن فضای قرارگیری مهمات و پایدار کنندهٔ افقی هواپیما، تغییر مسیر نیروی رانش از خروجیهای نازلهای رانش(Roll post) به نازل اصلی و طراحی مجدد اتصال جفت بالها، سیستم بخش الکتریکی و بخش عقب کاکپیت، تلاش در برطرف کردن این مشکل داشت. بسیاری از این تغییرها مخصوص F-35B نبود و در هر سه مدل جهت بودن وجه مشترک بیشتر انجام شد. در سپتامبر ۲۰۰۴، مشکل اضافه وزن جنگنده برطرف و ۱۲۰۰ کیلوگرم از وزن آن کاسته شد.
در تاریخ ۷ جولای سال ۲۰۰۶ نیروی هوایی آمریکا در مراسم یادبود افتخارهای هواپیمای P-38 کمپانی Lockheed، رسماً نام F-35 Lightning II را اعلام کرد و در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۰۸ اولین F-35A (شناخته شده با نام AF-1) بهینهسازی شده، به ویژه از نظر وزن، را آماده کرد. این جنگنده اولین F-35 بود که با تمام سرعت خط تولید F-35، تولید شد و مانند جنگندههایی بود که در سال ۲۰۱۰ تحویل میشدند.
کمپانیهای مختلف بسیاری بخشهای مختلف F-35 را تولید میکنند. کمپانی Lockheed Martin آمریکا که طرف قرار داد اصلی ساخت است، مسئولیت مونتاژ نهایی، تکمیل کلی سیستم، سیستمهای عملیاتی، قسمت جلویی بدنه به همراه بالها و سیستم کنترل پرواز را برعهده دارد. کمپانی Northrop Grumman آمریکا وظیفه تهیه و ساخت رادار فعال آرایه فازی(AESA)، سیستم دید الکترو اپتیکی(DAS)، سیستمهای مخابراتی، سیستم ناوبری سیستم شناسایی، قسمت مرکزی بدنه، قسمت قرارگیری مهمات و سیم نگهدارنده جنگنده به هنگام فرود را دارد. کمپانی BAE Systems انگلیس قسمت عقبی جنگنده و دم، دمهای افقی و عمودی، سیستمهای جنگ الکترونیکی، سیستمهای مربوط به سوخت و نرمافزار کنترل پرواز را تأمین میکند. کمپانی ایتالیایی Alenia Aermacchi هم وظیفه مونتاژ نهایی جنگندههایی که برای ایتالیا و کشورهای اروپایی تولید میشوند را دارد (البته به جز ترکیه و انگلیس).

در ژانویه سال ۲۰۰۹ شش فروند جنگندهٔ F-35 تکمیل شدند که شامل AF-1 و AG-1 بودند و ۱۷ فروند نیز در مرحله تولید به سر میبردند. ۱۳ فروند از این ۱۷ فروند در مرحلههای تستهای پیش از پرواز بودند که تمام آنها در سال ۲۰۰۹ تکمیل میشدند. ۴ فروند باقی نیز اولین هواپیماهای مدل تولید بودند که اولین آنها در سال ۲۰۱۰ تحویل نیروی هوایی آمریکا و به پایگاه هوایی Eglin نیروی هوایی آمریکا در ایالت Florida منتقل گشت. وزیر دفاع آمریکا در سال ۲۰۰۹ سرعت تولید این جنگنده را بیشتر کرد تا هرچه سریعتر ۲۴۴۳ فروند به نیروهای آمریکایی تحویل شوند.Lockheed Martin در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد به علت بروز برخی مشکلها تولید در نوع قرارگیری بالها، تولید اولیه کمی کند خواهد بود.
در ۲۱ آپریل ۲۰۰۹، پایگاه خبری پنتاگون، اعلام کرد که طی سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ چندین ترابایت از اطلاعات مربوط به طراحی و سیستمهای الکترونیکی F-35، نه اطلاعات مربوط به پنهانکاری و رادارگریزی، توسط کامپیوترهای جاسوس دزیده شدهاند. گرچه کمپانی Lockheed Martin به کل صحت این خبر را رد کرد و مدعی شد که هیچ اطلاعات مهم و محرمانه دزیده نشدهاست.BAE Systems نیز اعلام کرد که مورد حمله سایبری قرار گرفتهاست، ولی از به سرقت رفتن یا نرفتن اطلاعات چیزی نگفت.
در ۹ نوامبر ۲۰۰۹،Ashton Carter معاون وزیر دفاع اعلام کرد که تیم محاسبه گر پنتاگون، یعنی تیم JET یا Joint Estimate Team راهی مناسب جهت تأمین هزینههای تولید و پیشرفت طرح پیدا کردهاست. وی اذعان داشت سعی میکند از به وقوع پیوستن آن بپرهیزد. در تاریخ ۱ فوریه ۲۰۱۰ وزیر دفاع Robert Gates، مدیر برنامه JSF، ژنرال David Heinz را برکنار کرد و از پرداخت مبلغی به ارزش ۶۱۴ میلیون دلار به Lockheed Martin بخاطر تأخیر این شرکت، خودداری نمود.
در تاریخ ۱۱ مارچ ۲۰۱۰، گزارشی از سخنگوی دفتر دولت به کمیته سنای نیروهای مسلح ارسال شد مبنی بر این که هر فروند F-35 قیمتی بالغ بر ۱۱۲ میلیون دلار خواهد داشت.
پنتاگون به صورت رسمی اعلام کرد که هزینههای پروژه ۵۰ درصد بیشتر از آنچه پیشبینی میشد، بودهاست.
در نوامبر ۲۰۱۰ در طرحی مبنی بر کاهش هزینه پروژه، گفته میشد که F-35B تولید نشود و بجای آن دو مدل F-35A و F-35C وارد چرخه تولید شوند. در این راستا مشاور فنی Lockheed Martin اعلام کرد این موضوع تنها شایعه ای بوده و تصمیمی جهت عدم تولید F-35B و عدم جایگزین کردن آن با AV-8B گرفته نشدهاست. او همچنین گفت که امکان وجود تأخیر و افزایش هزینهها به دلیل برخی ناسازگاریهای فنی با هواپیما و نرمافزارهای آن میباشد، اما عمده علت افزایش هزینهها، مربوط به تستهای پروازی است.
مرکز اطلاعات دفاعی نرمافزاری برای این پروژه درنظر گرفته بود که منجر به دگرگونی در هواپیما میشد، البته به همراه ۱۳ ماه تأخیر و ۳ میلیارد دلار هزینه بیشتر. در پایان سال ۲۰۱۰ تنها ۱۵٪ از این نرمافزار باقی مانده بود تا نوشته شود، ولی این قسمت شامل بخشهای مشکلی همچون ترکیب اطلاعات بود. این نکته نیز مهم است که در سال ۲۰۱۱ مشخص شد تنها ۵۰٪ از این برنامه کامل و در واقع ۸٫۶ میلیون خط، کد نوشته شدهاست و جهت تکمیل این برنامه حداقل به ۶ سال وقت و ۱۱۰ مهندس دیگر نیاز است. سیستم عامل یکپارچه DO-178B این جنگنده در کمپانی Green Hills Software آمریکا تهیه شدهاست.
نسخه نهایی این نرمافزار یا همان Block 3 آن برای F-35 گذاشته شدهاست. به گفته ژنرال Norton Schwartz بزرگترین عامل تأخیر پروژه F-35، نرمافزار آن میباشد که برنامه تولید آن را تا سال ۲۰۱۶ به تأخیر انداختهاست. آمریکا همچنین اعلام کردهاست که کدهای نرمافزاری این جنگنده را در اختیار هیچ کشوری قرار نخواهد داد.

تصویری زیبا از اف۳۵ بی تفنگداران دریایی - در تصویر لوله سوختگیری هوایی مشخص است.

