هنوز چند ساعت از اعلام سفر سری نتانیاهو به عربستان نگذشته بود که موشکهای مقاومت یمن تأسیسات نفتی آرامکو در جده را مورد هدف قرار دادند.
این نخستین بار است که تأسیسات آرامکو در غرب عربستان و جده مورد هدف موشکهای یمنی قرار میگیرد و دومین بار است که تأسیسات آرامکو هدف حمله موشکی مقاومت یمن قرار گرفتهاست. بار پیش سپتامبر سال گذشته میلادی بود که تأسیسات این شرکت نفتی دولتی عربستان در بقیق و خریص در شرق عربستان هدف حمله موشکی دقیق مقاومت یمن قرار گرفت.
یگان موشکی یمن روز گذشته تأسیسات نفتی آرامکو در شهر جده عربستان را هدف حملات موشکی خود قرار داد. طی یک ماه اخیر یمنیها حملات قابل توجهی را به مواضع سعودیها در دستور کار قرار دادهاند. دور تازه درگیریها که در پی نقض شدن آتشبس ناشی از کرونا از سوی سعودیها شدت گرفتهاست، با حملات موشکی ارتش یمن به اهداف مورد نظر در خاک عربستان پاسخ داده شد. در این بین حمله به تأسیسات آرامکو هر چند برای دومین بار در یک سال اخیر است که انجام میشود اما تفاوت مهم حمله دیروز از چند جهت قابل تأمل است؛ از سویی هدف این حمله تأسیسات آرامکو در شهر بندری جده در غرب عربستان و در نزدیکی دریای سرخ بود که در فاصله حدود هزار کیلومتری از مرزهای یمن واقع شدهاست و نکته بعد، زمان انجام این حمله است که یک روز پس از اجلاس جی ۲۰ و ساعاتی پس از سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به عربستان بود که حامل پیام مهمی برای همپیمانان عربستان و حکام سعودی است.
* جزئیات حمله ارتش یمن به آرامکو
سخنگوی نیروهای مسلح یمن دیروز اعلام کرد یگان موشکی ارتش یمن موفق شد با موشک کروز هدایتپذیر «قدس ۲»، ایستگاه توزیع تأسیسات نفتی آرامکو در شهر جده (در نزدیکی دریای سرخ) عربستان سعودی را هدف بگیرد. «یحیی سریع» در صفحه توئیتر خود نوشت: این موشکها اخیراً پس از پشت سر گذاشتن آزمایشهای عملی موفق در عمق عربستان سعودی که هنوز اعلام نشدهاست، وارد فاز عملیاتی شدهاند. یحیی سریع افزود: موشک قدس ۲ دیروز با موفقیت به هدف برخورد کرد و خودروهای آتشنشانی و آمبولانسها به سوی مکان هدف گرفته شده شتافتند. وی تصریح کرد: این عملیات در پاسخ به ادامه تجاوز و محاصره یمن و نیز وعده چند روز پیش نیروهای مسلح یمن مبنی بر انجام عملیات گسترده در عمق عربستان سعودی انجام شدهاست. سریع بار دیگر خطاب به شهروندان و شرکتهای خارجی عامل در عربستان سعودی گفت عملیات ارتش یمن ادامه دارد و توصیه میشود از تأسیسات حیاتی در عربستان سعودی دور شوند، زیرا جزو بانک اهداف صنعا هستند.
پایگاه اینترنتی معتبر تانکر ترکرز (tanker trackers) که در حوزه رصد نفتکشها فعالیت میکند هم در صفحه توئیتر خود با بازنشر توئیت خبرنگار آسوشیتدپرس از هدف قرار گرفتن یک مخزن به ظرفیت ۴۰۰ هزار بشکه نفت در پی این حمله خبر دادهاست.
درگیریهای نظامی بین دولت یمن و ائتلاف سعودی اواخر ماه مه هنگامی که آتشبس ناشی از بیماری همهگیر ویروس کرونا منقضی شد، تشدید شدهاست. ائتلاف تحت رهبری سعودی نیز در این مدت با حملات هوایی به شهرهای یمن غیرنظامیان و کودکان را هدف قرار دادهاست.
* ویژگیهای موشک قدس ۲ یمن
موشک قدس ۲ از دسته موشکهای کروز بالدار و هدایتپذیر است که عملکردی شبیه پهپادهای انتحاری دارد. با این حال دربارهٔ مشخصات فنی موشک قدس۲ اطلاعات چندانی در دست نیست اما به نظر میرسد این موشک نیز مانند موشک قدس۱ مدل کوچکتری از موشک سومار است که با تغییراتی در شکل بدنه، موقعیت بالها و توربوجت آن توسط یگان موشکی یمن طراحی شدهاست. به گفته سخنگوی ارتش یمن، موشک قدس۲ اخیراً پس از گذراندن آزمایشهای عملی موفقیتآمیز در اعماق خاک عربستان، وارد مرحله عملیاتی شدهاست.
