مصاحبه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با لطف الله نجفی زاده خبرنگار طلوع نیوز که دوشنبه شب مورخ 1جدی/دی 1399 از شبکۀ تلویزیونی طلوع نیوز پخش گردید حاوی نکات مهم و جالبی بود که نیاز به توجه و بررسی دارد که ما در این یاد داشت به آن پرداخته
وزیر خارجه ایران در این مورد یاد آور شد که ما در افغانستان دو واقعیت جداگانه داریم:
الف: ارزشها و دستاوردهای 19 سال گذشته همچون دموکراسی، حقوق اقلیتها، حقوق زنان اینها هم واقعیت است. شاید هم کلانتر از طالب. و طالبان نمیتواند این واقعیت را نادیده بگیرد.
ب: طالبان؛ طالبان بخشی از جامعه و واقعیت موجود در افغانستان است و میتواند بخشی از راه حل بحران افغانستان باشد.
و توجه خوانندگان را به آن جلب میکنیم.
1. استقلال دولت افغانستان؛ محمد جواد ظریف در این مصاحبه تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران افغانستان را یک کشور مستقل میداند نه یک کشور اشغال شده؛ و اینکه افغانستان در طول نزدیک به ۱۹ سال گذشته پس از کنفرانس «بن» در سال ۲۰۰۱ تاکنون دستاوردهای زیادی در حوزهای دموکراسی، حقوق مردم، حقوق زنان و حقوق اقلیتها داشته است. مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود شان در افغانستان یک واقعیت است و باید این واقعیت را به رسمیت بشناسیم.
2. حضور نیروهای خارجی در منطقه؛ آقای ظریف حضور نظامیان خارجی در منطقه را مخل امنیت منطقه میداند زیرا به عقیده وی حضور خارجی در هر جایی باعث میشود که یک احساسات داخلی ایجاد شود که این احساسات داخلی را تندروها و افراطگرایان از آن سوء استفاده میکنند. حضور امریکا در افغانستان باعث جریحهدار شدن احساسات گروههایی در افغانستان شد که توسط داعش، توسط القاعده و توسط تحریک طالبان مورد سوءاستفاده قرار گرفت. وی تصریح کرد که حضور نیروهای خارجی چه در افغانستان و چه در عراق و کل منطقه مخل صلح و امنیت منطقه است. و اگر قرار است امریکا نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج سازد باید با هماهنگی دولت افغانستان و واگذاری مسئولیت های امنیتی به نیروهای امنیتی افغانستان باشد نه بدون هماهنگی و واگذاری مسئولیت امنیتی به نیروهای افغانستان. وی گفت:
ما معتقد به خروج قانونمند و حسابشدۀ نیروهای خارجی هستیم، براساس خواست مردم افغانستان و با تحویل مسئولانۀ مسئولیتهای امنیتی به نیروهای افغانستانی نه به شکلی که حالا امریکاییها خودشان بروند با طالبان مذاکره کنند.
3. کنفرانس بن؛ وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که ما در کنفرانس بن به استقلال و ایجاد یک حکومت دموکراتیک در افغانستان کمک کردیم که گروهای مختلف افغانستانی بتوانند یک آینده دموکراتیک را برای افغانستان شکل بدهند.
4. تعریف ایران از طالبان؛ وزیر خارجه
امریکا باید تسهیلکنندۀ گفتگوهای بینالافغانی باشد نه اینکه به جای افغانستانیها با یک گروه تماس بگیرد و به توافق برسد و کار را به جایی برساند که آن گروه هیچ مبنایی را جزء توافق خودش را با امریکا بهعنوان مبنا نپذیرد.
ایران تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران طالبان را یک گروه تروریستی می داند و این گروه را از لیست گروههای تروریستی خارج نکرده است. و ی خاطرنشان کرد که موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه تابع سازمان ملل هست و سازمان ملل هم طالبان را یک گروه تروریستی میداند.
5. واقعیتهای موجود؛ نکته دیگر قابل توجه در این گفتگو نوع رابطه ایران با این گروه است، وزیر خارجه ایران در این مورد یاد آور شد که ما در افغانستان دو واقعیت جداگانه داریم:
الف: ارزشها و دستاوردهای 19 سال گذشته همچون دموکراسی، حقوق اقلیتها، حقوق زنان اینها هم واقعیت است. شاید هم کلانتر از طالب. و طالبان نمیتواند این واقعیت را نادیده بگیرد.
ب: طالبان؛ طالبان بخشی از جامعه و واقعیت موجود در افغانستان است و میتواند بخشی از راه حل بحران افغانستان باشد.
6. توافق امریکا و طالبان؛ محمد جواد ظریف توافق یکجانبه امریکا و طالبان را به ضرر افغانستان خواند و گفت که که امریکا باید تسهیلکنندۀ گفتگوهای بینالافغانی باشد نه اینکه به جای افغانستانیها با یک گروه تماس بگیرد و به توافق برسد و کار را به جایی برساند که آن گروه هیچ مبنایی را جزء توافق خودش را با امریکا بهعنوان مبنا نپذیرد.
