بسم اللّه الرحمن الرحیم
قـانون تشکیل، وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی.
قانون انتخابات
فرمان
رئیس‌جمهوری اسلامی افغانستان درمورد توشیح قانون تشکیل، وظایف وصلاحیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات وکمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی
شماره: (۳۷)
تاریخ: ۲۶/۴/۱۳۹۲
مادهٔ اول:
به تأسی از حکم فقره (۱۶) مادهٔ (۶۴) قانون اساسی افغانستان ، قانون تشکیل، وظایف وصلاحیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات وکمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی را که براساس فیصلهٔ شماره (۹۵) مؤرخ ۲۲/۴/۱۳۹۲ هیئت مختلط مجلسین شورای ملی بداخل (۵) فصل و(۳۵) ماده تصویب گردیده‌است، توشیح می‌دارم.
مادهٔ دوم:
این فرمان از تاریخ توشیح نافذ وهمراه با قانون و فیصلهٔ هیئت مختلط مجلسین شورای ملی در جریدهٔ رسمی نشر گردد.
حامد کرزی
رئیس‌جمهوری اسلامی افغانستان
***
دولت جمهوری اسلامی افغانستان
شورای ملی
فیصلهٔ
قانون تشکیل، وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی
شماره: (۹۵)
تاریخ:۲۲/۴/۱۳۹۲
به تاْسی از احکام مندرج مادهٔ صدم قانون اساسی افغانستان، هیئت مختلط مجلسین شورای ملی به ترکیب هفت، هفت نفر از اعضای هر جرگه قانون تشکیل، وظایف وصلاحیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی را به داخل (۵) فصل و(۳۵) ماده تواْم با یک سلسله تعدیلات، در جلسهٔ روز شنبه مؤرخ ۲۲ سرطان سال ۱۳۹۲ فیصله نمود.
رئیس هیئت مختلط
مولوی غلام محی الدین منصف
معاون هیئت مختلط
الحاج څارنیال محمد سرور عثمانی فراهی
***
فصل اول:
احکام عمومی مبنی مادهٔ اول:
این قانون به تأسی از حکم مواد سی و سوم، هشتاد و ششم و یکصدو پنجاه و ششم قانون اساسی به منظور انتخابات ریاست جمهوری مندرج مواد (۶۰، ۶۱، ۶۲، ۶۵ و ۶۷)، انتخابات شورای ملی مندرج مواد (۸۳، ۸۴، ۸۵ و ۸۶) و انتخابات شوراهای ولایتی، ولسوالی و قریه‌ها مندرج مواد (۱۳۸ و ۱۴۰)، شاروالی و مجالس آن مندرج مادهٔ (۱۴۱) قانون اساسی وضع گردیده‌است.
اهداف مادهٔ دوم:
اهداف این قانون عبارت است از:
۱- تنظیم انتخابات آزاد، عمومی، سری، مستقیم، عادلانه و شفاف.
۲- تعیین شرایط و اوصاف راْی دهندگان و کاندیدان.
۳- تعیین حوزه‌های انتخاباتی.
۴- طرز انتخابات و چگونگی برگزاری آن.
۵- تنظیم امور مربوط به رسیدگی تخلفات، اعتراضات وشکایات ناشی ازانتخابات.
نام اختصاری مادهٔ سوم:
(۱) کمیسیون مستقل انتخابات نهادی که به اساس مادهٔ (۱۵۶) قانون اساسی تشکیل گردیده و منبعد در این قانون بنام کمیسیون یاد می‌شود.
(۲) کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی منبعد در این قانون بنام کمیسیون شکایات یاد می‌گردد.
اصطلاحات مادهٔ چهارم:
اصطلاحات آتی دراین قانون مفاهیم ذیل را افاده می‌نماید:
۱- انتخابات: روند قانونی و رسمی جهت گزینش نماینده در کرسیهای انتخابی پیشبینی شده در قانون اساسی از طریق رأی آزاد، عمومی، سری و مستقیم.
۲ - انتخابات فرعی: انتخابات به منظور جاگزینی نماینده در کرسیهای انتخابی در میعاد باقیمانده.
۳- تقویم انتخاباتی: تاریخ پیشبینی شده برای اجراآت به موقع فعالیت‌های انتخاباتی مطابق قانون اساسی وحالات پیشبینی شده دراین قانون.
۴- حوزهٔ انتخاباتی: ساحهٔ است که برای گزینش نماینده کرسیهای انتخابی تعیین می‌گردد.
۵- راْی: اعـمال ارادهٔ شخص به منظور گزینش کاندید موردنظر می‌باشد.
۶- فهرست راْی دهندگان: جدولی است که اسمای اشخاص واجد شرایط رأی دهی درآن درج و در مراکز مشخص رأی دهی نشر می‌گردد.
۷- مرکز رای دهی: مکان پیشبینی شده از طرف کمیسیون جهت رای دهی که دارای چندین محل می‌باشد.
۸- محل رأی دهی: مکانی است که مربوط مرکز رأی دهی به منظور استعمال حق رأی مشخص می‌گردد.