نسخه C نیروی دریایی و B تفنگداران دریایی دارای لوله سوختگیری برای سوختگیری از شلنگ است و نسخه A نیروی هوایی دارای دریچه سوختگیری برای سوختگیری از لوله است.
بنظر F-35 مدل کوچکتر شده و تک موتورهٔ جنگندهٔ F-22 Raptor میباشد و عنصرهایی مشابه آن را دارا میباشد. لولههای اگزوز این جنگنده توسط کمپانی General Dynamics آمریکا تهیه شده که پیش از این برای جنگنده عمود پرواز فراصوت در سال ۱۹۷۲ طراحی شده بود.
بیشینه سرعت این جنگنده در مدلهای مختلف بیش از ۱٫۶ تا بیش از ۱٫۸ ماخ و بیشینه وزن هنگام برخاست آن، ۳۱۸۰۰ کیلوگرم میباشد.F-35 مقدار قابل توجهی از جنگندههایی که قرار است جایگزین آنها شود، سنگین تر میباشد. وزن F-35 بدون مهمات بسیار نزدیک به جنگندهٔ تک موتوره و تک سرنشینه F-105 Thunderchief، سنگینترین جنگنده تک موتوره جنگ ویتنام و برابر ۱۳۳۰۰ کیلوگرم است. با این وجود موتور مدرن F-35 نیروی رانشی ۶۰٪ بیشتر در هواپیمایی با وزن مشابه ایجاد میکند، درنتیجه نیروی رانش بر وزن و بارگذاری شدن تجهیزات بالها، بیشتر قابل مقایسه با F-16 Fighting Falcon مسلح میباشد. برد انتقالی این جنگنده با سوخت داخلی در نسخه A و C رقم ۲۲۲۰ کیلومتر و در نسخه B رقم ۱۶۷۰ کیلومتر است و برد رزمی آن نیز در نسخه A و C با دو بمب ۹۰۰ کیلوی گرمی هدایت ماهوارهای و دو موشک امرام ۱۰۰۰ کیلومتر و در نسخه B رقم ۸۳۳ کیلومتر است.
استقامت و پایداری بالا، آسانی تعمیر و نگهداری تکنولوژی پنهانکاری و رادارگریزی، استفاده از فیبر حصیر مانند بجای استفاده از پلت فرمهای معمول پنهانکاری که نگهداری دشوار و تعمیر سختی دارند، ارتقا اویونیک و ترکیب سنسورها که باعث ترکیب اطلاعات سنسورهای مختلف شده به خلبان در هدایت هواپیما و یافتن مشخصات هدف و رله سریع اطلاعات با مرکز کنترل و فرماندهی کمک میکند، سرعت بالای انتقال اطلاعات که شامل IEEE 1394b و شبکه فیبر میشود، اضافه شدن سیستمهای اجرای خودکار همهجانبهٔ تدارکات(ALGS)، سیستم خودکار اطلاعات تدارکات(ALIS) و مدیریت پایداری کامپیوتری(CMMS) سیستم که هدایت هواپیما را با استفاده از کمترین نیروی انسانی محیا میسازند، اضافه شدن محرکهای هیدرو استاتیک که با قابلیت کنترل سیستم پرواز با سیم(FBW) اجرا میشوند از ویژگیهای این جنگنده میباشد.
کمپانی Lockheed Martin گفتهاست که F-35 دومین جنگنده قدرتمند درگیری هوایی بلند برد، پس از F-22 Raptor میباشد. این کمپانی همیچنین پیشنهادی جهت جایگزینی F-35 با F-15C/D Eagle نیروی هوایی آمریکا جهت ایفای نقش برتری هوایی و جایگزینی با F-15E Strike Eagle در نقش حملههای زمینی را دارد، ولی در عمل این جنگنده هم از برد کوتاه تری نسبت به مدلهای مختلف F-15 برخوردار است، هم قابلیت حمل مهمات به اندازهٔ F-15 را ندارد.
بیشتر ساختمان F-35 از مواد ترکیبی ساخته شده از BMI و مواد پلاستیکی کامپوزیتی تهیه شدهاند. با این وجود F-35 اولین هواپیمایی است که با وجود مواد نانو کامپوزیت و کربن پلاستیک نانوتیوب تقویت شده در ساختار اصلی، به تولید انبوه رسیدهاست.
کارشناسان کمپانی Lockheed Martin پس از بررسیهای بسیار به این نتیجه رسیدند که هواپیمایی تک موتوره با توجه به طرح مد نظر بر هواپیمای دوموتوره دارای بقاپذیری بیشتر در میدان نبرد خواهد بود. در مرحله نخست از همان موتور مورد استفاده در هواپیمای F-22 Raptor در هواپیمای F-35 استفاده شد، اما با تغییرهایی همانند بزرگتر شدن قطر فن و ضریب کنار گذار بالاتر و دمای بالاتر گازهای خروجی وهمچنین تغییرهایی در تیغههای کمپرسور و همچنین اضافه کردن فن مولد برا به این مجموعه در مدل B موتور اصلی این جنگنده ساخته شد. سیستمهای انتقال قدرت و موتور اصلی F-35 که یک موتور توربوفن مدل F135 ساخت کمپانی بزرگ Pratt & Whitney در شهر Middletown ایالت Connecticut آمریکا میباشد که در همان کارخانه تولید و مونتاژ میشوند است و نیروی پیشرانی برابر ۱۲۵ هزار نیوتون در حالت عادی و ۱۹۱٫۳۵ هزار نیوتون در حالت پس سوز تولید میکند و بهطور اختصاصی جهت استفاده در جنگندههای ضربتی و تک موتوره F-35 Lightning II ساخته شدهاست. موتور جایگزین نیز ساخت دو کمپانی بزرگ General Elecrtic آمریکا و Rolls-Royce انگلیس است و F136 نام دارد و در سال ۲۰۰۴ برای اولین بار روشن شد. در سال ۲۰۰۶ میلادی، وزارت دفاع آمریکا درخواست داد تا هیچگونه اعتبار و بودجه ای به برنامه توسعه موتورهای F136 اختصاص نیابد، اما کنگره آمریکا با این درخواست موافقت نکرد و با صرف نظر از آن، بودجه پژوهشی جهت موتورهای F136 را حفظ نمود. هرچند کار بر روی این موتور در سال ۲۰۱۱ متوقف شد. این دو موتور توانایی سوپرکروز را برای F-35 فراهم نمیسازند. به گفته General Elecrtic موتور F136 توانایی تولید نیروی رانشی بیش از ۱۹۱٫۳۵ هزار نیوتون در حالت عادی و بدون پس سوز دار. از سال ۲۰۰۹ میلادی، کمپانی Pratt & Whitney در حال تحقیق و توسعه بر روی نمونه بهینه موتورهای F135 با طول عمر بالاتر در قطعههای حساس و کلیدی میباشد. این قطعهها بیشتر در بخشهای داغ موتور همچون جایگاه سوختن و تیغه توربینهای فشار بالا قرار دارند. این نمونه با نام XTE68/LF1 نامگذاری گردید. این طراحی منحصر بفرد موجب افزایش چشمگیر هزینهها در طول پروژه گردید. البته مدلهای جدید F135 در تستهای انجام شده نشان داد که توانایی تولید نیروی رانشی برابر ۲۲۰ هزار نیوتون را دارد، بنابراین میتوان از آن به عنوان قدرتمندترین موتوری که تاکنون بر روی یک جنگنده نصب شدهاست و قویتر از هر یک از دو موتور جنگندههای دو موتوره نسل پنج F-22 Raptor آمریکا Sukhoi PAK FA روسیه و Chengdu J-20 چینی. تا به امروز موتور F136 از دیگر بخشهای F-35 گرانتر بوده و باعث شده تا تصمیمی مبنی بر کاهش تعداد تولیدی این جنگنده گرفته شود و هزینه پروژه نیز افزایش یابد. سازندگان F136 همچنین گفتهاند که این موتور با تفاوت درجه دمای خروجی موتورها، بسیار مناسب جنگنده عمود پرواز F-35 میباشد. نمونههای عمود پرواز از سیستمهای عمود پرواز و تولید نیروی عمودی Rolls Royce بهره میبرند که توسط Lockheed Martin طراحی و ساخته و توسط Rolls Royce تولید میشوند. کمپانی آمریکایی Hamilton Sundstrand نیز مسئول تولید سیستمهای الکترونیکی موتور،استارت، جعبه دنده، سامانه نظارت بر عملکرد صحیح موتور و سیستم سوخت رسانی میباشد. اولین نمونههای تولید شده از موتورهای F135 طبق برنامه زمانبندی سازنده، در سال ۲۰۰۹ میلادی آماده تحویل گردیدند.

موتور اف۱۳۵ جنگنده اف۳۵ - این نمونه نسخه طراحی شده برای اف۳۵بی با فن عمود پرواز است
موتور F135 دارای نمونههای مختلفی همچون نمونه عادی (Conventional)، نمونه دارای دریچههای رانش معکوس(Forward Thrust) و نمونه ترکیبی همراه با قابلیت نشست و برخاست کوتاه (Multi-Cycle STOVL) همراه با فن مولد برا(Lift fan) برای نشست و برخاست عمودی میباشد. این مدلها عبارت اند از:
F135-PW-100: مورد استفاده در F-35A و دارای قابلیت نشست و برخاست عادی.
F135-PW-600: مورد استفاده در F-35B و همراه با قابلیت نشست و برخاست عمودی.
F135-PW-400: مورد استفاده در نمونه ناو نشین F-35C و مخصوص عملیات دریایی.

