در هفته جاری، هیئتی از دانشگاه دولتی بلخ و سایر دانشگاههای خصوصی این ولایت طی یک سفر رسمی به کشور جمهوری اسلامی ایران رفت. به گفتهٔ معاون اداری دانشگاه بلخ در این سفر پیرامون مسایل مختلف آموزشی و آکادمیک بحث و گفتگو صورت گرفت.
به گزارش پانا، در هفته جاری، هیئتی از دانشگاه دولتی بلخ و سایر دانشگاههای خصوصی این ولایت طی یک سفر رسمی به کشور جمهوری اسلامی ایران رفت. به گفتهٔ معاون اداری دانشگاه بلخ در این سفر پیرامون مسایل مختلف آموزشی و آکادمیک بحث و گفتگو صورت گرفت.
درحالی که حدود دو روز از بازگشت هیئت آموزگاران دانشگاههای ولایت بلخ از ایران میگذرد، خبرنگار خبرگزاری پانا در شمال افغانستان گفتگویی ویژه با استاد «عبدالحق حقیق» معاون اداری دانشگاه بلخ پیرامون این سفر انجام دادهاست.
در ادامه مشروح این گفتگو را میخوانید:
پانا: جناب استاد گرامی سپاس از اینکه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید. در نخست از هدف سفرتان به ایران بگویید و اینکه این سفر چگونه بود؟
استاد حقیق: هدف سفر ما به کشور دوست و همسایه جمهوری اسلامی ایران، بخاطر تأمین روابط آکادمیک میان دانشگاه بلخ و دانشگاههای ایران بود. ما در این سفر از ۴ دانشگاه مشهور و معتبر جمهوری اسلامی ایران دید و بازدید داشتیم.
این سفر البته از طرف بخش امور فرهنگی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران برنامهریزی شده بود که طی آن خوشبختانه ما توانستیم با مقامات برخی از دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران از جمله دانشگاه فردوسی که در رده سومین دانشگاه معتبر جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، ملاقات داشته باشیم. همچنان روی روابط تنگاتنگ این دانشگاه با دانشگاه بلخ صحبتهایی همهجانبه صورت گرفت.
خوشبختانه هیئت رهبری دانشگاه فردوسی وعده همکاری به ما داد. حال که ما به وطن بازگشتیم، طی جلسه ای با رئیس دانشگاه بلخ این موضوعات را مطرح میکنیم و مسایلی که به روابط ما کمک میکند را بررسی مینماییم، تا تماسی مجدد با دانشگاه فردوسی برقرار شود.
همچنان از دانشگاه امام رضا بازدید کردیم. این دانشگاه در دو بخش، پروسه آموزشی خود را به پیش میبرد. یعنی بخش شرعیات و بخش دیگر علوم ساینسی و بشری که خوشبختانه آنها هم وعده همکاری بهما دادند و از ما نیز تقاصا کردند که شما پیشنهادهای خود را به ما ارائه کنید تا ما مطابق پیشنهادهای شما کار عملی خود را آغاز کنیم.
ملاقات دیگر را با دانشگاه پیام نور مشهد و دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم. البته این دو دانشگاه در بخش خصوصی فعالیت میکنند و خوشبختانه اینها نیز وعدههایی برای همکاری با ما دادند.
البته طبیعتا دانشگاههای خصوصی یک مقدار فیس (هزینهٔ مالی) از محصلانی که در رشتههای مختلف تحصیل میکنند، میگیرند، اما آنها وعده دادند که تخفیف چشمگیری را برای ما در نظر میگیرند تا دانشجویان افغان بتوانند در آنجا تحصیل کنند.
در عین حال ما از امکانات و لابرتوارهای آنها دیدن کردیم که خیلی مجهز بودند. حتی دانشگاه آزاد اسلامی سفارش ساخت موتر را میگرفت و تمام وسایل و تجهیزات موتر را خودشان تولید میکردند. آنها با امکانات بسیار زیادی در مشهد مقدس فعالیت داشتند.
ما با دانشگاه پیام نور نیز ملاقات کردیم. آنها با دل و جان آمادگی خود برای پذیرش محصلان افغانی را اعلام کردند و وعده دادند که در هر رشته ای که خواسته باشیم محصلان ما را جذب میکنند، البته با یک فیس ناچیز.
