دوم اکتبر سالروز تولد مهاتما گاندی رهبر استقلال هند توسط سازمان ملل متحد به عنوان روز بینالمللی نفی خشونت و به منظور ترویج فرهنگ صلح، تسامح و تفاهم و عاری از خشونت انتخاب شده است.
در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۷، مجمع عمومی سازمان ملل ۲ اکتبر، سالروز تولد مهاتما گاندی را با عنوان روز جهانی عدم خشونت نام گذاری کرد و طی یک قطعنامه سازمان ملل از تمام اعضا میخواهد تا این روز را به نحوی شایسته گرامی داشته و پیام عدم خشونت را از طریق آگاهی عمومی و سیستم آموزشی منتشر کنند. این قطعنامه ارتباط جهانی اصل عدم خشونت و آرزوی تأمین فرهنگ صلح، تحمل، تفاهم و عدم خشونت را تأیید میکند.
تعریف خشونت
خشونت استفاده از زور فیزیکی به منظور قراردادن دیگران در وضعیتی بر خلاف خواستشان، است. در تمامی جهان خشونت به عنوان ابزاری برای کنترل استفاده میشود، در واقع نوعی تلاش برای سرکوب و متوقف کردن معترضان در مقابل نگرانیهای مربوط به اجرای قانون و فرهنگ در یک ناحیه خاص است. کلمه خشونت طیف گستردهای را پوشش میدهد. خشونت میتواند از درگیری فیزیکی بین دو انسان تا جنگ و نسلکشی که کشته شدن میلیونها نفر از نتایج آن است، را شامل شود. خشونت ممکن است در اثر خشم اتفاق بیفتد. خشونت از نظر لغوی به معنای خشکی، تندی و سختی است. هرگونه رفتاری که با هدف وارد نمودن آسیب به یک یا بیش از یک پدیده صورت گیرد رفتار خشونتآمیز نام میگیرد. رفتار خشونتآمیز میتواند در سطح آگاهانه یا ناآگاهانه صورت گیرد.
معمولا در میان انواع خشونت، توسل به زور فیزیکی یا استفاده از سلاحهای سرد و گرم برای اعمال فشار بر یک فرد، گروه یا جمعیت کشور بیش از همه مورد توجه قرار میگیرد که هدف آن آسیب رساندن به تمامیت جسمانی افراد انسانی است. جنگ، تجاوز، شکنجه، زندان، نقض آزادیهای فردی و یا اعمال فشار فیزیکی و روانی بر یک فرد یا گروه همه از جمله مصادیق متعدد آن است.
یکی از جوامعی که قربانی انواع و اقسام خشونت قرار گرفته جامعه افغانستان است. مردم افغانستان بیش از 4 دهه است که انواع و اقسام خشونت را تجربه کرده و به جان خریده اند.
جنگ طولانی، فقر، فرهنگ روستایی، تحقیر و تبعیض، آوارگی، استرس، تعصبات قومی لجام گسیخته و درک نا درست از آموزههای دینی میتواند از علل و عوامل گسترش و اعمال خشونت در افغانستان باشد.
از این رو برای داشتن جامعۀ سالم و عاری از خشونت ابتدا باید با علل خشونت و پرخاشگری مبارزه کرد و تا علل خشونتها درمان و خشکانده نشود انتظار کاهش خشونت انتظار نامعقولی است. تحکیم صلح، تأمین امنیت و برقراری عدالت اجتماعی واقع نگری به جای قومی نگری از ضروری ترین نیازها برای کاهش و محو خشونت است.
درسالهای اخیر و با ورد تفکر تکفیری از سوی گروههای جهادی تروریستی و مدارس دیوبندی سلفی خشونتهای فرقهای در افغانستان شدت گرفته و افزایش یافته است و تنفر مذهبی و گرایشهای فرقه گرایانه و درک نادرست از دین و آموزههای دینی در این سالها از مهمترین دلایل افزایش خشونتها در افغانستان شمرده میشود.
افزایش خشونت بویژه خشونتهای فرقهای چالش عمده در برابر صلح و امنیت در افغانستان است که در صورت تداوم میتواند به ایجاد بحران عمیق در کشور بیانجامد و خشونتهای بیشتر و بیرحمانه تری را درپی داشته باشد.
از این رو برای تحکیم صلح و استقرار امنیت در افغانستان با علل و عوامل خشونتها بویژه خشونتهای فرقهای و مذهبی مبارزه کرد تا دیگر جامعه ما شاهد حوادث ناگوار و خشونتباری مانند حمله به مرکز آموزشی کاج نباشد و هیچ پدر و مادری در عزای جگرگوشههای خود داغدار نگردد.
به رسمیت شناختن تنوع قومی، زبانی و مذهبی در افغانستان و احترام به حقوق همدیگر و برقراری عدالت اجتماعی میتواند در زمینه محو خشونت و داشتن جامعه عاری از خشونت مؤثر باشد.