پیام آفتاب: سفر هيأت شوراي عالي صلح به سرپرستي صلاح الدين رباني در رأس اين شورا در پاكستان پر دستاورد خوانده شده و رهايي ۹ عضو گروه طالبان از زندان پاكستان نيز گام اول در پيشرفت برنامه مصالحه ذكر شده است.
ديدگاه هايي مبني بر اينكه بايد عناصر آزاد شده از جمع گروه طالبان ميكانيزم قضايي را طي نموده و با طي مراحل دادگاه رسمي آزاد شوند نه با امتيازگيري سياسي، اين طرح را به چالش كشانيده است.
از سوی ديگر، چند دستگي و پراكندگي در سياست عملي مخالفان مسلح نيز امري است كه مي تواند فرا روي روند برنامه مذاكرات صلح قرار گرفته و مانع از رسيدن به اهدافي گردد كه هم اكنون در چشم انداز مذاكره دنبال ميگردد.
اين مسأله پيش ازين نيز به عنوان يك معضل اساسي فرا روي اين قضيه قرار داشته و چه بسا با وجود اينكه گروه هايي از مخالفان مسلح به پيشبرد يك برنامه مذاكراتي موافق بوده اند؛ اما طيف ديگري مخالفت خود را با جنگ و آتش اعلام نموده اند.
افزون براين موارد، نقش پاكستان در اين روند است كه هميشه به عنوان عامل امتيازطلب خواسته است تا برسكوي مصالحه قرار گرفته و ثابت سازد كه صلح در افغانستان بدون حضور پاكستان تحقق نخواهد يافت هر چند هيأت شوراي عالي صلح مشخص نساخته است كه تقاضاي پاكستان از پا درمياني براي پيشرفت روند مذاكره با مخالفان مسلح و مشخصا طالبان چيست؛ اما پيشينه تاريخي تقاضاهاي اين كشور نشان داده است كه پاكستان به آساني راهي را فرا روي صلح افغانستان نخواهد گشود، مگر اينكه امتياز مناسب دیپلماتيك را كمايي كند.
به هر صورت، كارشناسان امور سياسي هر چند تبادل افكار در سطح هيأت هاي عالي را خالي از دستاورد نميدانند؛ اما به اين موضوع تأكيد دارند كه شروع عملي مذاكرات صلح امري است كه در سطح تعارفات سياسي ميسر نخواهد شد، آنان خواسته هاي سابق مخالفان مسلح و گروه طالبان را نوعي از جمله مسايلي ميدانند كه شايد رسيدن به توافق روي آن موارد، قدري دشوار خواهد بود.
"بشير بيژن" آگاه مسايل سياسي معتقد است كه رهايي 9 عضو از گروه طالبان براي رسيدن به صلح و ثبات در افغانستان يك دستاور نبوده، بلكه تنها يك خوش بيني مقدماتي خواهد بود، اينكه اين اعضاي طالب خواهد توانست در اعتمادسازي ساير طيف هايي كه هم اكنون در افغانستان مي جنگند، موثر واقع شده و كاري را از پيش ببرند، موضوعي است كه بايد منتظر ماند و ديد كه در آينده چه خواهد شد.
وی ادامه داد:اينكه آيا طالبان از پيش شرطهايي مثل خروج كامل خارجيها از افغانستان كوتاه آمده و روي چگونگي ساختارهاي دولتي به توافق خواهند رسيد امري است كه آينده پاسخ خواهد داد، البته درخواست حذف نام طالبان از ليست سياه سازمان ملل نيز در مقايسه با ساير شرط ها از اهميت استراتژيك براي اين گروه برخوردار نبوده و صرفا يك شرط مقدماتي به شمار مي آيد.
در همين حال، تعداد ديگري از كارشناسان، پاكستان را به عنوان بستري براي مذاكره مناسب نميدانند. آنان براين باور هستند كه پاكستان در موضوع مذاكره خودش يك جانب قضيه بوده و بيشتر از آنكه تقاضاهاي طالبان را مطرح سازد به فكر امتيازگيري سياسي خويشتن ميباشد.
"محمد ناطقي" آگاه مسايل سياسي معتقد است كه تاکنون هويت واقعي كساني كه از زندان پاكستان آزاد خواهند شد، مشخص نشده و روشن نيست كه آنان تا چه اندازه از صلاحيت و كفايت لازم در بحث مذاكرات صلح برخوردار هستند با اين وجود نيز اين گروه رها شده شايد بيشتر در قيد و بند حكومت پاكستان بوده و با قبول شرطهاي آن كشور وارد مذاكره شوند در اين صورت، اين مصالحه بهرهي پاكستان را قويتر ساخته و نصيب افغانستان از مصالحه را تضعيف خواهد كرد.
ناطقي براين باور است كه سياست اعلاني طالبان با بسياري از مسايلي كه در رأس سياست و حكومت افغانستان قرار داشته و مبناي نظام كنوني را تشكيل ميدهند، مخالف بوده و اكنون بايد مشخص شود كه اين گروه آزاد شده تا چه اندازه از شكستن اين شرط ها صرف نظر خواهند كرد.
وي تصريح كرد كه طالبان مبناي حكومت افغانستان را قبول ندارند، آنها (طالبان) ميگويند كه تنها با آمريكايي ها مذاكره نموده و آمريكا را به عنوان طرف اصلي مذاكره ميشناسند با اين وضع چگونه ميتوان از كارهاي مقدماتي انجام شده رضايت خاطر داشته و خوشبيني بيش از حد داشت؟
به اعتقاد اين كارشناس مسايل سياسي، تا زماني كه صلح افغانستان در مالكيت كشوري خارجي ديگري مثل پاكستان، امريكا يا هر كشور ديگر باشد، انتظار رسيدن به صلح تا اندازهي زيادي دشوار خواهد بود.
پيش ازين نيز گفتگوهاي بين افغاني يكي از خواسته هاي اصلي دولت افغانستان بيان شده بود. گفته ميشود عامل سوم از جانب كشورهاي بيروني و بخصوص كشورهايي كه از بي ثباتي افغانستان سود ميبرند، همواره مانع از رسيدن به نتيجه مطلوب از روند مذاكره گرديده است.
به هر ترتيب، اينكه سفر شوراي عالي صلح به پاكستان و خوش بيني هاي ايجاد شده پيرامون اين سفر تا چه اندازه در تأمين صلح موثر واقع خواهد شد، گذشت زمان روشن خواهد ساخت در اين ميان امر مهمي كه مردم از آن نگراني دارند، عدم معامله برسر مصالح مردمي و عبور از مواردي است كه ممكن است باعث پايمال شدن حقوق اساسي مردم گردد.
رضا نعیمی- کابل
انتهای پیام/.