راه اندازی طرح تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان که با هدف تقویت همگرایی و صیانت از فرهنگ فارسی مورد توافق سه کشور، ایران، تاجیکستان و افغانستان قرار گرفت بعد از هشت سال همچنان در پرده ابهام باقی مانده است.
تاریخ انتشار :يکشنبه ۱۷ حوت ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۱۹
کد مطلب : 32072
راه اندازی طرح تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان که با هدف تقویت همگرایی و صیانت از فرهنگ فارسی مورد توافق سه کشور، ایران، تاجیکستان و افغانستان قرار گرفت بعد از هشت سال همچنان در پرده ابهام باقی مانده است.
ایده راه‌اندازی تلویزیون مشترک کشورهای فارسی‌زبان با هدف تقویت همگرایی و صیانت از فرهنگ فارسی با محوریت افغانستان، ایران و تاجیکستان به عنوان سه کشور با مشترکات تاریخی و فرهنگی بی شمار در حوزه تمدنی زبان فارسی شکل گرفته است و بنا بود با تولید و پخش برنامه‌هایی متکی و مبتنی بر ارزش‌های مشترک فرهنگی در حوزه جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ فعالیت کند.
هر چند ایده راه‌اندازی رسانه مشترک فارسی زبانان ازگذشته‌های دور مد نظر بسیاری از نخبگان و فرهیختگان فرهنگی کشورهای فارسی زبان بود اما به صورت رسمی این ایده در قالب طرح راه‌اندازی تلویزیون مشترک برای اولین بار، اسد/مرداد سال ۱۳۸۵ مطابق با سپتامبر سال ۲۰۰۶ میلادی در شهر دوشنبه بین روسای جمهور وقت ایران، تاجیکستان و افغانستان مطرح و سند مربوطه در نشست سه جانبه وزرای امور خارجه سه کشور نهایی شد.
دو سال بعد از اتفاق نظر کلی روسای سه کشور و امضای اسناد مرتبط توسط وزرای خارجه این کشورها، مبنی بر تاسیس و راه‌اندازی یک شبکه تلویزیونی مشترک برای پوشش مسائل مربوط به حوزه کشورهای فارسی‌زبان، در سرطان/تیر سال ۱۳۸۷ به منظور اجرایی کردن این توافق، یک گروه کاری در شهر دوشنبه تشکیل و در رابطه با تهیه آییننامه، ایجاد ساختار و راههای تنظیم فعالیت این شبکه تلویزیونی با توجه به مستندات حقوقی و هنجارهای سه کشور تصمیماتی اتخاذ شد.
هفت ماه بعد یک جلسه کاری تشکیل و با تهیه و تصویب یک آیین نامه کلی این شبکه مشترک تلویزیونی با عنوان «نوروز» نامگذاری و مقرر شد که طرف تاجیکی محل مناسب و طرف ایرانی تجهیزات لازم برای راه‌اندازی این شبکه تلویزیونی را فراهم سازند. افغانستان هم مسئولیت حل مشکل پخش ماهواره‌ای برنامه‌های این شبکه را عهده دار شد.
با وجود اینکه از هنگام توافق اولیه در نشستهای بعدی سران سه کشور فارسی زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان تاسیس این شبکه تلویزیونی مشترک همواره مورد تاکید بوده است و در بیانیه پایانی چهارمین نشست سه کشور فارسی زبان رؤسای جمهور سه کشور خواستار تأسیس سریعتر این رسانه شده و بیانیه مشترکی را برای افزایش همکاریهای سه کشور در این زمینه به امضاء رساندند اما با وجود عمل کردن طرف ایرانی به تعهدات خود، تاکنون این شبکه راه‌اندازی نشده است.
«حجت الله فغانی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه اخیراً در یک نشست مطبوعاتی گفته بود در چارچوب توافق صورت گرفته، ایران به تعهد خود در قبال تامین تجهیزات مربوطه اقدام و آنها را به تاجیکستان منتقل کرد اما با توجه به شرایط افغانستان این همکاری تاکنون انجام نشده است.
وی اظهار داشت که شخصاً نسبت به آینده این پروژه بدبین نیستم و فکر می‌کنم که این همکاری را هر لحظه می‌توان ادامه داد.
فغانی گفت که بهترین وضعیت این است که تلویزیون مشترک را با همکاری برادران افغانستانی در همان شکل و چارچوبی که می‌خواستیم تاسیس کنیم، اما اگر در آن چارچوب میسر نباشد، به شکل دوجانبه هم قابل پیگیری خواهد بود.
موافقان این طرح، افزایش همگرایی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورهای فارسی زبان کاهش واگرایی‌های گذشته بین سه کشور هم زبان، افزایش همکاریهای راهبردی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی سه کشور را ازجمله فواید چنین شبکه‌ای بیان می‌کنند.
کمک به شناخت بیشتر مردم سه کشور از هم و تقویت احساس یکی بودن بیشتر میان مردم این سه کشور با تاکید بر ریشه‌های یکسان تاریخی، فرهنگی و نژادی، گسترش و تقویت زبان فارسی، رفع معضل جداییهای زبانی میان مردم سه کشور و تقویت جایگاه زبان فارسی به عنوان یک زبانی فراملی و بین‌المللی و کمک به طرحهایی مانند تشکیل فرهنگستان مشترک زبان فارسی و دسترسی به زبان معیار از دیگر حسن‌های این شبکه بیان شده است.
