صلح بردار با «برادر» یا «برادر» با امریکا؟!

ایالات متحده امریکا در یک تغییر استراتژی، دیگر به شکست طالبان در میدان جنگ فکر نمی‌کند بلکه به دنبال راهی دیپلماتیک با تمرکز ویژه بر گفت‌وگوهای صلح با طالبان، برای پایان طولانی‌ترین جنگ خود در افغانستان می‌باشد و دولت وحدت ملی  نیز  سخت به تکاپو افتاده‌ از راه مذاکرات صلح با طالبان، صلح وثبات را در افغانستان برقرار کند.
جدای از اماواگرهای مربوط به چگونگی پیش‌برد پروسه صلح افغانستان توسط امریکا و میزان هماهنگی یا عدم هماهنگی واشنگتن با دولت وحدت ملی در اقدامات مربوط به صلح به ویژه محتویات نشست‌های مستقیم امریکا با نمایندگان طالبان در دوحه قطر، نکته‌ی مهمی که در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، نمایندگان طالبان و میزان صلاحیت آنها در بین دیگر اعضای ارشد و جنگجویان این گروه می‌باشد. 
در سه دوره قبلی نشست‌های مستقیم امریکا با طالبان در دوحه، عباس استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، ریاست گروه مذاکره کننده این گروه با زلمی خلیل‌زاد را برعهده داشت.

ملا برادر به جای استانکزی/امیدواری‌ها افزایش یافته‌است 
 در حالیکه براساس اعلام طالبان، در چهارمین نشست چند روزه‌ی مستقیم نمایندگان این گروه با زلمی خلیل‌زاد که هفته‌ی گذشته برگزار شد، ملا عبدالغنی برادر، یکی از بنیانگذاران گروه طالبان، رئیس گروه مذاکره کننده طالبان با امریکا بود. 
باید گفت ملا برادر پس از دور اول نشست‌ مستقیم امریکا با طالبان و برای چراغ سبز نشان دادن بیشتر امریکا به طالبان، از سوی پاکستان از زندان رها شد. 
به باور بسیاری از کارشناسان، هدف از آزادی ملا برادر توسط پاکستان که به درخواست امریکا صورت گرفت از همان ابتدا مشخص بود. 
به گفته‌ی دیپلمات‌های غربی و مقامات دولت افغانستان اینکه طالبان ملا برادر را به عنون رئیس گروه مذاکره کننده خود با امریکایی‌ها بر می‌گزینند، نشان می‌دهد این گروه مذاکرات صلح را جدی گرفته‌اند.  
به باور این مقامات، ملا برادر به مدت طولانی از چهره‌های مورد اعتبار و با نفوذ نزد ملا عمر، رهبر درگذشته‌ی طالبان، به شمار می‌رفت و انتخاب وی به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده طالبان با امریکا می‌تواند مذاکرات صلح را مورد قبول‌تر جلوه دهد و پروسه‌ی صلح افغانستان را که در هشت سال گذشته به صورت جسته و گریخته برگزار شده‌است را به نتایج احتمالی نزدیک کند.
در نشست چند روزه‌ی مستقیم اخیر نمایندگان طالبان با امریکا که در چارچوب چهارمین سفر زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده در امور صلح افغانستان، هفته گذشته در دوحه قطر صورت گرفت، طالبان و امریکا به توافقاتی دست یافت و براساس اعلام رسانه‌ها، امریکا شرط طالبان برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را پذیرفت و طالبان نیز با قبول عدم همکاری با القاعده و جلوگیری از فعالیت داعش در افغانستان به نگرانی‌‌های امنیتی ایالات متحده پاسخ مثبت داد.  
به اذعان کارشناسان، انتخاب ملا برادر به عنوان رئیس گروه مذاکره کننده طالبان  با زلمی خلیل‌زاد در دوحه قطر در هفته‌ی گذشته، می تواند جلو تکرار برخی از اتفاقات شرم‌آور گذشته در مذاکرات صلح را بگیرد، اتفاقاتی مانند زمانیکه یک دکان‌دار خود را فرد شماره دویِ طالبان معرفی کرد یا هیأتی که خود را نماینده با صلاحیت ملا عمر خواند در  حالیکه ملا عمر چندین سال پیش درگذشته بود. 
به گفته‌ی مقامات طالبان و دیپلمات‌های غربی در پایان چهارمین نشست چند روزه‌ی مستقیم طالبان با امریکا، دو طرف به یک توافق نهایی رسیدند که براساس آن طالبان متعهد شدند ارتباط خود با گروه‌های تروریستی بین‌المللی را قطع کنند و اجازه ندهند از خاک افغانستان برای طراحی حملات تروریستی علیه امریکا استفاده شود، مانند حمله تروریستی یازده سپتامبر 2001 به مراکز تجارت جهانی که گفته شد توسط  القاعده صورت گرفته‌است. امریکا نیز در عوض وعده سپرد برای خروج نیروهای خود از افغانستان یک جدول زمانی شفاف اعلام کند. 
از طرفی هم، شخصی که در مورد چهارمین نشست مستقیم طالبان با امریکا به یکی از رسانه‌ها اطلاعات می‌داد و خواست نامش فاش نشود، روز گذشته گفت هنوز مسائل اساسی صلح شامل قبول آتش‌بس توسط طالبان و توافق روی مذاکره مستقیم با دولت افغانستان برای مشخص شدن نوع حضور طالبان در قدرت سیاسی آینده، کماکان به قوت خود باقی‌ست. 