۹- مرکز شمارش: محل رأی دهی است که بعد از ختم رأی دهی، اوراق رأی دهی بلافاصله در آن شمارش می‌گردد.
۱۰- کاندید: شخصی است که برای احرازکرسی انتخابی در انتخابات شرکت می‌نماید.
۱۱- فهرست ابتدائی کاندیدان: جدولی است که درآن اسمای درخواست دهندگان برای احرازکرسی انتخابی درج و نشر می‌گردد.
۱۲- فهرست نهائی کاندیدان: جدولی است که در آن اسامی کاندیدان واجد شرایط بعد از بررسی اعتراضات و تصدیق نهایی کمیسیون شکایات توسط کمیسیون نشر می‌گردد.
۱۳- ناظر: شخصی که به نمایندگی از حزب سیاسی، کاندید مستقل و نهادهای داخلی وخارجی به منظور نظارت بر روند انتخابات از طرف کمیسیون، اعتبار نامه دریافت می‌نماید.
۱۴- مشاهد: شخص حقیقی یا حکمی داخلی یا خارجی یا رسانه‌های همگانی است که بعد از دریافت اعتبار نامه از طرف کمیسیون از روند انتخابات مشاهده می‌نماید.
۱۵- اعتبارنامه: سندی کتبی است که به منظوراجازهٔ نظارت یا مشاهده یا تهیه گزارش ازروند انتخابات مطابق احکام این قانون از طرف کمیسیون اعطاء می‌شود.
۱۶- مبارزات انتخاباتی: فعالیت‌های تبلیغاتی است که توسط احزاب یا ائتلاف احزاب سیاسی یا کاندیدان مستقل، به منظور جلب حمایت و کسب آرای بیشتر راْی دهندگان صورت می‌گیرد.
۱۷- قرنطین: خارج ساختن صندوق‌های مشکوک از روند شمارش به‌طور مؤقت الی بررسی مجدد و اتخاذ تصمیم کمیسیون ویا کمیسیون شکایات.
۱۸- نتایج اولیه: ارقامی است که بعد از ختم راْی دهی در مرکز شمارش، اعلان می‌گردد.
۱۹- نتایج قسمی: ارقامی است که در جریان جمع‌بندی نتایج ازطرف کمیسیون وقتآ فوقتآ اعلان می‌گردد.
۲۰- نتایج ابتدائی: ارقامی است که بعد از تکمیل جمع‌بندی و قبل از رسیدگی به شکایات از طرف کمیسیون اعلان و نشر می‌گردد.
۲۱- نتایج نهائی: ارقامی است که بعد از بررسی و اتخاذ تصمیم کمیسیون شکایات از طرف کمیسیون تصدیق، اعلان، نشر و تطبیق می‌گردد.
۲۲- کـوچی: تبعهٔ کشـوراست که فاقد مکان ثابت سکونت بوده، پیشهٔ اصلی آن مالداری و نظر به شرایط اقلیمی از یک محل به محل دیگر نقل مکان می‌نماید.
۲۳- مراجعه به آرای عمومی: پروسهٔ سیاسی که به منظور ابراز موافقت ویا مخالفت افکار وآراء عمومی مردم افغانستان در قبال موضوعات مهم ملی سیاسی، اجتماعی واقتصادی مطابق به احکام قانون اساسی در کشور انجام می‌شود.
۲۴- تقلب: جعل اسناد، کم کردن ویا زیادکردن آراءبه نفع ویاضرر کاندیدان حین شمارش وثبت نتایج آراء و ایجاد تغییر در نتایج انتخابات است.
حق شرکت درانتخابات مادهٔ پنجم:
(۱) اتباع واجد شرایط رأی دهی اعم از زن و مرد حق دارند، به حیث رأی دهنده یا کاندید ثبت نام نموده و در انتخابات شرکت نمایند.
(۲) هرگاه اشخاص مندرج فقرهٔ (۱)
این ماده از حق ثبت نام یا حق انتخاب کردن ویا انتخاب شدن محروم گردند، حق دارند به مرجع ذیصلاح مربوطه شکایت نمایند.
(۳)هر رأی دهنده حق دارد به یک مرکز رأی دهی جهت اعمال رأی خود دسترسی داشته باشد.
(۴) رأی دهندگان واجد شرایط، در انتخابات دارای حق رأی مساوی بوده که به صورت مستقیم ازآن استفاده به عمل می‌آورند. اعـمال هرنوع محدودیت مستقیم یا غیر مستقیم بالای رأی دهند گان و کاندیدان به ارتباط زبان، مذهب، قوم، جنس، قبیله، سمت، سکونت و موقف اجتماعی یا وظیفوی ویا معلولیت ممنوع می‌باشد.
(۵) کوچی‌ها، مهاجرین، کارکنان نمایندگی‌های سیاسی مقیم خارج کشور، منسوبین نظامی و محبوسین واجد شرایط، حق دارند درصورت امکان در مراکز رأی دهی جداگانهٔ که از طرف کمیسیون ایجاد می‌گردد، در انتخابات شرکت نمایند.