دو فروند اف۳۵بی و یک فروند اف۳۵سی. پهنتر بودن بال در نسخه سی که نسخه نشست برخاست کوتاه است (نشست برخاست کوتاه و نه عمود. نسخه عمود پرواز نسخه بی است) برای این است که بتواند با استفاه از جریان هوای زیر بال خود مسافت کمتری را برای برخاستن طی کند.
هدف اصلی کمپانی Pratt & Whitney از توسعه موتورهای F135، تأمین نیازهای کمپانی Lockheed Martin برای پروژههای Skunk Works و همچنین طراحی و تولید جنگنده ضربتی مورد نیاز تفنگداران نیروی دریایی آمریکا،USMC، بر اساس توافقهای انجام شده در سال ۱۹۸۶ و در غالب برنامه DARPA (آژانس تحقیقهای پروژههای دفاعی پیشرفته) بود. برای ساخت این موتور،Paul Bevilaqua طراح مشهور کمپانی Lockheed Martin به عنوان مسئول طراحی و خلق نمونه اولیه و همچنین سیستمهای انتقال قدرت انتخاب گردید. پس از پایان کار طراحی و خلق نمونه مفهومی، وظیفه ساخت این موتور بر عهده کمپانی Pratt & Whitney گذاشته شد. کمپانی Pratt & Whitney در کارنامه خود دارای پیشینه درخشانی همچون ساخت موتور هوشمند جنگنده F-22 Raptor را دارد که پیشرفتهترین موتور هواپیما جهان است را داد.
Pratt & Whitney در طراحی جدید خود، از فن ورودی موجود در موتورهای F119-PW-100 جنگنده F-22 Raptor در بخش فن مولد برا(Lift Fan) در موتور F135 بهره گرفت و همچنین فن اصلی و هسته مرکزی از نمونه F100-220 اقتباس گردید و در بخش توربینهای کم فشار، از نمونههای موجود در F100-229 جنگنده F-15E Strike Eagle و البته همراه با اندازه بزرگتر بهرهبرداری شد. استفاده از توربینهای بزرگتر موجب افزایش قدرت تولید شده توسط موتور میگردد و این طریق نیروی مورد نیاز Lift Fan نیز، بدون کاهش قدرت موتور تأمین میشود. این نمونه در ابتدا تنها یک طرح کلی بود و سپس با افزودن برخی تغییرها، به نمونه اصلی F135 تبدیل گردید. هسته مرکزی موتورهای F135 با نمونههای F119-PW-100 مشترک میباشند و تنها برخی از قطعههای حساس، دستخوش بهسازی و تکمیل گردیدهاند. اولین نمونه نهایی از سیستم نیرو محرکه، طبق برنامه زمانبندی در سال ۲۰۰۷ میلادی و در جهت تحویل به کشورهای آمریکا، انگلستان و دیگر مشتریان بینالمللی آماده تحویل گردید.
سیستم مولد برا (برای نشست و برخاست عمودی) از قسمتهای گوناگون شامل فن مولد برا، میلهٔ شافت، دو عدد رول پست و سه عدد گرداننده یکپارچه(3BSM) میباشد.

سیستم 3BSM که همان نازلهای سیستم کنترل بردار رانش میباشد، به موتور اصلی اجازه میدهد تا نیروی کشنده دُم هواپیما را خنثی کند. فن مولد برا در نزدیکی جلوی هواپیما قرار گرفته و تعادل این جنگنده توسط دو عدد روتور توربینهای خطی که در آن دیسک و تیغهها بصورت یکپارچه ساخته شدهاند، تأمین میشود. این سیستم از توربینهای کم فشار، توسط میله شافت و جعبه دنده نیروی مورد نیاز خود را دریافت میکند.کنترل رول در طول مدت پرواز با سرعت کم، هوای سرد شدهٔ موتورها را به نازلهای رانش که در بالها قرار گرفتهاند، هدایت میکند. این نازلها را به اصطلاح رول پست(Roll Post) میخوانند. خنککننده هوای خروجی فنهای برای هنگام بلند شدن جنگنده بصورت عمودی، وظیفه بسیار مهمی بر عهده دارند، زیرا این بادهای داغ بهمراه سرعت بسیار زیاد خود میتوانند باند یا عرشه ناوهای هواپیمابر را خراب کنند.
F135 یک موتور دو محور و دارای ۳ مرحله تیغه در بخش کمپرسور کم فشار و ۶ مرحله تیغه در کمپرسور فشار بالا میباشد. همچنین این موتور از جایگاه سوختن حلقوی(Annular) به همراه یک مرحله توربین فشار بالا و ۲ مرحله توربین کم فشار بهره میبرد. F135 در بخش پس سوز از نازلهای متغیر با قابلیت همگرایی و واگرایی بهره میبرد. مدلهای F135-PW-100 و F135-PW-400 دارای تفاوت در استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی حاصل از نمکهای دریایی میباشد.
موتورهای F135-PW-600 که نمونه مخصوص نشست و برخاست عمودی(STOVL) میباشند نیز توانایی تولید ۱۹۱٫۳۵ هزار نیوتن رانش را دارا میباشد و تنها تفاوت آن با سایر نمونهها، در پیکیربندی و ساختمان آن است. این موتور در حالت STOVL حدود ۸۰٫۱ هزار نیوتن نیروی بالابرنده عمودی ایجاد مینماید و با انتقال این نیرو به مرحله بعد، فن مولد برا به تنهایی توانایی ایجاد ۹۰ کیلونیوتن رانش را دارا میباشد و همچنین هریک از ۲ عدد نازلهای کوچک که جهت حفظ تعادل طولی که با استفاده از نیروی Thrust فعالیت مینمایند(Roll Post) نیز توانایی ایجاد ۹ هزار نیوتن رانش را دارا میباشند؛ بنابراین سامانه نشست و برخاست عمودی ساخت Rolls-Royce در کل توانایی تولید ۱۸۸٫۱ هزار نیوتن نیروی رانش را دارا میباشد و این میزان جهت پرواز عمودی این هواپیما در سرعت کم و بدون استفاده از پس سوز مناسب میباشد. نمونه STOVL جهت راه اندازی فن مولد برا و سامانه عمود پرواز، دارای یک عدد کلاچ جهت استخراج ۲۶۰۰۰ کیلووات نیرو از بخش توربینهای کم فشار میباشد و خلبان با استفاده از سوییچ تنظیم سیکل موتور و کلاچ مربوطه، میتواند عملکرد ترکیبی موتور را از حالت توربوفن به حالت توربوشفت تغییر دهد.
این قدرت با استفاده از یک عدد شافت فرعی و متصل به کلاچ، به جعبه دنده مورب و دارای چرخ دندههای جناحی منتقل میشود و پس از تغییر جهت نیرو از حالت افقی به عمودی، به بخش فن مولد برا منتقل میگردد.
بخش بالایی فن مولد برا دارای ورودیهای متغیر جهت ورود و خروج هوای آزاد میباشد و بخش زیرین نیز به دریچههای خروجی هوا در قسمت زیرین هواپیما مجهز میباشد. هوای خنک و آزاد پس از ورود به فن، با گازهای بسیار داغ از قسمت خروجی اگزوز ترکیب میشود و سپس از بخش زیرین فن خارج میگردد و انجام این پروسه موجب معلق ماندن هواپیما در هوا میگردد. همچنین هوای موجود در بخش کنارگذر(Bypass) به ۲ عدد نازل Roll Post نصب شده در دو طرف بدنه منتقل میشود و جریان هوای باقی مانده در هسته مرکزی نیز از طریق نازلهای Vectoring(نگهدارندههای عمودی) نصب شده در قسمت پشت موتور خارج میگردد. بر اساس محاسبههای انجام شده بر روی موتورهای F135 چنانچه خلبان با تنظیم حالت موتور، تمام نیروی تولید شده را صرف برخاست عمودی نماید، در آن لحظه ۴۳٪ از کارکرد موتور در حالت توربوجت و ۴۸٪ در حالت توربوشفت و ۹٪ باقی مانده نیز در حالت توربوفن قرار میگیرد.
.jpg)
قسمت نازل متغیر اف۳۵بی
یکی از مهمترین هدفهای موتورهای F135 در افزایش قابلیت اطمینان و همچنین تعمیر آسان میباشد. همانگونه که گفته شد این موتور نسبت به سایر نمونههای هم رده خود، دارای بخشهای کمتری میباشد که نیازمند بهسازی و افزایش اطمینان بیشتر نسبت به کارایی آن است. تمام بخشهای موتورهای F135 تنها با استفاده از ۶ ابزار دستی، قابل تعویض و ترمیم میباشند. علاوه بر این موارد، سامانه مدیریت سلامت موتور(Health Management System) به گونه ای طراحی شدهاست تا تکنسینهای تعمیر و نگهداری زمینی بتوانند از تاریخ دقیق سرویسها و تعمیرهای دوره ای و همچنین بازیابی اشکالهای موتور آگاه گردند. با این حال کمپانی Pratt & Whitney بر این باور است که با استفاده از این گونه دادهها میتوان زمان مورد نیاز و صرف شده جهت عیبیابی را تا ۹۴٪ نسبت به سایر نمونههای قدیمی کاهش داد.
در ۲۱ فوریه سال ۲۰۱۳، با پیدا شدن یک ترک در تیغه توربین کم فشار مرحله سه موتور یک جنگنده F-35B، آمریکا تا معلوم و برطرف شدن مشکل برای احتیاط همه ۵۱ فروند F-35 خود را زمین گیر کرد.پنتاگون گفتهاست این نقص فنی در طول یک بازرسی روزانه در در پایگاه نیروی هوایی Edwards در کالیفرنیا کشف شدهاست. پس از پیدا شدن ترک ۴٫۲ میلیمتری موتور به کمپانی Pratt & Whitney منتقل شد. پس از بررسیها Pratt & Whitney اعلام کرد که دما و حرارت بالا در موتور در اثر آزمایش موتور در فاز فراصوت و در ارتفاع کم، عامل ایجاد ترک بودهاست مشکل را حل کرده و جنگنده میتواند پرواز کنند.
F-35 دارای یک توپ گتلینگ ۴ لول ۲۵ میلیمتری GAU-12 Equalizer ساخت کمپانی General Dynamics آمریکا است. این توپ داخل بدنه قرار میگیرد و دارای ۱۸۲ گلوله برای F-35A، و غلاف خارجی بهمراه ۲۲۰ گلوله برای F-35B و F-35C میباشد. البته غلافی که در دو نوع B و C استفاده شدهاست کاملاً رادارگریز بوده و قابلیت نصب تحهیزات دیگر مانند تجهیزات جنگ الکترونیک یا تجهیزات شناسایی و … را دارد.

