پیام آفتاب: مژگان مصطفوی، معین وزارت امور زنان، به خبرنگار پیام آفتاب گفت خواستههای ۹۵ درصد مردم که در سطح پایین اقتصادی و اجتماعی قرار دارند در برنامههای رسانههای کشور کمتر انعکاس داده شده است.
پیام آفتاب: مژگان مصطفوی، معین وزارت امور زنان، به خبرنگار پیام آفتاب گفت خواستههای ۹۵ درصد مردم که در سطح پایین اقتصادی و اجتماعی قرار دارند در برنامههای رسانههای کشور کمتر انعکاس داده شده است.
نقش رسانه در احیاء یا از بین بردن ارزشهای یک جامعه بر همگان روشن است؛ اگر بپذیریم که رسانه ابزار توسعه است پس به هر میزان که یک جامعه متمدن باشد به همان نسبت رسانههای آن قویتر و کیفی تر است. رسانه بسته به جایگاهی که در نزد مخاطبان خود دارد میتواند از طریق دستکاری در تصورات آنها در بلند مدت در رفتار مردم به سمت بهتر یا بدتر شدن تغییر ایجاد کند. با رشد جمعیت در جهان و پیدایش مخاطب فعال کارکرد رسانهها نیز بیشتر از پیش مورد توجه قرار گرفته است تا جاییکه امروزه رسانهها با در اختیار داشتن شاهراهای اذهان عمومی مردم به ابزاری قوی تبدیل شدهاند؛ امروزه کشورهای قدرتمند جهان به مدد غولهای رسانهای همسو به راحتی میتوانند حق و ناحق کنند؛ خود را منجی و قربانیان رفتارهای ضد انسانی خود را مجرم نشان دهند.
در مورد کارکرد رسانههای افغانستان در ۱۳ سال گذشته مژگان مصطفوی، کارشناس ارشد رسانه و معین وزارت امور زنان، به پایگاه اطلاعرسانی پانا گفت: «مخاطب شناسی از ارکان اصلی تولید برنامههای یک رسانه است. بررسی کمی و کیفی رسانههای افغانستان نشان میدهد که محتویات رسانهای براساس خواستهها و امیال تنها ۵ درصد مردم ساخته شده است.»
وی افزود خواستههای ۹۵ درصد مردم ما که در سطح پایین اقتصادی و اجتماعی قرار دارند در برنامههای رسانههای کشور کمتر انعکاس داده شده است.
این کارشناس ارشد رسانه تأکید کرد: «رسانههای افغانستان بیشتر به تجارت پرداختهاند.»
مژگان مصطفوی گفت: «هارولد لاسول میگوید رسانهها نقش خبری و آموزشی، نقش رهبری جامعه، نقش آموزشی و نقش تفریحی و تبلیغی را بر عهده دارند و اگر از این منظر به رسانههای افغانستان بنگریم باید بگوییم که رسانههای کشور بیشتر به تجارت پرداختهاند؛ تبلیغات تجاری در رسانههای افغانستان پررنگ بوده است. در بعد تفریحی فیلمها و سریالهایی پخش شده است که با الگوهای جامعه ما همخوانی نداشته است در نتیجه به جای کارکرد مثبت به ایجاد ناهنجاریها و القای فرهنگ غلط تجمل گرایی دامن زده است.»
وی افزود رسانههای کشور توقعات فزایندهای را در مخاطب ایجاد کرده است؛ پخش سریالها و اعلانات تجاری که در آن لوکسترین موتر، شیکترین لباس، مجللترین خانه و مجهزترین وسایل آشپزخانه خارجی در آن نشان داده میشود باعث شده است مردم به ویژه جوانان فردای پس از پخش در صدد تهیه آنچه دیده و پسندیدهاند برآیند اما چون توان مالی خرید آنها را ندارند سرخورده میشوند و حتی ممکن است برای برآورده ساختن رؤیای خود دست به کارهای خلاف بزنند.
معین وزارت امور زنان گفت: «چه اتفاقی افتاده است که آخرین مدل موبایلی که در آمریکا و اروپا تولید امروز تولید میشود فردا در جیب جوانان افغانستانی دیده میشود؛ اتفاقی که افتاده است ترویج فرهنگ تجمل گرایی بوسیله رسانههای ما بوده است.»
رسانههای افغانستان در بعد رهبری جامعه ضعیف عمل کردهاند
مژگان مصطفوی در ادامه افزود رسانههای افغانستان در بعد رهبری جامعه بسیار ضعیف عمل کردهاند؛ رسانههای کشور به توسعه فکری و فرهنگی مردم کمک نکردهاند چون محتویات آنها با آنچه به عنوان الگو در بین مردم ما جا افتاده است همخوانی نداشتهاند.
وی تأکید کرد با ظهور سیل عظیم رسانهها در کشور بعد از سال ۲۰۰۱ انتظار میرفت توسعه فرهنگی هم در کشور صورت گیرد و ارزشهای بدوی و قبیلهای مضر از بین برود در حالیکه مثلاً هنوز در بسیاری از مناطق دختر فروشی از بین نرفته است؛ در این مناطق هنوز دخترها و زنها در بدل اسب، شتر، گوسفند، زمین و قالین مبادله میشود. در افغانستان هنوز ارزشهایی را میبینیم که متعلق به دوران قبل از اسلام در عربستان صعودی است.
معین وزارت امور زنان گفت: «هنوز جامعه افغانستانی متمدن نشده است.»
رسانههای کشور در جامعه اطلاعاتی امروز مقتدر عمل نکردهاند
مژگان مصطفوی گفت از آنجاییکه در جامعه اطلاعاتی امروز فرهنگ غالب و پیشرفته تمام خرده فرهنگهای دیگر را در خود محو میسازد، رسانههای کشور طوری عمل نکردهاند که ارزشها و ساختارهای فرهنگی و اسلامی ما تقویت شود؛ در مسیر جهانی سازی فرهنگ ما بیشتر محو فرهنگهای بیگانه شده است. وی افزود رسانههای ما در جنگ فرهنگی امروزه میبایست بهتر عمل میکرد.
این در حالی است که به باور بسیاری از کارشناسان رسانههای کشور بیشتر به توسعه اقتصادی توجه کردهاند تا توسعه فرهنگی و این شاید به دلیل نگرانیهای مردم از گرسنه بودن شکمشان در سه دهه اخیر بوده است. امروز در کشور ما به ویژه در کابل خانوادههای متمول زیادی وجود دارد که آداب شهرنشینی را بلد نیستند؛ در اینگونه خانوادهها همه چیز پول است. اگر زن بخواهد کار کند، شوهر میگوید: «تو نیازی به کار نداری! هرچه پول بخواهی من به تو میدهم!» در اینگونه خانوادهها مردها به دنبال تجارت هستند و کمترین حقوقی برای زنان و دخترانشان قائل نمیشوند؛ چیزی شبیه جوامع عرب شیخ نشین که زنان حتی حق رای نیز ندارند؛ بنابراین توسعه فرهنگی بیشتر از توسعه اقتصادی یا شاید هم موازی با آن باید اتفاق بیفتد.
-حفیظ الله رجبی / خبرنگار پایگاه اطلاعرسانی پانا در کابل