* واکنش آرامکو به حمله موشکی
مقامات سعودی تاکنون نسبت به این حمله واکنشی نشان ندادهاند و تنها واکنش مربوط به مسؤولان آرامکو بود. آرامکو در واکنش به حمله موشکی ارتش یمن به تأسیسات نفتی خود مدعی شد این حمله موشکی به هدف اصابت نکردهاست. به نوشته سیانان، منابعی در شرکت آرامکو گفتند تأسیسات این کشور در جده هدف قرار گرفته اما موفقیتآمیز نبودهاست. مقامات رسمی سعودی نیز تا زمان تنظیم این گزارش واکنشی به این حمله موشکی نشان ندادند. این تکذیبیه در شرایطی منتشر شدهاست که برخی رسانهها از انتشار فیلمهایی با محتوای آتشسوزی در تأسیسات مورد نظر خبر دادهاند. شرکت نفتی آرامکوی سعودی، غول نفتی پادشاهی عربستان با درآمدی بیشتر از ۴۷۰ میلیارد دلار و بیش از ۷۰ هزار پرسنل بزرگترین شرکت نفتی جهان است.
* پیشتازی یمنیها در میدان نبرد
بر اساس گزارش سازمان ملل، از مارس ۲۰۱۵ که عربستان سعودی در قالب فرماندهی یک ائتلاف چندجانبه متشکل از امارات و بعضی کشورهای عربی با هدف تسلط بر یمن، علیه دولت قانونی این کشور وارد جنگ شدهاست، تاکنون بیش از ۱۶۰۰۰ یمنی شامل غیرنظامیان از جمله ۵ هزار کودک جان خود را بر اثر حملات ائتلاف سعودی و محاصره یمن از دست دادهاند. این جنگ همچنین منجر به تهدید امنیت جانی میلیونها یمنی از جمله ۱۲ میلیون کودک در این کشور شدهاست. با این حال به دلیل مقاومت دولت یمن و ارتش این کشور، از ۳ سال قبل موازنه قدرت به نفع دولت قانونی یمن تغییر کرده و دولت یمن در میدان نبرد دست برتر را دارد. آخرین نمونه از پیشرویهای ارتش یمن و کمیتههای مردمی آن مربوط به پیروزی در نبردهای شهر مأرب و تسلط بر پایگاه نظامی «الماس» است که عملاً باعث اخراج نیروهای نظامی وابسته به عبد ربه منصور هادی (سیاستمدار مورد حمایت عربستان) از شهر استراتژیک مأرب شدهاست.
* سفر سری نتانیاهو به عربستان
بعد از بحرین، امارات و سودان، حالا انگار نوبت سعودیهاست تا به آشکارسازی روابط دیرینه خود با رژیم صهیونیستی بپردازند. دیروز رسانههای خبری به سفر همزمان مایک پمپئو و بنیامین نتانیاهو به عربستان و دیدارشان با مقامات سعودی پرداختند. مثل زمان عادیسازی روابط با اسرائیل از سوی ۳ کشور عربی، این بار نیز رسانههای اسرائیلی برای نخستین بار خبر این دیدار را اعلام کردند. با وجود تکذیب وزیر خارجه عربستان، تأیید ضمنی این دیدار توسط وزیر جنگ اسرائیل بر تردیدها در این باره افزود و به نوعی بر خبر رسانههای صهیونیستی مهر تأیید زد. در همین حال یک وزیر کابینه صهیونیستی هم در گفتوگو با رویترز این سفر را تأیید کردهاست.
روزنامه یدیعوت آحارونوت دیروز نوشت: بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز یکشنبه با محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در خاک عربستان دیدار کرد. در اخبار منتشر شده از سوی رسانههای صهیونیستی از عبارت «خاک عربستان» استفاده شده و اشارهای به محل این دیدار نشده اما برخی محل این دیدار را کاخ آلسعود در ریاض عنوان کردهاند. در این گزارش آمدهاست نتانیاهو در این دیدار سهجانبه با بنسلمان و مایک پمپئو ملاقات کردهاست. دفتر نتانیاهو هم از اظهارنظر دربارهٔ این خبر خودداری کردهاست. رسانههای صهیونیستی همچنین گزارش دادند «یوسی کوهن» رئیس موساد نیز در این سفر نتانیاهو را همراهی کردهاست.
وبسایت عبریزبان واللا نیز نوشت دیدار نتانیاهو و بنسلمان در شهر تازهتأسیس «نئوم» و در حاشیه حضور ویدئوکنفرانسی عربستان سعودی در نشست «گروه ۲۰» انجام شدهاست. این پایگاه خبری نوشت نتانیاهو و کوهن برای اینکه سفر خود را مخفی کنند، در هواپیمای اختصاصی «یودی انگل» تاجر اسرائیلی که برای شرکت در همایش تجاری به عربستان سعودی میرفت، حضور پیدا کردند. بر این اساس، دادههای سایتهای مکانیابی هوایی در جهان نشان میدهد نتانیاهو و کوهن ۵ ساعت در خاک عربستان بودند و بعد از آن، هواپیمای یودی انگل به فلسطین اشغالی بازگشته است.