صلح و جنگ
مذاکرات صلح در حالی گرم شده که حملات تهاجمی و انتحاری طالبان در کابل و دیگر ولایات افغانستان هرگز کاهش نیافته‌است؛ رئیس جمهور غنی که در نشست اقتصادی داووس سوئیس سخن می گفت، افزود از آغاز روی کارآمدن دولت وحدت ملی در پائیز 2014 تاکنون 45 هزار نیروی امنیتی و دفاعی افغانستان در میادین جنگ با طالبان کشته شده‌است. 
یکی از مقامات عالی‌رتبه طالبان که خواست نامش فاش نشود نیز گفت نمایندگان مذاکره کننده طالبان، امریکا را به  افزایش حملات هوایی با هدف فشار بر طالبان برای توافق با امریکا در مذاکرات صلح، متهم می‌کنند. 
به گفته‌ی وی، در دو حمله هوایی امریکایی‌ها در ولایت هلمند در روزهای اخیر 29 فرد ملکی که بیشترشان زنان و کودکان بودند، کشته شدند. 

محمد عمر داوودزی جهت بررسی اجماع منطقه ای برای صلح افغانستان به چین سفر کرده‌است 

از سویی هم، محمد عمر داوودزی، رئیس دارالانشای شورای عالی صلح افغانستان و نماینده ویژه رئیس جمهور در اجماع منطقه‌ای، انتخاب ملا برادر را یک تغییر بزرگ خواند و گفت ملا برادر یکی از دو رهبر برجسته‌ی طالبان است و اگر او مذاکرات صلح را رهبری کند، می‌تواند سریع‌تر  تصمیم بگیرد. 
آقای داوودزی گفت تیم مذاکره کننده‌ی پیشین طالبان صلاحیت تصمیم گیری نداشت و مجبور بود برای کست تکلیف در مورد تمام امور  به شورای رهبری این گروه در کویته پاکستان مراجعه کند. 
وی افزود حضور ملا برادر به این معنی ست که پروسه صلح با سرعت بیشتری به پیش خواهد رفت و این برای روند صلح یک خبر خوش است. 
در طرف دیگر، فرماندهان و جنگجویان طالب هم از انتخاب ملا برادر استقبال کرده‌اند؛ یکی از مقامات عالی‌رتبه طالبان گفت قطعیت ملا برادر به پیش‌برد مذاکرات صلح که چندین سهامدار دارد، کمک می‌کند. 
عبدالرحمن، یکی از فرماندهان طالبان در منطقه درقد ولایت تخار، نیز گفت ملا برادر علی‌رغم سپری نمودن چندین سال در زندان پاکستان، هنوز در نزد طالبان از موقعیت و صلاحیت بالایی برخوردار است. 
وی افزود: « تصامیم وی برای ما قابل پذیرش است و تجارب گذشته وی نشان می‌دهد که می‌تواند به خوبی مذاکرات صلح را رهبری کند.»  

ملا برادر به دلیل فشارهای امریکا بر پاکستان، در اکتبر سال میلادی گذشته از زندان رها گشت 

