چند هفته قبل با مسرت دریافتیم که اولین خط آهن بندر حیرتان را به شهر مزارشریف وصل نموده که این راه‌آهن ۷۰ کیلومتر طول دارد و اولین گامی است که افغانستان محصور در خشکی را در مسیر راه‌آهن از طریق کشورهای آسیای مرکزی به اروپا وصل می‌کند
با وجود قرارداد ترانزیتی با پاکستان مشکلات ترانزیتی ما با تاسف عمیق حل نشد بلکه حکومت پاکستان با نیرنگ‌های شیادانه و بهانه‌های مختلف سعی دارد و به هر ترتیبی که می‌شود در واردات و صاردات افغانستان که از طریق بندر کراچی صورت می‌گیرد بنام‌های مختلف مانند افزایش تعرفه‌های گمرکی به طور یک جانبه، انسداد بندر تورخم و چمن بطور نگهانی و تحریم بعضی از امتعه تجارتی عمدا به پیکر اقتصادی افغانستان صدمه کلی وارد می‌سازد و تمام روش‌های تجارتی ما در گروه پاکستان است. بر اساس قرارداد جدید ترانزیتی که در این چند ماه اخیر به امضا رسید پاکستان می‌بایست سهولت‌های را در مورد راه ترانزیتی برای افغانستان فراهم می‌نمود ولی این توافقنامه ترانزیتی صرف روی کاغذ باقی ماند ولی تا امروز مشکلات ترانزیتی ما را با پاکستان حل نکرد بلکه پاکستان به بهانه‌های متعدد راه ترانزیتی را به حیث یک وسیله فشار اقتصادی و سیاسی بر ضد افغانستان ادامه می‌دهد. و حکومت آقای کرزی تاکنون موفق نشد طریقی را جستجو کند تا بتواند کشور را از تهدید و مشکل ترانزیتی پاکستان رهایی بخشد گرچه که افغانستان عضویت سازمان منطقه‌ای سارک را دارد (موافقه‌نامه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای کشورهای آسیای جنوبی).
افغانستان همیشه در تلاش آن بود که یک راه ترانزیتی بدیل را برای انتقال مال‌التجاره خویش جستجو کند و خود را هر چه زودتر از قیودات ترانزیتی پاکستان برهاند. خوشبختانه در این اواخر راه‌های ترانزیت در شمال و در ساحه غرب کشور در حال انکشاف است که به انتقال اموال‌التجاره افغانستان کمک زیاد خواهد نمود و معضله اقتصادی ما را که پاکستان در گروگان خود گرفته مرفوع خواهد شد.
کشورهای هند و ایران در تلاش‌اند که برای بازاریابی تولیدات خود به کشورهای آسیای مرکزی روابط بازرگا نی بر قرار کنند و برای این منظور ایران سعی دارد که تاسیسات بندری چابهار را توسعه بخشیده و راه ارتباطی با افغانستان را به دو طریق محکم سازد
1: تمدید شاهراه از بندر چابهار تا زرنج در داخل کشور ایران تکمیل شد و از جانب افغانستان در بخش دلارام که در وسط راه هرات - قندهار است شاهراه به طول 280 کیلومتر به طرف کشور ایران تمدید گردیده که در زرنج بزودی وصل می‌شود شاهراه دلارام زرنج در داخل افغانستان توسط کمک‌های اقتصادی کشور دوست هندوستان تکمیل گردید که از قسمت دلارام شاهراه جانب هرات و از آنجاه به طرف شمال به کشورهای آسیای مرکزی وصل می‌شود که این شاهراه را به نام شاهراه ابریشم مسما نمودند. که از یکسو برای انتقال اموال‌التجاره هند و ایران بسوی کشورهای آسیای مرکزی از طریق افغانستان استفاد می‌شود و سهولت قابل توجه را به این دو کشور بار خواهد آورد و از جانب دیگر اموال‌التجاره صادراتی و وارداتی افغانستان از طریق بندر چابهار بدون مشکلات به کشورهای خارج انتقال داده خواهد شد.
مزیت دیگری که شاهراه ابریشم برای کشورمان دارد و افغانستان محاط به خشکه را به مقایسه بندر بحری کراچی به طول یکهزار کیلومتر به بندر بحری چابهار نزدیک خواهد ساخت که از نگاه اقتصادی به خصوص از نگاه وقت و مصرف ترانسپورت در بخش واردات و صادرات کشور صرفه جویی گسترده به عمل خواهد آورد.