در این تصویر به خوبی میتوان توپ ۲۵ مم در غلاف را زیر اف۳۵بی مشاهده کرد
این جنگنده دارای ۲ جایگاه داخلی برای حمل مهمات میباشد که در هر جایگاه ۲ آویزگاه با قابلیت نصب گیره حمل مهمات چندگانه وجود دارد وهمچنین ۶ آویزگاه زیر ۲ بال با قابلبت نصب گیره حمل مهمات چندگانه و یک جایگاه زیر بدنه میباشد که در ۲ عدد از این آویزگاههای فقط موشکهای AIM-9X Sidewinder و AIM-132 ASRAAM نصب میشوند. این جنگنده برای درگیری هوایی از موشکهای هوا به هوای AIM-9X Sidewinder و AIM-132 ASRAAM و AIM-120B/C AMRAAM استفاده میکند. موشکهای AIM-132 ASRAAM در صورت نصب شدن در آویزگاههای خارجی هواپیما فقط مقدار ناچیزی به سطح مقطع راداری آن میافزایند. این جنگنده برای درگیری با کشتیها از موشکهای دوربرد LRASM و JSM استفاده میکند و توانایی استفاده از گونههای مختلف بمبهای هدایتی JDAM و AGM-154 JSOW و بمبهای گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری بالا و قوی Small Diameter Bombs که به روش GPS/INS هدایت میشوند را دارد. این بمبها در آینده ای نزدیک قرار است با بمبهای گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری بالا و قوی SDB-II جایگزین شوند. (واژه SDB کوتاه شده همان Small Diameter Bombs است). انواع موشکهای کروز Storm Shadow، موشک کروز هوا به سطح AGM-158 JASSM، بمبهای هدایت شونده و تانکهای سوخت ۱۸۰۰ و ۲۳۰۰ لیتری نیز قابلیت قرارگیری آویزگاهها را دارند. گرچه استفاده از آویزگاههای خارجی باعث میشود تا این جنگنده مقداری از توانایی رادارگریزی و پنهانکاری خود را از دست بدهد، ولی قابلیت حمل تعداد بیشتر موشکها، بمبها و تانکهای خارجی سوخت را به F-35 میدهد. این پرنده برای دفاع هوایی قابلیت حمل ۸ موشک AIM-120B/C AMRAAM و ۲ موشک AIM-9X Sidewinder را در جایگاههای داخلی و اویزگاههای خارجی زیربال دارد. این جنگنده همچنین با ترکیب ۶ عدد بمب ۹۱۰ کیلوگرمی به همراه دو موشک AIM-9X Sidewinder و دو موشک AIM-120B/C AMRAAM را در جایگاههای داخلی و آویزگاههای خارجی نیز میتواند مسلح شود. همچنین در جایگاههای داخلی خود توانایی حمل دو بمب ۹۱۰ کیلوگرمی در مدل A و C را دارد و در مدل B به دلیل کوچکتر بودن جایگاههای داخلی، قابلیت حمل دو بمب ۴۵۰ کیلوگرمی فراهم میباشد. این جنگنده توان استفاده از موشکهای موشک ضد زره Brimstone و بمبهای خوشه ای و همینطور بمبهای هسته ای B61 را دارد.F-35 در هر کدام از جایگاههای داخلی مهمات خود میتواند تا ۳ موشک هوا به هوا بسیار مرگبار AIM-120B/C AMRAAM حمل کند.

اف۳۵ ای و پرتاب امرام
Lockheed Martin گفتهاست که جایگاههای حمل مهمات میتوانند فقط برای حمل موشکهای هوا به هوا یا موشکهای هوا به زمین ساخته شوند و پیشنهادی مطرح شد تا در نمونه Block 5 این هواپیما، بجای حمل دو عدد بمب سنگین، سه عدد در هر جایگاه بارگذاری شود و بمبهای بزرگ جای خود را به موشکهای کوچکتر همچون AIM-120B/C AMRAAM بدهند. این بروزرسانی توانایی حمل چهار عدد بمب ۱۱۴ کیلوگرمی گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری بالا و قوی GBU-39 Small Diameter Bombs که به روش GPS/INS هدایت میشوند که قطر کمی دارند را در هر جایگاه فراهم میکند. البته باز هم نوع B توانایی حمل تنها ۳ بمب را دارد، ولی تمام انواع F-35 قابلیت حمل ۴ عدد بمب GBU-53/B را در هر جایگاه خواهند داشت. موشک انگلیسی هوا به هوا Meteor نیز درحال یکپارچه سازی جهت استفاده در F-35 میباشد و در دسامبر ۲۰۱۰ مشخص شد که یک موشک Meteor که دارای بالچههای کوچکتر نسبت به مدل معمولی بود برای F-35 تولید شدهاست.

تاکنون اف۳۵ بمبهای هدایت ماهوارهای جیدم با برد ۲۸ کیلومتر، بمب هدایت ماهوارهای بالدار اس دی بی با برد ۱۲۰ کیلومتر و سلاح هواپرتاب باز هدایت ماهوارهای ای جی ام۱۵۴ در نسخه موتور دار و بی موتور با برد ۱۲۰ تا۵۶۰ کیلومتر را پرتاب کرده (در نقش تهاجم زمینی) ولی برنامه تا سال ۲۰۲۵ نصب موشک ای جی ام۱۵۸ با برد ۹۰۰ کیلومتر و نسخه ضد کشتی ان یعنی ای جی ام۱۵۸ سی با برد بیش از ۵۶۰ کیلومتر، موشک ضد رادار AARGM-ER و چند سلاح غیر آمریکای کروز تا برد ۵۵۰ کیلومتر است.

تصویری از یک فروند اف۳۵ در حال پرتاب بمب لیزری جیبییو-۱۲. چهار بمب نیز زیر بالها است یعنی در مجموع ۶ بمب برای هر جنگنده که بیشترین میزان بمب هدایت شونده قابل حمل اف۳۵ است. (البته در زمینه حمل بمب اسدیبی این عدد بیشتر است.)