ملا برادر و گذشته
باید گفت، ملا بردارد که اکنون در پنجاه سالگی خود به سر می‌برد، در دهه‌ی 1980 و همزمان با تجاوز اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، فردی نزدیک به ملا محمد عمر بود و هر دو علیه نیروهای متجاوز شوروی می‌جنگیدند. در زمان حکومت طالبان در دهه‌ی 1990، نیز ملا برادر چندین نقش کلیدی از جمله والی و فرمانده‌ی ارشد نظامی بودن را ایفا نمود. 
به گفته رسانه‌ها بعد از حمله امریکا به افغانستان در سال 2001، ملا برادر و گروهی از رهبران طالبان که در وضعیت فرار به سر می‌بردند در نامه‌ای به حامد کرزی، رئیس وقت دولت موقت، نوشتند اگر جان‌شان تضمین گردد، تسلیم می‌شوند. این درخواست ملا برادر رد شد چون در آن زمان شکست طالبان در میدان جنگ و نه صلح با آنان از سوی امریکا مطرح بود.  
با قوت‌گیری دوباره طالبان، ملا برادر به فرد شماره دوم طالبان در فرماندهی تبدیل شد و با استفاده از امکانات و فضایی که در لانه‌های امن در خاک پاکستان برایش فراهم شده بود در طراحی حملات تهاجمی و انتحاری در خاک افغانستان به موفقیت‌هایی دست یافت.  
براساس اعلام مقامات افغان، ملا برادر در سال 2010 میلادی طی تماس‌هایی با دولت افغانستان مذاکرات صلح را آغاز کرد، اقدامی که به مذاق نظامیان پاکستان که خواستار استفاده‌ی ابزاری از طالبان برای پیش‌برد جنگ نیابتی خود در افغانستان بودند، خوش نیامد. ملا برادر در عملیاتی که گفته می‌شد به طور مشترک توسط استخبارات پاکستان و امریکا طراحی شده بود، دستگیر شد.

آزادی ملا برادر 
ملا برادر سرانجام در اکتبر سال گذشته‌ی میلادی از سوی پاکستان آزاد شد تا به پیش‌برد مذاکرات صلح افغانستان با طالبان کمک کند، بسیاری از کارشناسان، فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک دولت ترامپ بر پاکستان را در آزادی ملا برادر مؤثر می‌دانند. پاکستان پس از ساله‌ها بازی دوگانه، برای رها شدن از اتهام امریکا مبنی بر کم‌کاری خود در مبارزه با تروریزم ملا برادر را آزاد کرد.  
زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده در امور صلح افغانستان، در اولین سفر منطقه‌ای خود از پاکستان خواست ملا برادر را آزاد کند و پاکستان نیز پذیرفت. مقامات امنیتی پاکستان گفتند نخست وزیر و فرماندهان عالی‌رتبه‌ی ارتش پاکستان سخت تلاش می‌کنند به امریکا در پروسه صلح افغانستان  کمک کنند. 
بسیاری از آگاهان امور، آزادی ملا برادر را گامی مثبت و عملی توأم با حسن نیت از سوی پاکستان برای پیش‌برد مذاکرات صلح افغانستان می‌دانند، نکته‌ای که اگر باور شود به نوعی نشان می‌دهد پاکستان درصدد تغییر مسیرش در افغانستان است.
ملا برادر این بار برای انجام همان کاری آزاد شد که در سال 2010 به اتهام انجام آن دستگیر شده‌بود. 

نشست نمایندگان طالبان در نشست مسکو به رهبری عباس استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر

نکته‌ی مهمی دیگری که نباید فراموش کرد میزان نفوذ پاکستان بر طالبان آن‌هم در شرایطی که این گروه با روسیه و ایران نیز ارتباط گرفته، می‌باشد. پاکستان سالها امکانات مالی و تسلیحاتی در اختیار طالبان قرار داد و در خاک خود برای این گروه پناه‌گاه‌های امن ایجاد کرد اما امروز مشخص نیست که لجام کنترل طالبان تنها در دست پاکستان باشد.
میجر جنرال آصف غفور، سخنگوی ارتش پاکستان، در این مورد گفت زلمی خلیل‌زاد به نمایندگی از رئیس جمهور امریکا از پاکستان خواست تا در کشاندن طالبان به میز مذاکره تسهیلاتی را فراهم کند و پاکستان هم در جواب ملا برادر را آزاد کرد. 

شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفت تماس ایران با طالبان با آگاهی دولت افغانستان بوده‌است

به هرصورت، اینکه انتخاب ملا برادر در سمت رئیس تیم مذاکره کننده‌ی طالبان با امریکا و احیانا دولت کابل تا چه میزان می‌تواند به پیش‌برد پروسه صلح افغانستان کمک کند را هنوز هیچ کسی نمی‌داند اما همه می‌دانند که براساس تجربیات گذشته، طالبان اکنون همانند گذشته دارای یک رهبری و حامی خارجی واحد نیست که بتوان به تأثیرگذاری انتخاب ملا برادر خیلی امیدوار بود.
تغییر عباس استانکزی به ملا برادر همانند عوض کردن لباس‌های یک بیمار سرطانی با هدف درمان بیماری لاعلاج وی می‌باشد، چیزی شبیه شعارِ «ما می‌گوییم خر نمی‌خواهیم، پالان خر عوض می‌شود.» 

 

 

جستجوی پيشرفته

خبرنامه

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما

تلکس

نسخه موبايل