بعد از آن ما از شفاخانه رضوی که یک شفاخانه واقعاً مجهز بود دیدار کردیم. مسئولان شفاخانه رضوی نیز وعده همکاری دادند. بر همین اساس برای کسانیکه مریض هستند و خواسته باشند در این شفاخانه تداوی شوند، تخفیف هایی ویژه در نظر گرفته میشود. این شفاخانه به شکل معیاری جهانی ساخته شدهاست و سهولتهای زیادی دارد.
ملاقات دیگر ما با مرکز مطالعات استراتیژیک آسیای میانه و افغانستان بود. در آنجا هم یک سلسله جروبحثهایی صورت گرفت. ما در آنجا پالیسی دانشگاه بلخ را برایشان تشریح کردیم و آنها هم آماده همکاری بودند. آنها گفتند که اگر شما خواسته باشید و لازم باشد برای شما مواد درسی و آموزشی آماده میکنیم.
سفر ما به جمهوری اسلامی ایران واقعاً بسیار پردستاورد بود. انشالله پس از اینکه رئیس صاحب دانشگاه بلخ از کابل تشریف بیاورند، به طور عاجل روی این مسایل با وی صحبت میکنیم و تصمیم میگیریم که چه کنیم. وزارت تحصیلات عالی را نیز در جریان قرار میدهیم. امیدوار هستیم روابط خوبی با دانشگاههای ایران داشته باشیم.
پانا: جناب استاد، واقعاً دانشگاه بلخ نیازی به کمک و همکاری دانشگاههای ایران دارد؟
استاد حقیق: دقیقاً. ما به کمک بیشتری نیاز داریم. هر کشوری و هر دانشگاهی که به سوی ما دست همکاری دراز کند، ما با دل و جان همکاریهایشان را قبول میکنیم.
شما میدانید که ما کشوری نیستیم که بودجه کافی داشته باشیم. از این رو نیاز به همکاری سایر دانشگاههای خارجی، از جمله کشور ایران داریم. در قدم اول دانشگاه بلخ در مقطعهای ماستری و دوکتورا به این دانشگاهها محصل اعزام میکند تا ظرفیت سازی شود.
هر کشوری که در این راستا، بدون کدام هزینه ای همکاری کند، ما از آنها استقبال میکنیم. نه تنها در دانشگاه بلخ بلکه در سراسر افغانستان تعدادی از اساتید ما تاهنوز در مقطع لیسانس هستند. آنها جذب دانشگاه شدهاند و درس میدهند. در حقیقت بر اساس معیارات بینالمللی کسی که تنها در مقطع لیسانس تحصیل کرده باشد برایش اجازه تدریس داده نمیشود.
باید برای اساتیدی که در مقطع لیسانس هستند، بخاطر ارتقای دانششان بکوشیم، تا معیارهای دانشگاهی را عیار نماییم. تعدادی از استادان ما ماستر هستند، باید ظرفیت سازی شود و آنها بخیر دوکتورای خود را از بیرون از کشور بگیرند. ما در داخل کشور این امکانات را نداریم تا در رشتههای مختلف پروگرامهای ماستری و دوکتورا داشته باشیم. به این لحاظ ما نیازمند هستیم تا به کشورهای بیرونی مراجعه نماییم. به همین لحاظ لازم دانسته شد تا ما سفری به ایران داشته باشیم و تماسی را با دانشگاههای آنجا برقرار نمایم. دوستان ما در جمهوری اسلامی ایران با ما همکاری میکنند، تمام دانشگاههای ایرانی که در مشهد موقعیت دارند، با ما همکاری میکنند.
پانا: استاد گرامی؛ آیا ایران میتواند همکاری خوب و مؤثری با دانشگاه بلخ داشته باشد؟
استاد حقیق: دقیقاً. شما میدانید که در صنف تنها دانش و تیوری کسب میشود. اما محصلان باید در ساحه عمل نیز تجربه داشته باشند. خوشبختانه دانشگاههای ایران بخصوص در مشهد مقدس، بدون قید و شرط آماده هستند تا در ایام رخصتی برای بخش عملی رشتههای مختلف زمینه سازی کنند. آنها آماده هستند تا برای محصلان ما در آنجا آموزشهای عملی داشته باشند؛ که این امر واقعاً پیام خوبی از جانب آنها بود که ما نیز از آن استقبال کردیم.
شما میدانید که ایران واقعاً به پیشرفتهای چشمگیری دست یافتهاست. به قول خودشان تحریمها باعث شده آنها بیشتر تلاش کنند تا در مسیر خودکفایی قرار بگیرند؛ که در حقیقت نیز چنین شدهاست.