بریتانیا برنامه ای جهت بارگذاری شدن ۴ موشک هوا به هوا AIM-132 ASRAAM در داخل بدنه داشت که بعدها این طرح تغییر کرد و قرار شد تا دو موشک در داخل و دو موشک خارج بدنه بارگذاری شوند. همانگونه که گفته شد، موشکهای AIM-132 ASRAAM باگذاری شده خارجی تأثیر بسیار ناچیزی بر سطح مقطع راداری هواپیما دارند.
نروژ و استرلیا درحال کارکردن بر روی برنامه ای جهت تبدیل موشک زمین پایه ضد کشتی NSM و نصب آن بر روی F-35 میباشند. این موشکها ساخت کمپانی دفاعی و هوانوردی Kongsberg نروژ میباشند. نمونه بهسازی شده مخصوص F-35 میتواند یک موشک چند منظوره و تنها موشک کروز نصب شده روی این جنگنده باشد که در جایگاههای داخلی این جنگنده قرار خواهد گرفت. پژوهشها نشان دادهاست که این پرنده گرانقیمت، توانایی حمل ۲ فروند از این موشکها را داخل بدنه و ۴ فروند در خارج بدنه دارد. برد تقریبی این موشک ۲۸۰ کیلومتر میباشد.
آمریکا در اشتراک فن آوری جنگنده F-35 Lightning II با دیگر هم پیمانان خود بسیار سختگیری کرده، ولی شاید نیاز به چیزی دارد تا کمی هم پیمانان را از توجه بهF-22 Raptor بازدارد و F-35 برای هم پیمانان یک جنگافزار با ارزش بالا خواهد بود که نزدیکترین جنگافزار به مفهوم F-22 Raptor است. هر چند آمریکا همه چیز را برای دیگران فاش نمیکند و F-35 Lightning II به گونه ای طراحی و ساخته شدهاست که در زمینههای مختلف و تواناییهای گوناگون به ویژه رادار گریزی و پنهانکاری، در درجه ای پایینتر از F-22 Raptor قرار دارد. سطح مقطع راداری F-35 Lightning II برابر ۰٫۰۰۱۳ متر مربع است، درحالی که سطح مقطع راداری F-22 Raptor برابر ۰٫۰۰۰۱ متر مربع است، یعنی ۱۳ برابر کمتر از F-35 Lightning II. با اینحال سطح مقطع راداری این جنگنده از سطح مقطع راداری Sukhoi PAK FA روسی که برابر ۰٫۵ مترمربع است کمتر میباشد.
F-35 برای داشتن سطح مقطع راداری(RCS) کم از مواد خاصی، از جمله فیبرهای حصیری ساخته شده و برعکس جنگندههای نسلهای پیشین، از شکل خاصی برخوردار است که باعث هرچه کمتر شدن امکان شناسایی هواپیما میشود. جنگندههای نسلهای پیشین بیشتر عملیاتهای خود را با حمل تانکهای اضافی سوخت انجام میدادند، در حالیکه F-35 باید بیستر عملیاتهای خود را بدون استفاده از مخزنهای خارجی سوخت انجام دهد. همچنین یکی از راههای رادارگریزی به کار رفته در این جنگنده استفاده از بدنه تقریباً یک پارچه است، به این معنی که ساختار بال با بدنه یکپارچه است و به داخل بدنه فرومیرود.
F-35 بر خلاف کوچکتر بودن از F-22 Raptor، دارای سطح مقطع راداری بیشتری میباشد. گفتنی است که ناهمواریهای یک توپ گلف فلزی از ناهمواریهای سطح F-22 Raptor بیشتر است، در واقع هدف از طراحی F-22 Raptor، عدم شناسایی جنگنده توسط هرگونه راداری بودهاست. سطح F-35 به گونه ای طراحی شدهاست که رادارهای باند X و S که بصورت معمول قادر به ردیابی جنگندهها و موشکهای زمین به هوا و امواج راداری آنها میباشند، قابلیت شناسایی آنرا نداشته باشند. خدمه زمینی به انجام تستهای بازرسی راداری(RVR) پس از انجام تعمیرها نیاز دارند تا از سطح مقطع راداری هواپیما پس از تعمیر آگاه شوند که این مرحله در نسلهای پیشین مطرح نبود.
در طرح F-35 همچون F-22 Raptor میتوان سطحهای دندانه دار را به راحتی مشاهده کرد. طراحی شبیه یک W جنگنده همچون جنگنده F-22 Raptor از نمای روبرو قابل مشاهده میباشد. این طرح توانایی انحراف و پراکنده کردن امواج رادار را دارد. علاوه بر این در طراحی لبههای درب جایگاه جنگافزار و درب جایگاه چرخها نیز از این شیوه استفاده شده که باعث میشود در حال استفاده از جنگافزار نیز بازتابش راداری آن فقط به مقدار بسیار بسیار اندکی نزدیک صفر افزایش یابد. دماغه F-35 و ورودی هوای موتورها در هیچ جا زاویه با لبه تیز و مشخص ندارد. این جنگنده همچون F-22 Raptor دارای عایقهای صوتی در قسمت موتور و همچنین کاهندههای پرتوهای فروسرخ و … نیز میباشد.
کاکپیت F-35 شامل یک صفحه نمایش پهن تمام لمسی PCD(کوتاه شده panoramic cockpit display) به اندازه ۸×۲۰ اینچ میباشد. سیستم شناسایی گفتار موجود در کاکپیت که توسط کمپانی استرالیایی Adacel ساخته شده، طوری برنامهریزی شده که به خلبان امکان کار کردن با هواپیما را به صورت ویژه ای میدهد.F-35 اولین هواپیمای بال ثابت عملیاتی آمریکا میباشد که از این سیستم استفاده میکند، گرچه این سیستم در AV-8B Harrier II نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و در دیگر جنگندهها به صورت آزمایشی استفاده شده بود که میتوان F-16 VISTA را در این میان نام برد. یک سیستم نمایشگر نیز در کلاه خلبان گذاشته شدهاست.F-35 اولین جنگنده ای است که HUD ندارد و تنها از این سیستم بهره میجوید. جوی استیک کنترل جنگنده نیز در سمت راست کاکپیت قرار دارد.

کابین اف۳۵
سیستم نمایش گر جدید نصب شده بر روی کلاه خلبان در هواپیمای F-35 امکان دیدن محدوده گستردهتری را برای خلبان این هواپیما فراهم میآورد، علاوه بر این توانایی دید در شب را نیز در خود جای دادهاست که درنگاه اول میتواند برای خلبان حریف ترسناک باشد. این سیستم باعث بینیازی خلبان از نمایشگرهای درون کابین به مدت طولانی شد و از سویی دیگر خلبان را به شکل یک روح ترسناک درآورد. سیستم نمایشگر نصب شده درون کلاه خلبان،HDMS(کوتاه شده helmet-mounted display system، هواپیمای F-35 در بر گیرندهٔ انواعی از جذابیتهای فراوان و شگفتانگیز است که از بین آنها میتوان به هدفگیری خارج از محور و جستجو گر بالای کلاه اشاره کرد که سطح هوشیاری بیسابقه و قابلیتهای تاکتیکی فوقالعاده ای را در اختیار خلبان قرار میدهد. این کلاه توسط کمپانی Vision Systems ساخته شدهاست. این کمپانی طرحهای شگفتی آور دیگری نیز تولید کردهاست که تمامی آنها عملیاتی و در دست استفاده هستند.
F-35 نیازی به هدفگیری فیزیکی جهت شلیک موفق جنگافزار خود ندارد، زیرا سنسورهای بی مانند F-35 میتوانند هواپیماهای دشمن را در هر جهت شناسایی کنند و اطلاعات مربوطه را در کلاه خلبان به نمایش در بیاورند و جالب اینکه این اطلاعات هیچگونه مشکلی در دید خلبان نسبت به محیط ایجاد نمیکند و اطلاعات لازم را به موشک مورد در نظر تا موقعی که هدف خود را بیابد و بسوی آن روانه شود، بدهند.
البته گونههای جدید موشکها، توانایی بهتری نسبت تعقیب هدفها، هنگامی که بدون ملاحظه در جهت حرکت هدف، بسوی آن شلیک میشوند دارند که به این توانایی HighOff-Boresight گفته میشود. البته سرعت و مسیر پروازی نیز در برد مفید این موشکها مؤثر است.
هنگامی که سیستم HMDS هدفهای انتخاب شده را به خلبان نمایش میدهد، سنسورها از فرکانسهای ترکیبی رادیویی و فروسرخ جهت ادامه رهگیری هدفهای نزدیک به هواپیما استفاده میکنند. سیستم نمایشگر موجود در کلاه خلبان، بصورت خودکار اطلاعات و موقعیت نزدیکترین جنگندهها را در اختیار خلبان میگذارد.
صندلی پران مدل US16E ساخت کمپانی Martin Baker آمریکا در F-35 مورد استفاده قرار گرفتهاست. این صندلی براساس معیارهای بسیار دقیقی طراحی شده که امکان پرش خلبان در ارتفاع پست، فشار گرانشی کنترل شده در هنگام پرتاب خلبان و اندازه بدن خلبان را دربر میگرد.US16E از دو پرتاب کننده که به صورت ریلی قرار گرفتهاند استفاده میکند.
یک غلاف هدف یابی جدید توسط Lockheed Martin به نام Sniper XR نیز در این جنگنده وجود دارد. جنگنده F-35 به یک سیستم هدفگیری الکترواپتیکی ساخت Lockheed Martin مجهز میباشد که تقریباً زیر قسمت دماغهٔ هواپیما قرار گرفتهاست. این غلاف تواناییهایی همچون غلاف Sniper XR دارد و طوری ساخته شده که باعث نمیشود F-35 به سادگی در رادارها قابل کشف باشد. این هواپیما همچنین از یک غلاف ردیاب لیزری بسیار دقیق و سریعAN/AAS-35(V) Pave Penny ساخت Lockheed Martin نیز بهره میبرد. از دیگر سیستمها میتوان به سامانه جلونگر فروسرخ،FLIR، که به منظور پرواز در ارتفاع پایین و آشکارسازی پدیدههای زمینی و پدافندهای دشمن استفاده میشود.F-35 به تجیزات داخلی الکترونیک یکپارچه مجهز است. این جنگنده همچنین دارای یک غلاف هدف یابی الکترواپتیک AAQ-40 ساخت کمپانی Lockheed Martin میباشد. همچنین این جنگنده به همراه رادار خود از سامانهٔ SA برای هرچه راحت تر کردن کنترل رادار بهره میبرد که این سامانه وضعیت آسمان نبرد، دستوراتش و اجازه شلیک موشکها و اسکن زمینی و … را صادر و گزارش مینماید. سنسورها و سامانههای مخابراتی F-35 نیز شامل سامانههای تعیین موقعیت، فرماندهی و کنترل و شبکه مرکزی کنترل جنگافزار میشود.
قسمت شیشه ای که زیر دماغه اف ۳۵ دیده میشود سامانه ای ای کیو 40 EOTS است که یک سامانه هدفگیری و نظارتی با توان دید حرارتی و نشان گذاری لیزری است و اف۳۵را از حمل غلاف خارجی بینیاز میکند. این سیستم خود ساخت لاکهید مارتین است و نسخه ای از غلاف مشهور اسنایپر است که همکنون نیز در ارتش آمریکا در خدمت است. برد EOTS بر ضد یک جنگنده بسته به زاویه حرکت جنگنده دشمن از۷۰ تا۱۲۰ کیلومتر است و میتواند یک کشتی را از۱۵۰کیلومتری یا یک تانک رااز۳۵ کیلومتری کشف کند. این سیستم زیر دماغه قرار داد و میتواند اهداف زیر جنگنده را با پوش۳۶۰ درجه رصد کند (والبته اهداف جلوی و کنار جنگنده که با ارتفاع خودش به ان نزدیک میشوند) ولی برای درگیر هوایی اگر جنگنده دشمن بالاتر از جنگنده اف۳۵ باشد خلبان باید سر جنگنده را بالا بگیرد. داشتن چنین سیستمی یکی از ویژگیهای جنگندههای مدرن است تا به آنها اجازه عملیات به شکل غیرفعال را بدهد. EOTS برای هدفگیری سلاحهای لیزری و حتی ماهوارهای میباشد زیرا هدفی را که خلبان با ان بتواند کشف کند این سیستم مختصات ماهوارهٔ را دراختیار خلبان برای ست کردن با سلاح ماهوارهای میدهد (مانند خود غلاف اسنایپر).