مقابله با شبکه‌هایی همانند بی‌بی‌سی فارسی که کشورهای فارسی زبان را هدف قرارداده است، تقویت همکاریهای رسانه‌ای بین سه کشور و انتقال تجارب هم از دیگر فواید راه‌اندازی چنین شبکه‌ای است.
با وجود فواید بیان شده درباره طرح راه‌اندازی تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان، این ایده از ابتدا مخالفان سر سختی نیز داشته است.
کارشناسی نبودن طرح و مد نظر نگرفتن همه جوانب از ابتدا، نگرانی برخی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از افزایش نفوذ فرهنگی و سیاسی ایران در تاجیکستان و افغانستان ازجمله مشکلات این طرح عنوان شده است.
مخالفت برخی احزاب تندرو پشتون در افغانستان و تضاد منافع برخی از کشورهای همجوار با همگرایی فرهنگی که بالطبع در گام‌های بعدی به همگرایی بیشتر سیاسی و اقتصادی این سه کشور منجرخواهد شد از دیگر موانع اجرای این طرح است.
روس‌ها از جمله مخالفان این طرح هستند آنها تاسیس این شبکه تلویزیونی را عاملی برای کاسته شدن از دایره نفوذ و تأثیر زبان روسی در منطقه و تاجیکستان می‌دانند. برخی از سیاسیون آسیای مرکزی بخصوص ازبکستان نیز تصور می‌کنند راه‌اندازی چنین شبکه‌ای در همکاریهای کشورهای ترک زبان آسیای میانه و ترکیه خلل ایجاد خواهد کرد.
۵۰ درصد از جمعیت ۳۰ میلیون نفری ازبکستان را تاجیکان دو ولایت/استان سمرقند و بخارا تشکیل می‌دهند از این رو ازبکستان با راه اندازی شبکه فارسی زبان در منطقه مخالف است.
برخی تفاوت‌ها در نگرش و سیاست فرهنگی و رسانه‌ای سه کشور نیز ازجمله دلایل مخالفت با چنین طرحی بیان شده است.
امروزه شاهدیم که شبکه‌های متعددی راه‌اندازی شده و فعالیت می‌کنند و حتی اشخاص و گروه‌ها برای خود دارای شبکه‌های تلویزیونی شده‌اند از این رو به نظر می‌رسد راه‌اندازی یک شبکه تلویزیونی توسط سه کشور نسبت به دیگر فعالیت‌های مشترک انجام شده بین آنها کاری سهل باشد، اما به واقع راه‌اندازی و عملیاتی کردن این طرح با چالش‌هایی اساسی مواجه است.
در سال‌های گذشته نیز هر چند گاه اخباری درباره آغاز به کار این شبکه تلویزیونی منتشر شد اما موانع و چالش‌هایی همچنان در راه ایجاد این تلویزیون مشترک فراروی سه کشور قرار گرفته است.
تمایز و تفاوت نظام‌های موجود در کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان و ارزش‌های فرهنگی و قوانین سیاسی متفاوت سه کشور، نحوه حضور و پوشش زنان در این شبکه، نامشخص بودن نحوه تعامل و برخورد با سایر زبان‌های مورد استفاده در جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ از جمله؛ پشتو، ترکمنی، ازبکی، قزاقی، اردو و نگرانی‌های قومی و هویتی در برخی کشورهای عضو تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان ازجمله چالش‌های این طرح بیان شده است.
نگرانی از ترویج مسائل سیاسی و عبور از خطوط قرمز هر یک از کشورها، ملاحظات و حساسیت‌های نظام‌های سیاسی حاکم بر سه کشور، بی‌میلی افغانستان در همراهی با این طرح، واگذاری مسئولیت‌ها به مقام‌های رسمی، وجود عناصر فارسیستیز میان برخی از مسئولین این سه کشور و اختلاف دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی پیرامون برنامه‌های این شبکه از دیگر موانع اجرایی این طرح شمرده شده است.
حامی مالی شبکه بعد از راه افتادن هم ازجمله چالش‌های این ایده و طرح است.
کارشناسان تا زمان رفع موانع و فعال شدن شبکه تلویزیونی نوروز، پیشنهاداتی را مد نظر قرار داده‌اند.
فراهم ساختن امکان حداقل پخش شبکه اول و سراسری هریک از این سه کشور در ایران، تاجیکستان و افغانستان، ایجاد مؤسسه‌ای مشترک برای تولید برنامه‌های جالب و جذاب برای مخاطبان فرهنگی در حوزهٔ ادبیات فارسی و مفاخر مشترک و پخش برنامه‌های تولیدی در یک بازه زمانی مشخص از شبکه‌های سراسری سه کشور، معرفی شبکه‌های تلویزیونی سه کشور و نحوه دریافت سیگنال این شبکه‌ها در هریک از کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان ازجمله این پیشنهادهاست.
-ایرنا
payam-aftab.com/vdcdxz0s.yt0x56a22y.html
پربازدیدترین
آخرین اخبار