در جریان پروژه ساختمانی راه ابریشم پاکستان سنگ‌اندازی‌های زیاد نمود و بسیار کوشید که توسط گماشتگان و ایجنت‌های دستگاه جاسوسی آی‌اس‌آی طالبان پاکستانی روش‌های تروریستی را بکار برد و کارگران هندی را به طور مداوم تهدید می‌نمود که کارگران هندی پروژه ساختمانی شاهراه ابریشم را ترک بگویند و در این پروژه با تاسف عمیق یک تعداد کارگران و انجنیران ساختمان هندی نسبت عملیات تروریستی ایجنت‌های پاکستان جان‌های خود را از دست دادند ولی پروژه ساختمانی شاهراه ابریشم در داخل افغانستان به شدت هر چه تمام‌تر پیش رفت و بالاخره تکمیل گردید و پاکستان به هدف شوم خود که به تعویق افتادن این شاهراه بود موفق شده نتوانست.
2: ساختمان راه‌آهن هرات - خواف:
راه‌آهن هرات الی خواف که در سرحد ایران است پنج سال پیش شروع شد و 130 کیلومتر طول دارد که 70 کیلومتر آن در داخل خاک ایران و 60 کیلومتر آن در داخل افغانستان امتداد دارد با تکمیل این پروژه افغانستان برای اولین بار دارای راه‌آهنی می‌شود که از طریق آن به ترکیه، اروپا و بندر‌های خلیج فارس وصل خواهد گردید و پروژه راه‌آهن برای تقریبا دو سال نسبت مشکل استملاک زمین‌های مردم متوقف شد ولی در این اواخر کار تمدید آن دوباره شروع و امید است که تا سه ماه دیگر این راه‌آهن تکمیل شود، این راه‌آهن توسط کمک‌های بدون پرداخت ایران به مبلغ 70 میلیون دالر از خواف الی غوریان بعهده گرفته شده و اگر این راه‌آهن تا هرات تکمیل شود با توجه به توضیحات داکتر دواد صباح والی ولایت هرات شهر هرات مرکزی خواهد شد که می‌تواند تمام راه‌های منطقه‌ای را باهم وصل کند و مزید بر آن اموال‌التجاره افغانستان از طریق هرات به کشورهای آسیای مرکزی انتقال داده خواهد شد که پروژه راه‌آهن تاثیر مثبت اقتصادی برای افغانستان، ایران، هند و منطقه خواهد گذاشت.
طوریکه تذکر رفت هند و ایران سعی بلیغ دارند که امول االتجاره خویش را از طریق افغانستان به بازارهای کشورهای آسیای میانه رسانده و بنا بر ضرورت کشور هند و ایران و همچنان کشورهای آسیای مرکزی مراودات نزدیک اقتصادی را با همدیگر محکم و از قیودات و مشکلاتی که پاکستان در ترانزیت اموال هند و ایران ایجاد نموده رهایی حاصل نمایند.
شاهراه دلارام زرنج و تمدید خط آهن هرات – خواف یک تحول مهم اقتصادی و اجتماعی را در کشور رونما خواهد ساخت و این شاهراه از سرحدات ایران شروع و به ترکستان و ترکمنستان ختم می‌شود و صدها قریه و قصبات را باهم وصل و ساکنان این مناطق را از انزوای اجتماعی و جغرافیایی خواهد کشید و در مسیر آن برای هزارها جوانان بیکار و بی روزگار عاید خلق خواهد نمود.
در خاتمه با مسرت بی پایان یادآور می‌شوم که با به سر رسیدن ساختمان شاهراه ابریشم و امتداد راه‌آهن افغانستان به بنادر مهم کشورهای منطقه دیگر پاکستان نمی‌تواند راه ترانزیتی کراچی، تورخم و چمن را به عنوان وسیله فشار اقتصادی و سیاسی در مقابل افغانستان بکار ببرد بلکه بر عکس پاکستان مانند کشورهای ایران و هند برای رسیدن به مارکت‌های کشورهای آسیاسی مرکزی در تلاش است که امتعه تجارتی خویش را از طریق افغانستان به بازارهای کشورهای آسیای میانه برساند و برای اولین بار در تاریخ افغانستان نه تنها امتیاز ترانزیتی را در مقابل پاکستان دارا خواهد بود بلکه از این به بعد هر اقدام و مشکل‌تراشی ترانزیتی پاکستان با اقدام مقابله به مثل افغانستان جواب داده خواهد شد و یک مثل مشهور است که میگویند: «چیزی که عوض دارد گله ندارد.»
داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