ما همه چیز را در دانشگاههای ایران دیدیم. آنها خود کفا هستند. آنها خودشان میتوانند عملاً دستاورد داشته باشند. آنها در بخشهای مختلف دانش و عمل را با هم آمیختهاند و از این راه دانش کسب کردهاند. ما و شما میدانیم که در افغانستان ساحه عملی برای کسب دانش اندک است. ما در آنجا (ایران) این ساحه را وسیع و گسترده میبینیم.
همچنین به طور مثال در رشتههایی نیز که نیاز به کتابخانه باشد، آنها کتابخانههایی معیاری و دیجیتالی ساختهاند. همچنان در بخش لابرتواری هم خود را به معیارات بینالمللی رساندهاند. از این لحاظ نسبت به ما پیشرفتهای خوبی دارند. من فکر میکنم دانشگاههای ایران معیاری هستند و در حقیقت هیچ کاستی و کمی در دانشگاهها و امورات آموزشی ایران وجود ندارد.
پانا: به نظر شما اینکه اساتید دانشگاههای ایران به دانشگاه بلخ بیایند و تجارب خود را با دانشجویان و آموزگاران بلخ شریک سازند، مفید نیست؟
استاد حقیق: سؤال دقیقی است. حقیقت این است که آنها این تقاضا را کردند و گفتند شما زمینهها را آماده نمایید تا ما هم به افغانستان بیاییم و به برادران افغانی در زمینه مسائل آموزشی کمک نماییم و آنچه تجربه داریم را با شما شریک سازیم. این علاقمندی از طرف آنها بود.
امیدوارم هستیم پس از اینکه نشست رهبری دانشگاه بلخ را برگزار نمودیم، تصمیمی در همین رابطه بگیریم و این موضوع را به مقام وزارت پیشنهاد کنیم. در حقیقت وقتی برای تبادل افکار در زمینه محصلان و آموزش و اساتید و کارهای آموزشی زمینه سازی شود، این امر خیلی به ما کمک میکند. این امر دانش علمی ما را بالا میبرد و ارتقا میدهد. این پیشنهاد از طرف آنها بود که خبر خوشی برای ما بود.
پانا: در رابطه با تامین مواد درسی نیز تفاهمی شده است؟ ایا ایران آماده است تا مواد درسی در اختیار دانشگاه بلخ قرار دهد؟
استاد حقیق: در حقیقت تا هنوز تفاهمنامه ای میان دانشگاههای ایران و دانشگاه بلخ در رابطه با تهیه مواد درسی صورت نگرفتهاست. اگر ما و اساتید دانشگاه بلخ از منابع ایران استفاده میکنیم به این صورت است که کتابها و مواد درسی را از بازار آزاد بدست میآوریم و یا دوستانی که به ایران میروند کتابهایی که نیاز است را با خود از ایران میآورند. به صورت رسمی تا کنون کدام قراردادی نداریم تا بر اساس آن آنها برای ما مواد آموزشی تهیه کنند. اما در این رابطه نیاز جدی وجود دارد.
دانشگاههای دولتی و خصوصی جمهوری اسلامی ایران به طور عمومی وعده همکاری دادهاند. از تهیه مواد درسی گرفته تا جذب محصلان و اساتید ما در مقاطع مختلف.
پانا: جناب استاد در رابطه با تأسیس مرکز ایران شناسی در دانشگاه بلخ نیز صحبت نماید؟
استاد حقیق: ما قبلاً نیز مکتب یا مرکز ایران شناسی در دانشگاه بلخ داشتیم. این مرکز چند سال نیز فعالیت داشت. اما متأسفانه به دلایل نامعلوم مسدود شد. آنها خواستند تا فعالیتهای خود را خاتمه دهند. اما خوشبختانه به تازگی علاقمند شدهاند تا مرکز ایران شناسی را دوباره فعال سازند. اکنون نیز کار ساختمانی این مرکز در ساحهٔ ساختمان دانشگاه مرکزی جریان دارد. انشالله به زودی شاهد افتتاح مجدد مرکز ایران شناسی باشیم.
دانشگاه بلخ از بزرگترین دانشگاههای افغانستان میباشد. این دانشگاه بیش از ۱۶ دانشکده دارد و مجموعاً بیش از ۲۵ هزار دانشجو که ۴۵ درصد آنها را دختران تشکیل میدهند، در آن مشغول به تحصیل میباشند. این دانشجویان توسط بیش از ۵ هزار استاد تدریس میشوند.
- سید حبیبالله نجفی زاده / خبرنگار خبرگزاری پانا در شمال افغانستان (مزارشریف)