سیستم ای ای کیو ۴۰ در زیر دماغه

تصویری از دماغه اف۳۵
ابی: سامانه اپتیکی و نشان گذار لیزری EOTS، سیاه و قرمز: دو تا از شش چشمی سامانه هشدار دهنده فروسرخ AAQ-37 DAS که نزدیک شدن موشک را هشدار میدهد و میتواند نزدیک شدن هر هواگردی را به خلبان هشدار دهد و البته تصاویر هر دو سامانه روی کلاه خلبان نمایش داده میشود.

اف۳۵ از سامانه هشدار دهنده اپتیکی AAQ-37 استفاده میکند که دارای شش چشمی برای پوشش ۳۶۰ درجه است. این سامانه به شکل حرارتی، نزدیک شدن هر جسمی به خلبان را هشدار میدهد

در این تصویر دو عدد چشمی این سامانه را میتوانید ببنید. گفته شده بیشترین برد این سامانه بر ضد یک جنگنده تا ۱۱۱ کیلومتر است و میتواند از برد بین ۶۰ تا ۷۰ کیلومتری نزدیک شدن موشک را هشدار دهد.
رادار AESA (آرایه اسکن الکترونیکی فعال) AN/APG-81 این جنگنده را کمپانی Northrop Grumman Electronic Systems ساختهاست و برای این کار Northrop Grumman دست به گسترش رادار AN/APG-77 زدهاست و با مدرن کردن آن هوشمندترین رادار حال حاضر جهان را طراحی کرد و ساخت. البته هیچگاه از تواناییهای کامل این رادار در انواع صادراتی استفاده نخواهد شد. حالتهای هوا به سطح و آنتن AESA بهطور برجسته ایی خصوصیات افزایش کارایی رادرا را نشان میدهد.
رادار AN/APG-81 نتیجهٔ رقابت بین کمپانیهای آمریکایی برای بستن قرار داد ساخت بزرگترین رادار آرایه اسکن الکترونیکی فعال جهان است. سیستمهای الکترونیکی Westinghouse(که البته در سال ۱۹۹۶ توسط کمپانی آمریکایی Northrop Grumman خریداری شد) و کمپانی Hughes(این کمپانی در سال ۱۹۹۷ توسط کمپانی Raython آمریکا خریداری شد) در فوریه ۱۹۹۶ قراردادهایی را برای توسعه سیستم فرکانس رادیویی یکی شدهٔ چند منظوره/آرایه چند منظوره (MIRFS/MFA) بستند.Northrop Grumman به عنوان سازنده سیستم در ۲۶ اکتبر ۲۰۰۱ اعلام شد. رادار AN/APG-81 یک رادار جانشین برای APG-77v1 جنگنده F-22 Rptor است. پیشبینی میشود بیش از ۳۰۰۰دستگاه ار این رادار برای جنگنده F-35 سفارش داده شود. در اوت ۲۰۰۷ تعداد۸ دستگاه از این رادار که ساخته شده بود تحویل داده شد و نیز در سال ۲۰۰۵ اولین سیستم رادار ی AN/APG-81 برای انضمام بر روی اولین F-35 به Lockheed Martin تحویل داده شد.Northrop Grumman تعیین کرده بود که ابتدا ۳ بلوک از نرمافزار رادار ایجاد شده و پروازش تست در نهایت تحویل داد شد. برد دقیقی از این رادار گفته نشد ولی برخی منابه برد ان بر ضد یک هدف یک متر مربعی را ۲۵۰ کیلومتر اعلام کردهاند و گفته شده ۱۶۷۶ عدد گیرنده و فرستنده روی دیش آنتن خود دارد.

