شماری از فرهنگیان و نویسندگان ازبک تبار در یک گردهمایی در شهرمزارشریف مرکز بلخ میگویند که به غنامندی و ترویج زبان ازبکی در کشور توجه جدی صورت نگرفتهاست.
این همایش برای بزرگداشت از هژدهمین سالیاد به رسمیت شناخته شدن زبان اوزبکی و زبان ترکمنی از سوی یک مؤسسه تحصیلی خصوصی در شهر مزار شریف برگزار شدهاست.
برخی از بزرگان فرهنگی اوزبک زبان در این همایش از برخورد دوگانه در برابر زبانهای اوزبکی و ترکمنی شکایت کرده و خواهان توجه طالبان در این باره شد.
به باور آنان عدم دسترسی به کتابهای درسی زبانهای اوزبکی و ترکمنی، کمبود کتابهای اوزبکی و آموزگاران در مکاتب از چالشهای اصلی سد راه گویندگان این زبان بیان میشود.
این فرهنگیان حکومت قبلی را به برخورد دوگانه در برابر این دو زبان متهم کرده میگویند که این امر سبب شکاف اجتماعی و سیاسی در کشور خواهد شد از اینرو باید به آن توجه شود.
شرکت کنندگان این نشست با انتقاد از کارنامههای حکومت در قبال زبانهای محلی از طالبان میخواهند که برای رشد زبان اوزبکی و ترکمنی تلاش کنند.
عبدالهادی قادری برگزار کننده این همایش میگوید که زبان اوزبکی و ترکمنی یکی از زبانهای ملی افغانستان است که تعداد زیادی از شهروندان با این زبان تکلم میکنند.
وی با بیان این مطلب که باید حکومت جدید افغانستان به این زبانها توجه کنند، افزود: «ما میخواهیم که در کنار سایر زبانهای ملی کشور، زبان اوزبکی و ترکمنی هم رشد کنند.»
تنوع فرهنگی و لسانی باعث همدلی و برادری میشود
عبدالستار صمدی استاد دانشگاه در ولایت بلخ نیز از عملکردهای حکومت قبلی در پیوند به چگونگی رشد زبان اوزبکی و ترکمنی انتقاد کرده و خواهان توجه حکومت جدید شد.
آقای صمدی هر چند از به رسمیت شناختن زبان اوزبکی در حکومت پیشین خوشبین است اما میگوید که کتابهای چاپ شده هم در گدامها (ذخیرگاهها) کهنه و فرسوده شدهاست.
نامبرده تصریح کرد: «هر چند تلاشها صورت گرفت که باید زبان اوزبکی در مکاتب آموزش داده شود چون دانش آموزان زیادی در نقاط مختلف کشور به این زبان تکلم میکنند.»
عبدالخلیل احمد اوغلی استاد ادبیات اوزبکی در ولایت بلخ نیز بر نگهداری و پاسداری از تنوع فرهنگی تأکید کرد و گفت: «تنوع فرهنگی باعث همدلی، برادری و همبستگی میشود.»
وی با بیان این مطلب که افغانستان دارای تنوع فرهنگی زیادی وجود دارد و مردم به زبانهای مختلف تکلم میکنند، افزود: «ما میخواهیم به همه زبانهای کشور توجه صورت گیرد.»
هر چند تعداد زیادی از شهروندان افغانستان به زبانهای اوزبکی و ترکمنی تکلم میکنند و چهرههای نامآشنایی در حوزه فرهنگ و ادبیات وجود دارد اما تا قبل از سال ۱۳۸۲ برای رسمیت بخشیدن این زبانها اقدامهای عملی از سوی حکومتهای روی دست گرفته نشده بود.
اما ۱۸ سال پیش این زبان در لوی جرگه به عنوان یکی از زبانهای ملی در قانون اساسی به تصویب رسید و در سالهای اخیر از این روز با راه اندازی برنامههای مختلف بزرگ داشت میشود.