7. قانون اساسی مبنای راه حل آینده افغانستان؛
تنها کشوری که با زبان صریح میگوید جمهوری اسلامی افغانستان باید مبنای آینده باشد، باید دستاوردهای ۲۰ سال گذشته افغانستان مبنا باشد، ایران است و این یعنی اینکه ما صددرصد در کنار مردم و دولت افغانستان ایستادیم. دیگران اینطور نیستند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران قانون اساسی افغانستان را بهترین مبنا برای حل مشکل افغانستان و آینده کشور خواند و گفت: به نظر ما جمهوری اسلامی افغانستان آنگونه که در قانون اساسی افغانستان آمده، مبتنی بر آرای مردم، راهحلی است که در ۲۰ سال گذشته وجود داشته و پیشنهاد ما و نظر ما این است که باید مبنای آیندهی افغانستان هم جمهوری اسلامی افغانستان و همین قانون اساسی کنونی باشد. اما بازهم من تکرار میکنم، این تصمیم ما نیست. تصمیم مردم افغانستان است. تنها کشوری که با زبان صریح میگوید جمهوری اسلامی افغانستان باید مبنای آینده باشد، باید دستاوردهای ۲۰ سال گذشته افغانستان مبنا باشد، ایران است و این یعنی اینکه ما صددرصد در کنار مردم و دولت افغانستان ایستادیم. دیگران اینطور نیستند.
8. ابتکار منطقه ای برای صلح؛ محمد جواد ظریف در این گفتگو ابتکار کشورهای منطقه با محوریت دولت افغانستان را برای روند صلح افغانستان مفید خوانده و گفت: ما معتقدیم که یک ابتکار منطقهای میتواند برای افغانستان بسیار مفید باشد. ببینید ما در ۶ به اضافهی دو شرکت کردیم که مبنایش همسایگان افغانستان بود، البته کشورهای دیگر هم بودند. ما نمیپذیریم که دیگران تصمیم بگیرند و ما در حاشیه برویم و برای تصمیمات آنها مهر امضا ایجاد بکنیم و آن را تأیید بکنیم. ما معتقیدم که: اولاً
صلح واقعی این است که دو طرف منازعه با در نظرگرفتن واقعیت های موجود و پذیرفتن واقعیتها باهم کنار بیایند اما طالبان صلح را به شرطی میخواهند که طرف دیگر خواستههای طالبان را به تمام و کمال بپذیرند.
در هر ابتکار منطقهای باید خود افغانستان در آن حضور داشته باشد، و نمی تواند یک ابتکار منطقهای بدون حضور افغانستان شکل بگیرد. دوّماً باید محوریت صلح در افغانستان خود افغانستان باشد. نباید دیگران از بیرون برای افغانستان تصمیم بگیرند، سوّماً همسایگان افغانستان نزدیکترین کشورهایی هستند که از وضعیت افغانستان یا ضرر میبینند یا سود میبرند. از مواد مخدر گرفته تا بحث آوارگان، تا بحث ناامنی در افغانستان، این همسایگان هستند که اولین خطر متوجه آنها میشود. لذا همسایگان باید در حلقۀ اصلی، با مرکزیت خود دولت افغانستان- حضور داشته باشند.
9. صلح از نظر طالبان؛ محمد جواد ظریف در مورد اراده طالبان برای صلح گفت: صلح واقعی این است که دو طرف منازعه با در نظرگرفتن واقعیت های موجود و پذیرفتن واقعیتها باهم کنار بیایند اما طالبان صلح را به شرطی میخواهند که طرف دیگر خواستههای طالبان را به تمام و کمال بپذیرند. و ی گفت: طالبان مایل به صلح براساس مبانی خودش است. صلح یعنی رسیدن به تفاهم با همه وگرنه میشود پیروزی در جنگ. پیروزی در جنگ با صلح دو تاست. من فکر میکنم باید طالبان دنبال صلح باشند. صلح یعنی پذیرش
محمد جواد ظریف در این گفتگو ابتکار کشورهای منطقه با محوریت دولت افغانستان را برای روند صلح افغانستان مفید خوانده و گفت: ما معتقدیم که یک ابتکار منطقهای میتواند برای افغانستان بسیار مفید باشد.
واقعیات کنونی، پذیرش دیدگاه همهی طرفها. نه اینکه بگوییم هروقت همهی طرفها آمدند و به ما تسلیم شدند آنوقت صلح میشود.
10. نقش شهید سلیمانی در کنفرانس بن و دموکراسی در افغانستان؛ محمد جواد ظریف در این گفتگو از نقش شهید سلیمانی در کنفرانس بن پرده برداشت و گفت: که تاکید بکنم که نقش شهید سلیمانی در برقراری دموکراسی در افغانستان در کنفرانس بن، اگر از من بیشتر نبود، کمتر نبود. گنجاندن دموکراسی و مبارزه با تروریسم در توافقنامه بن با اصرار شهید سلیمانی و پیشنهاد بنده صورت گرفت.
11. جنگ سوریه و لشکر فاطمیون؛ وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوال خبرنگار طلوع نیوز در رابطه با اعزام افغانستانیها به سوریه در قالب لشکر فاطمیون برای جنگ با داعش گفت که رفتن افغانستانیها به سوریه داوطلبانه و برای حفاظت از اماکن متبرکه بوده و جمهوری اسلامی ایران کسی را نفرستاده است. جمهوری اسلامی ایران در سوریه به آنها کمک کرده است. و ی نقش فاطمیون را در مبارزه با تروریست ها مهم خواند و گفت که فاطمیون یک نیروی آموزش دیده و توانمند است و تجربۀ خوبی درمبارزه با تروریسم دارد و دولت افغانستان میتواند از توان این نیرو برای مبارزه با داعش و تروریسم در افغانستان استفاده کند.