تواناییهای AN/APG-81 که یک رادار باند x است شامل حالتهای هوا به هوای APG-77v1 به اضافهٔ حالتهای پیشرفتهٔ هوا به سطح و حالت روزنه ساختگی(SAR) شامل نقشهبرداری با دقت و وضوح بالا، رهگیری و کشف هدفهای متحرک و ثابت زمینی چندگانه، بازشناسی رزمی جنگ الکترونیک و ارتباطات پهنای باند فراتر از حد بالا است. رادار AN/APG-81 به منظور توانمند سازی خلبانان F-35 برای درگیری مؤثر و کارگر با هدفهای زمینی دوربرد طراحی شدهاست. گذشته از این با تأمین آگاهی از وضعیت برجسته ماندگاری و بقا افزایش داده شدهاست. البته تعداد آنتنهای رادار از ۶۲ آنتن در جنگنده F-22 Raptor به ۲۱ آنتن برای F-35 کاهش یافتهاست. در این رادار ویژگیهای پنهانکاری و جلوگیری از کشف شدن جنگنده به دست رادار آن نیز قرار داده شدهاست.
یکی از مهمترین ویژگی این هواپیما استفاده از تکنولوژی یکپارچه سازی گستردهاست، همچنین بخشهای الکترونیک این جنگنده به ۶ قسمت کلی است که از راه فیبر نوری به یکدیگر مرتبط هستند.
بخش سیستمهای الکترونیک Northrop Grumman جنگنده F-35 را به سیستم الکترواپتیکی روزنه توزیع شده AN/AAS-37 DAS مجهز کردهاست. این سیستم با محافظ ویژه و منحصر به فرد گرد به دور هواپیما خلبان F-35 را در برابر خطر موشک آماده میکند، همچنین این سیستم پشتیبانی ناوبری و عملیاتهای شبانه را نیز فراهم میسازد. تکنولوژی حالت جامد و حذف قسمتهای متحرک مکانیکی به اطمینان پذیری بالا نسبت به سیستمهای آرایه اسکن شدهٔ مکانیکی،MSA، کمک شایانی کردهاست. شش عدد سنسور فروسرخ در اطراف هواپیما نصب شدهاند که بخشی از سیستم AN/AAQ-37 DAS میباشند که وظیفهٔ هشدار شلیک موشک به سمت F-35، گزارش محل شلیک موشک، شناسایی و ردیابی هواپیماهای اطراف F-35 را بر عهده دارد. این سیستم همچنین جایگزین سیستمهای قدیمی دید در شب نیز میباشد.
.jpg)
تست بمب اتمی ب۶۱ از اف۳۵ نیروی هوایی آمریکا
سیستم DAS بگونه ای طراحی شدهاست که توانایی استفاده از تمامی تواناییهای آن بصورت همزمان، در هر موقعیت و هر زمانی امکانپذیر میباشد.
سیستم جنگ الکترونیکی AN/ASQ-239 Barracuda جنگنده F-35 نیز ساخت کمپانی BAE Systems انگلیس است. سیستم جنگ الکترونیک بکار رفته در F-35 بگونه ای است که ابتدا هواپیمای دشمن را شناسایd میکند و بعد از اسکن الکترواپتیکی و پس از انجام واکنش مناسب، بدون شناسایی شدن توسط دشمن، محل را ترک حواهد کرد.
بخشهای مخابراتی، ناوبری و شناسایی جنگنده این پرنده که توسط کمپانی Harris و Northrop Grumman طراحی وساخته شدهاست، شامل یک دیتا لینک پیشرفته چندمنظوره(MADL) هستند.F-35 اولین جنگنده ای است که سنسورهای ترکیبی در آن بکار رفتهاست. این سنسورهای ترکیبی دو فرکانس رادیویی را ترکیب کرده و از سیستم فروسرخ جهت ادامه کشف هدفها استفاده میکند و در هر شرایطی میتواند اطلاعات بدست آمده را بدون شناسایی شدن، توسط MADL خود به اشتراک بگذارد.
F-35 طوری ساخته شدهاست که پیوند آشکاری بین سنسورهای آن وجود دارد و این سنسورها بخش بسیار مهمی در این هواپیما بشمار میآیند و این مسئله، باعث میشود تا تصویرهای درستی از رخدادهای پیرامون هواپیما بدست آید. برای نمونه رادار AN/APG-81 تنها یک رادار چندحالته نیست و قسمتی از سیستم جنگ الکترونیک F-35 نیز بحساب میآید. تمامی اطلاعات سنسورهای موجود در این جنگنده توسط پردازشگر اصلی موجود، پردازش میشوند تا تمامی عملیاتهای هواپیما را به خوبی پشتیبانی کنند. نیروی هوایی آمریکا قصد دارد که F-22 Raptor را به سیستم سنسورهای ترکیبی F-35 بروزرسانی کند.
سیستمهای موجود در F-35 امکان مشاهده، تعیین موقعیت، تصمیمگیری و انجام عمل مناسب را که OODA loop نام دارند، به سرعت فراهم میسازند؛ پنهانکاری و سنسورهای پیشرفته در شناسایی جنگندههای دشمن هنگامی که شناسایی آنها دشوار باشد خلبان را یاری میکنند، سیستم خودکار تشخیص موقعیت دشمن نیز در موقعیتیابی آن کمک میکند، سنسورهای ترکیبی نیز باعث تصمیمگیری سریع میشوند و در نهایت هواپیما واکنشی علیه جنگندههای دشمن انجام میدهد، بدون اینکه آنها متوجه حضور F-35 در نزدیکی حود شوند.
این جنگنده توانایی شناسایی و اخلاگری پنهانکار F-22 Raptor را دارد. نیروی دریایی آمریکا قصد جایگزین کردن هواپیمای ویژه حملههای الکترونیکی EA-6B Prowler ساخت کمپانی Northrop Grumman با F-35 که دارای غلافهای پنهانکار اخلالگر میباشد، دارد. در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸ نیروی دریایی آمریکا طرح کلی و پیش نیازهای نسل بعدی اخلالگرها،NGJ که کوتاه شده Next Generation Jammer میباشد، را ارائه داد که بر پایه طراحی مدولار و باز بودند. نیروی دریایی ۴ کمپانی برای ساخت این اخلالگرها انتخاب نمود.
NGJ توانایی حملهٔ سایبری را نیز دارد و از رادار AESA جهت وارد کردن جریان دادهها از راه دور استفاده مینماید. طراحی نسل بعدی اخلالگرها توسط دو کمپانی آمریکایی ITT و Boeing انجام شد که شامل ۶ عدد AESA است و اطراف هواپیما را بهطور کامل پوشش میدهند. این تیم قراردادی ۴۲ میلیون دلاری جهت گسترش طرح خود بر پایهٔ تجربههای ITT در پهنای باند الکترونیکی آنتنهای آرایه ای هدایت پذیر بست. البته در همان زمان قراردادهایی نیز در این زمینه با کمپانیهای Raytheon و Northrop Grumman از آمریکا و BAE Systems از انگلیس بسته شد.
انتقادات به اف۳۵
اف۳۵ جنگنده پیشرفته ای است ولی انتقادات زیادی نیز از ان میشود از جمله ایرادات آن میتوان به توان حمل سلاح کم درون بدنه اشاره کرد. این جنگنده تنها توان حمل دو بمب هدایت شونده و دو موشک هوا به هوای امرام در نقش تهاجمی دارد که کم است، در صورتی که در زیر بال سلاح حمل کند نیز پنهانکاری آن صدمه میبینی، چالاکی آن در رزم هوایی نزدیک کمتر از جنگندههای چون اف۱۶ و اف۱۵ است گرچه این جنگنده تلاش میکند در بیشترین فاصله ممکن دشمن را شکار کند، بیشترین سرعت آن از ۱٫۶ ماخ تجاوز نمیکند که کمتر از جنگندههای دیگر است.
نکته ای در مورد اف۳۵: اف۳۵ در هنگام عملیات غیر رزمی مثلاً پروازهای معمول بر فراز آمریکا یا کشورهای دوست یا نمایشگاههای هوایی دارای لنزی بازتاب رادار است. این لنز باعث افزایش سطح مقطع راداری میشود تا بدین ترتیب رادارهای خودی بتوانند به راحتی این جنگنده پنهانکار و رادارگریز را پیدا کنند (کنترل ترافیک هوایی). همچنین میتواند احتمال کشف سطح مقطع رادرای واقعی جنگنده توسط رادارهای دیگر کشورها را کاهش دهد.
,_200907-M-MS099-781_VMFA-211_F-35B_Lightning_II_Joint_Strike_Fighter_at_Royal_Air_Force_Station_Marham,_United_Kingdom_(UK)_on_07_September,_2020.jpg)