* تکذیب عربستان؛ تأیید ضمنی اسرائیل
وزیر خارجه عربستان عصر دیروز در صفحه توئیتر خود اعلام کرد تاکنون هیچ نشستی میان ولیعهد عربستان و مسؤولان اسرائیلی برگزار نشدهاست با این حال اما وزیر جنگ اسرائیل در توئیتر خود نوشت: انتشار خبر دیدار مخفیانه نتانیاهو و ولیعهد عربستان اقدامی غیرمسؤولانه بود و نگرانیها را برخواهد انگیخت.
* واکنش انصارالله و حماس به سفر نتانیاهو
سفر محرمانه نخستوزیر رژیم اشغالگر قدس به عربستان و دیدار وی با ولیعهد سعودی با واکنش جنبش انصارالله روبهرو شدهاست. سخنگوی انصارالله یمن اعلام کرد سفر بنیامین نتانیاهو به عربستان با هدف مقدمهچینی برای عادیسازی کامل روابط و در پی استقبال مقامات سعودی برای عادیسازی انجام شدهاست. «سامی ابوزهری» از رهبران ارشد جنبش حماس هم به شبکه خبری الجزیره گفت: اطلاعات مربوط به سفر نتانیاهو به ریاض -در صورت واقعیت- خطرناک است. ابوزهری همچنین از عربستان سعودی خواست دربارهٔ این رخداد توضیح دهد؛ رخدادی که به گفته وی، اهانت به امت اسلامی و تضییع حقوق فلسطین است.
* استقبال عربستان از عادیسازی روابط با اسرائیل
۴۸ ساعت قبل از آنکه رسانههای صهیونیستی از این دیدار سری در عربستان خبر بدهند، وزیر خارجه عربستان از عادیسازی روابط با صهیونیستها دفاع کرد. «فیصل بنفرحان» شنبهشب در گفتوگو با خبرگزاری رویترز گفت این کشور از عادیسازی کامل روابط با رژیم صهیونیستی حمایت میکند ولی باید قبل از آن، توافق صلح دائمی که ایجاد کشور فلسطین را تضمین کند، محقق شود. وزیر خارجه عربستان سعودی افزود: ریاض همواره از عادیسازی روابط با تلآویو حمایت کردهاست.
* عربستان در صف عادیسازی روابط با اسرائیل
ترامپ اوایل آبانماه بلافاصله پس از اعلام عادیسازی روابط میان تلآویو و خارطوم اعلام کرد عربستان نیز بزودی با اسرائیل روابط برقرار خواهد کرد. شهریورماه امسال یوسی کوهن، رئیس موساد هم مدعی شد عربستان میتواند در صف عادیسازی روابط با تلآویو قرار گیرد. وی البته در آن تاریخ از اظهارنظر در این باره که با حاکمان سعودی دیدار کردهاست، خودداری کرد. از کوهن به عنوان یکی از چهرههای اصلی توافقنامه رژیم صهیونیستی با امارات متحده عربی و بحرین موسوم به توافق آبراهام که در جریان مراسمی در کاخ سفید امضا شد، یاد میشود. گفته میشود کوهن در سالهای اخیر بهطور مخفیانه به کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس رفت و آمد داشتهاست تا مناسبات پنهانی نزدیکتری را با کشورهای عربی برقرار کند.
***
[اهمیت حمله موشکی به جده چیست؟]
یکی از نکات قابل تأمل دربارهٔ حمله موشکی دیروز، فاصله تأسیسات نفتی آرامکو در جده از نزدیکترین نقطه برای شلیک موشک از خاک یمن بود که ۱۰۰۰ کیلومتر فاصله دارد. یحیی سریع با انتشار تصاویر ماهوارهای از این تأسیسات در شمال جده، به محل احتمالی اصابت موشک اشاره کرد. این تأسیسات مربوط به ایستگاه توزیع شرکت نفتی آرامکوی عربستان در جده است. بر اساس گزارش خبرگزاریهای عربی، این تأسیسات در نزدیکی جنوب شرقی فرودگاه بینالمللی سلطان عبدالعزیز جده واقع شدهاست. این حمله که یک روز پس از پایان نشست جی ۲۰ در عربستان و سفر مایک پمپئو به ریاض و دیدار با ولیعهد بنسلمان انجام شدهاست، پیام مهمی را به همپیمانان سعودی مخابره میکند. حمله به آرامکو در جده نخستین حمله یمنیها به تأسیسات نفتی این شرکت سعودی نبودهاست. سپتامبر سال گذشته هم یگان موشکی یمن با هدف قرار دادن تأسیسات نفتی آرامکو در بقیق و خریص در شرق عربستان سعودی با موشک قدس ۱ صدماتی جدی به این غول نفتی و جریان صادرات نفت وارد کرد.