فاصله میان ۱۲ ربیع الأول که سالگرد ولادت بیامبر اکرم (ص) بنا بر روایات أهل سنت است تا ۱۷ ربیع الأول که تاریخ ولادت رسولالله (ص) بنا بر روایات موجود در شیعه است، در ماه قوس سال ۱۳۶۰ شمسی از سوی امام خمینی (ره)، به عنوان هفته وحدت نامگذاری شدهاست.
استعمارگران، از دو طریق در صدد جلوگیری از وحدت رو به رشد ملتهای اسلامی هستند:
- تقویت تعصب نژادی و قومی و طایفه ای یا ملیگرایی
- تحریک تعصبات فرقه ای یا شیعه و سنی
امام خمینی (ره) در واکنش به این دو سیاست خصمانه فرمودند: «از ملیگرایی خطرناک تر و غم انگیزتر ایجاد اختلاف بین اهل سنت و جماعت با شیعیان است و القاء تبلیغات فتنه انگیز و دشمن ساز بین برادران اسلامی است».
در این رابطه توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:
۱. معنا و مفهوم وحدت و اتحاد شیعه و سنی: منظور از وحدت شیعه و سنی کنار گذاشتن مسائل اختلافی و تکیه بر مشترکات و مبنا قرار دادن آنها در تعامل با یکدیگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بینالمللی است. به گونه ای که مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهیز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم جهت حرکت کنند. به تعبیر دیگر اختلافات مانع از اخوت اسلامی و وحدت صفوف مسلمین در برابر دشمنان نیست از این رو معنای اتحاد شیعه و سنی دست برداشتن و کوتاه آمدن از اصول و اعتقادات خویش نیست بلکه در عین وجود اختلافات زمینه تعامل و جهتگیری یکسان در مسائل کلی و بینالمللی در میان آنها وجود دارد. حضرت آیتالله خامنهای در این زمینه فرمودند: «معنای اتحاد بین ملتهای اسلامی این است که در مسائل مربوط به جهان اسلام همسو حرکت کنند و به یکدیگر کمک کنند و در داخل این ملتها سرمایههای خودشان را بر علیه یکدیگر به کار نبرند» (۱).
۲. ضرورت و لزوم این وحدت: در شرایطی که دشمنان اسلام تمام تلاش خویش را برای مبارزه و مقابله با اسلام به کار بسته و آشکارا اعلام میکنند «جهان اسلام در قرن بیست و یکم، یکی از مهمترین میدانهای زورآزمایی سیاست خارجی آمریکاست» و «تقابل اصلی آینده جوامع بشری برخورد فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است»(۲). تأکید بر مسائل اختلافی و تفرقه میان صفوف مسلمانان منطقی نیست. در زمانی که مسلمانان میتوانند با توجه به جمعیت بیش از یک میلیارد نفر و منابع و امکاناتی که در اختیار دارند به عنوان یک قدرت تأثیرگذار در صحنه بینالمللی مطرح باشند پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه انگیز نتیجه ای جز به هدر رفتن سرمایهها و استفاده دشمن از این اختلافات، نخواهد داشت.
۳. اخوت اسلامی: اسلام مسلمانان را امت واحده خواندهاست: «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» (۳). و مؤمنان برادر یکدیگر معرفی شدهاند: «انما المؤمنون اخوه فأصلحوا بین اخویکم» (۴). قال الصادق (ع) «المسلم اخ المسلم» (۵). بنابراین اختلاف در پاره ای از مسائل مانع اخوت اسلامی و وحدت مسلمانان نمیشود وقتی اسلام به مسلمانان سفارش میکند که با پیروان ادیان آسمانی و مکاتب دیگر بشری با عدل و مسالمت رفتار شود و آنان را به مشترکات توجه میدهد «قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله ولا نشرک به شیئا ولا یتخذ بعضنا بعضاً اربابا من دون الله فان تولوا فقالوا شهدوا بانا مسلمون؛ بگو ای اهل کتاب بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم و بعضی از ما بعضی دیگر را غیر از خدای یگانه به خدایی نپذیرد هرگاه سرباز زنند بگویید گواه باشید که ما مسلمانیم» (۶). آیا مسلمانان نباید با توجه به مشترکات و کنار گذاردن اختلافات با یکدیگر با مسالمت و عدل رفتار کنند؛ بنابراین با توجه به آنچه بیان شد روشن است که وحدت میان مسلمانان و اتحاد بین فرق اسلامی امری لازم و ضرروی است. همچنین در صحنه بینالمللی و مناسبات کشورهای اسلامی با یکدیگر وحدت و اتحاد بین مسلمین و پرهیز از اختلافات ضرورت و اهمیت این امر به خوبی قابل درک است. امام خمینی در این زمینه فرمودند: «امروز اختلاف بین ما تنها به نفع آنهایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی یا سایر فرق. آنها میخواهند نه این باشد نه آن، راه را اینطور میدانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند» (۷).
پینوشتها:
۱. حدیث ولایت، ج ۴، ص ۲۶۲.
۲. حمید نگارش، هویت دینی و انقطاع فرهنگی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه، ص ۱۸۴.
۳. سوره انبیاء، آیه ۹۲.
۴. سوره حجرات، آیه ۱۰.
۵. شیخ عباس قمی، سفینه البحار، انتشارات اسوه، ۱۴۱۶ ه. ق، ج ۱، ص ۵۴.
۶. سوره آل عمران، آیه ۶۴.
۷. صحیفه نور، ج ۱۲، ص ۲۵۹.