نصب لنز بازتاب راداری لونبرگ روی بدنه اف۳۵
خریداران جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادار گریز نسل ۵ F-35 Lightning II (لایتنینگ ۲)
این هواپیما اولین پروازش را در سال ۲۰۰۶ انجام داد و ۳ مدل دارد. F-35 توسط آمریکا و بریتانیا و چند کشور دیگر ساخته شدهاست. به کمک تکنولوژیهای نوین و روشهای جدید در ساخت این هواپیما، قیمت هر فروند F-35A کمتر از ۹۵ میلون دلار شدهاست. ۲ مدل دیگر نیز قیمتهایی مشابه دارند. تاکنون ۱۲ کشور خواهان به خدمتگیری این هواپیما پیشرفته هستند. این کشورها عبارت اند از:
۱- آمریکا: سازنده اصلی و به کار گیرنده اصلی F-35 محسوب میشود و تا سال ۲۰۱۰ تصمیم به خرید ۲۴۴۳ فروند F-35 گرفت که گرانترین پروژه نظامی در تاریخ آمریکا است. از این ۲۴۴۳ فروند، تعداد ۱۷۶۳ فروند مدل F-35A و متعلق به نیروی هوایی آمریکا هستند. ۲۶۰ فروند مدل ناونشین F-35C و متعلق به نیروی دریایی این کشور هستند. سپاه تفنگداران دریایی آمریکا نیز ۸۰ فروند F-35C و ۳۴۰ فروند مدل عمود پرواز/کوتاه خیز F-35B سفارش دادهاست. تعداد سفارشهای آمریکا در حال حاضر همچنان همان ۲۴۴۳ فروند است که در سال ۲۰۱۰ اعلام شد. این جنگنده از سال ۲۰۱۵ در ارتش آمریکا وارد خدمت شدهاست
۲- بریتانیا دومین سازنده اصلی این جنگنده و پس از آمریکا دومین دارنده اصلی آن است و در سال ۲۰۰۶ اعلام کرد ۱۳۸ فروند F-35B برای نیروی هوایی و دریایی سفارش دادهاست. این تعداد سفارشها همچنان پابرجاست و افزایش یا کاهش نداشتهاست. این شکور از سال ۲۰۱۶ نخستین فروند اف۳۵های خود را دریافت کرد
۳- ایتالیا نیز یکی از سازندگان و فراهم کننده پشتیبانی اصلی از این جنگنده است و کمپانیهای ایتالیایی از سازندگان اصلی قطعهها و بخشهایی از این جنگنده هستند. ایتالیا در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد ۱۳۱ فروند F-35 دریافت خواهد کرد که ۶۹ فروند F-35A و ۶۲ فروند مدل F-35B میباشند. اما در سال ۲۰۱۲ به دلیل بحران اقتصادی تعداد سفارشهای ایتالیا کاهش یافت و به ۹۰ فروند رسید که شامل ۶۰ فروند F-35A و ۱۵ فروند F-35B برای نیروی هوایی و ۱۵ فروند F-35B برای نیروی دریایی این کشور است.
۴- هلند از دیگر سازندگان جنگنده است و در ابتدا تصمیم داشت ۸۵ فروند F-35A برای نیروی هوایی خریداری کند، اما بعدها تعداد سفارشها به ۳۷ فروند F-35A کاهش یافت و اعلام کرد بعداً ممکن است تعداد بیشتری سفارش دهد.
۵- استرالیا از دیگر خریداران F-35A است و تعداد کلی سفارشهای آن ۷۰ فروند است که وارد خدمت در نیروی هوایی خواهند شد.
۶- لهستان ۳۷ فروند از این جنگنده را سفارش دادهاست
۷- دانمارک خرید ۳۰ فروند F-35A برای نیروی هوایی را در نظر دارد.
۸- نروژ در این پروژه ثابت قدم است و تعداد کلی سفارشهای آن برابر با ۵۲ فروند F-35A برای نیروی هوایی است. همچنین یکی از موشکهای ضد کشتی پنهانکار و رادارگریزی که توسط F-35 حمل مشوند توسط نروژ ساخته میشود.
۹- ترکیه یکی دیگر از کشورهایی است که در ساخت این جنگنده همکاری داشتهاست و تنها سازنده غیر اروپایی و آمریکایی F-35 میباشد. ترکیه قرار است ۱۰۰ فروند F-35A دریافت کند که وارد خدمت در نیروی هوایی این کشور میشوند. ترکیه در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد ممکن است ۲۰ فروند دیگر نیز سفارش دهد. البته تعداد سفارشهای اصلی ترکیه همان ۱۰۰ فروند است. در نهایت در سال ۲۰۱۹ میلادی در تنش سیاسی بین آمریکا و ترکیه بر سر برنامه خرید سامانه اس۴۰۰ توسط ترکیه، آمریکا اعلام کرد در پی خرید اس۴۰۰ و تحویل ان، ترکیه را از برنامه اف۳۵ خارج خواهد کرد است
۱۰- اسراییل شریک امنیتی پروژه است و قرار است و بیش از ۷۵ فروند F-35I سفارش دادهاست. F-35I در اصل همان F-35A است که ویژه نیروی هوایی اسراییل میباشد. ناگفته نماند اسراییل بعد از آمریکا دومین کشوری است که F-35 در آن وارد خدمت و عملیاتی خواهد شد. این کشور اولین اف۳۵ خود را در سال ۲۰۱۶ تحویل گرفت
۱۱- ژاپن یکی دیگر از کشورهای خریدار F-35 است و در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد ۴۲ فروند F-35A برای نیروی هوایی این کشور خریداری خواهد کرد. در نهایت تا سال۲۰۲۰ ژاپن۱۰۰ فروند اف۳۵ ای برای نیروی هوایی و ۴۲ فروند اف۳۵ بی برای نیروی دریایی سفارش داد
۱۲- کره جنوبی نیز در سال ۲۰۱۴ ۴۰ فروند F-35A سفارش داد و ۲۰ فروند نسخه عمود پرواز اف۳۵بی برای نیروی دریایی
۱۳-سنگاپور در سال ۲۰۱۹ میلادی ۲۴ فروند اف۳۵ بی سفارش داد
۱۴- فنلاند ۶۴ فروند اف۳۵ ای بلوک۴ را در سال ۲۰۲۱ سفارش داد تا انهارا جایگزین اف۱۶ خود بکند
۱۵- بلژیک ۳۴ فروند اف۳۵ بلوک۳
۱۶- سوئیس برای جایگزینی اف۱۸ خود دست به سفارش۳۶ فروند اف۳۵ ای زدهاست
رومانی، تایوان، و اسپانیا از دیگر کشورهای علاقهمند به F-35 هستند و ممکن آن را خریداری کنند. کمپانی آمریکایی Lockheed Martin (لاکهید مارتین) که سازنده اصلی F-35 است، این جنگنده را به یونان نیز پیشنهاد دادهاست، اما با توجه به شرایط اقتصادی بحرانی یونان به نظر نمیرسد یونان علاقه ای برای خرید این جنگنده داشته باشد. تعدادی از کشورهای عربی پیرامون خلیج فارس نیز خواهان خرید این جنگنده بودند که با مخالفت آمریکا و رژیم صهیونیستی روبهرو شدند.
ویژگیها
کشور سازنده: آمریکا
کمپانیهای سازنده: Lockheed Martin به عنوان پیمانکار اصلی
اولین پرواز: ۱۵ دسامبر ۲۰۰۶
تعداد ساخته شده: ۷۳۰ فروند تا ۱ دسامبر سال ۲۰۲۱
تعداد خدمه: ۱
درازا: ۱۵٫۶۷ و ۱۵٫۶ و ۱۵٫۷ متر به ترتیب در مدلهای A و B و C
فاصله ۲ سر بال از یکدیگر: ۱۰٫۷ متر به ترتیب در مدلهای A و B و ۱۳٫۱ متر در مدل C
بلندی: ۴٫۳۳ متر
مساحت بال: ۴۲٫۷ متر مربع در مدلهای A و B و ۶۲٫۱ متر مربع در مدل C
وزن خود جنگنده: ۱۳۳۰۰ و ۱۴۷۰۰ و ۱۵۸۰۰ کیلوگرم در مدلهای A و B و C
وزن بارگذاری شده: ۲۲۴۷۰ کیلوگرم در مدل A
بیشینه وزن هنگام برخاستن: ۳۱۸۰۰ کیلوگرم در مدلهای A و C و ۲۷۳۰۰ کیلوگرم در مدل C
ظرفیت باک سوخت داخلی: ۸۲۸۰ و ۶۱۲۵ و ۸۸۶۰ کیلوگرم به ترتیب در مدلهای A و B و C
بیشینه سرعت: بیش از ۱٫۶ ماخ تا بیش از ۱٫۸ ماخ
رنج عملیاتی: ۲۲۲۰ و ۱۶۷۰ و ۲۵۲۰ کیلومتر به ترتیب در مدلهای A و B و C
رنج درگیری: ۱۰۰۰کیلومتر
رنج عبور: ۲۲۲۲کیلومتر
سرعت بالا رفتن: محرمانه
ارتفاع پرواز: بیش از ۱۸۳۰۰ متر
فشار G مورد تحمل: ۹
موتور: یک موتور توربوفن F135-PW-100 در F-35A و F135-PW-600 و F135-PW-400 در F-35C با تراست (نیروی پیشران موتوری) ۱۲۵ هزارنیوتون در حالت بدون پس سوز و بین ۱۹۱ هزار تا ۲۲۰ هزارنیوتون با پس سوز.

جنگافزارها
یک توپ گتلینگ ۴ لول ۲۵ میلیمتری GAU-12 Equalizer ساخت کمپانی General Dynamics آمریکا است. این توپ داخل بدنه قرار میگیرد و دارای ۱۸۲ گلوله برای F-35A و ۲۲۰ گلوله برای F-35B و F-35C میباشد.
موشک هوا به هوای بسیار مرگبار AIM-120B/C AMRAAM و AIM-9X Sidewinder ساخت آمریکا و IRIS-T آلمانی و موشکهای هوا به هوا Meteor ساخت کمپانی چند ملیتی MBDA و AIM-132 ASRAAM ساخت کمپانی چند ملیتی MBDA به رهبری انگلیس.
موشک کروز هواپرتاب هوا به سطح AGM-158 JASSM و موشک هوا به سطح بسیار پرسرعت ضد رادار AGM-88E AARGM و موشک هوا به سطح JAGM برای جایگزینی موشکهای زمین به هوای BGM-71 TOW و AGM-114 Hellfire و AGM-65 Maverick و موشک هوا به سطح AGM-169 JCM ساخت آمریکا و موشک کروز هواپرتاب هوا به سطح.
Storm Shadow ساخت کمپانی چند ملیتی MBDA با همکاری ایتالیا، انگلس و فرانسه و موشک هوا به سطح Brimstone ساخت کمپانی چند ملیتی MBDA به رهبری انگلیس و موشکهای کروز هواپرتاب هوا به سطح SOM ساخت ترکیه برای جنگندههای این کشور.
موشکهای ضد کشتی LRASM ساخت آمریکا موشکهای ضد کشتی NSM ساخت کمپانی دفاعی و هوانوردی Kongsberg نروژ.
بمبهای چند منظوره سقوط آزادی Mark 82 و Mark 83 و Mark 84 و بمبهای خوشه ای Mk-20 Rockeye II ساخت آمریکا.
بمبهای هدایتی سری Paveway همچون بمبهای ۹۰۷٫۲ کیلوگرمی GBU-24A/B و بمبهای سنگر شکن.
بمبهای WCMD که با GPS و سیستم ناوبری اینرسایی(INS) و باد مسیر سقوط خود را تنظیم میکنند.
بمبهای هدایت ماهوارهای سری JDAM همچون بمبهای ۹۰۷٫۲ کیلوگرمی GBU-31.
بمبهای اتمی B61.
بمبهای گلایدری AGM-154 JSOW.
بمبهای گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری بالا و قوی GBU-39 Small Diameter Bombs که به روش GPS/INS هدایت میشوند که قطر کمی دارند. این بمبها در آینده ای نزدیک قرار است با بمبهای گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری بالا و قوی SDB-II جایگزین شوند. (واژه SDB کوتاه شده همان Small Diameter Bombs است). SDB-II نسبت به SDB-I (مدل فعلی) دقیقتر، قویتر، دوربرد تر و بسیار پیشرفته تر میباشند و دارای جستجوگرهای حرارتی و سیستم هدفیابی پیشرفته برای رهگیری خودروها و ساختمانها میباشند. این بمبها به دلیل اندازه کوچک و رنگ آمیزی همرنگ آسمان، به سختی دیده میشوند یا دیده نمیشوند.

منبع : جنگاوران