مکلفیت رأی دهنده مادهٔ ششم:
(۱) رأی دهنده مکلف است جهت حصول ورق رأی دهی، تذکرهٔ تابعیت یا کارت رأی دهی دارای ثبت که توسط کمیسیون به منظور تثبیت هویت او مشخص گردیده‌است، ارائه نماید.
(۲) در صورت که مبنی تذکره تابعیت باشد، ادارهٔ ثبت احـوال نفوس مکلف است لست اشخاص دارنده تذکره تابعیت الکترونیکی را که در روز انتخابات سن (۱۸) سالگی را تکمیل کرده باشند به مصرف کمیسیون الی سه ماه قبل از برگزاری انتخابات تکمیل و در اختیار کمیسیون قرار دهد.
(۳) هر رأی دهنده در انتخابات دارای حق یک رأی بوده که می‌تواند آنرا بلاواسطه برای کاندید مورد نظر استعمال نماید.
(۴) هرگاه رای‌دهنده جهت پیداکردن کاندید مورد نظر نیاز به راهنمایی داشته باشد از شخصی مورد اعتماد خود تقاضای کمک کرده می‌تواند.
مکلفیت کمیسیون مادهٔ هفتم:
(۱) کمیسیون، انتخابات مندرج این قانون را اداره ونظارت می‌نماید.
(۲) کمیسیون مکلف است مراکز رأی دهی را با در نظرداشت موقعیت رأی دهندگان ایجاد نماید.
(۳) کمیسیون مکلف است فهرست رأی دهنده گان را قبل از برگزاری انتخابات در مراکز رأی دهی ثبت و نشر نماید.
(۴) کمیسیون مکلف است مواد مورد ضرورت انتخابات را قبل از روزبرگزاری انتخابات در مراکز رأی دهی آماده و سهولت‌های ممکنه را جهت اشتراک و استعمال حق رأی دهندگان و کاندیدان فراهم نماید.
مکلفیت ادارات مادهٔ هشتم:
(۱) ادارات دولتی و غیردولتی، احزاب و ائتلاف احزاب سیاسی و سازمانهای اجتماعی مکلف اند در روند انتخابات با کمیسیون، کمیسیون شکایات و کمیسیون رسانه‌ها همکاری نموده، تصامیمی راکه مطابق احکام این قانون از طرف آنها اتخاذ می‌گردد، رعایت وتعمیل نمایند.
(۲) ریاست عمومی ادارهٔ مرکزی احصائیه مکلف است درمدت تعیین شده توسط کمیسیون، جدیدترین ارقام دقیق رسمی نفوس هر ولایت، شهر، ناحیه، ولسوالی وقریه را به شمول کوچی‌ها در اختیار کمیسیون قرار دهد.
عدم مداخله مادهٔ نهم:
(۱) اشخاص حقیقی و حکمی نمی‌توانند به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم در امور انتخابات مداخله نمایند.
(۲) استفاده ازهرنوع دارائی، تسهیلات و منابع دولتی به نفع یا ضرر کاندید یا کاندیدان مشخص ممنوع می‌باشد.
استفادهٔ مساوی از منابع و تسهیلات دولتی وعامه، مطابق احکام این قانون به نفع عموم کاندیدان از این حکم مستثنی است.
فصل دوم: حوزه‌های انتخاباتی تعیین حوزه‌های انتخاباتی مادهٔ دهم:
حوزه‌های انتخاباتی به منظور بر گزاری انتخابات ریاست جمهوری، ولسی جرگه، شورای ولایتی، شورای ولسوالی، شورای قریه، شاروال‌ها و اعضای مجالس شاروالی‌ها قرار ذیل تعیین می‌گردد:
۱- برای انتخابات ریاست جمهوری، تمام کشور یک حوزهٔ انتخاباتی.
۲- برای اعضای ولسی جرگه، ولایت.
۳- برای اعضای شورای ولایتی، ولایت.
۴- برای اعضای شورای ولسوالی، ولسوالی.
۵- برای انتخابات شورای قریه، هر قریه یک حوزهٔ انتخاباتی.
۶- برای شاروال، شهر.
۷-برای کرسیهای مجالس شاروالی‌ها، هرناحیه یک حوزهٔ انتخاباتی وشهرهای که به نواحی منقسم نگردیده باشد، شهرمربوط یک حوزهٔ انتخاباتی.
تعیین سرحدات حوزه‌های انتخاباتی مادهٔ یازدهم:
(۱) تعیین سرحدات حوزه‌های انتخاباتی مربوط ادارهٔ ارگان‌های محل می‌باشد.
(۲)ادارهٔ ارگان‌های محل مکلف است تا (۱۸۰) روز قبل از برگزاری انتخابات سرحدات حوزه‌های انتخاباتی را مشخص ساخته و به کمیسیون رسماً اطلاع دهد.
فصل سوم: شرایط راْی دهندگان و کاندیدان شرایط رأی دهندگان مادهٔ دوازدهم:
راْی دهنده واجد شرایط ذیل می‌باشد:
۱-تابعیت افغانستان را داشته باشد.
۲- سن(۱۸) سالگی را در روز انتخابات تکمیل نموده باشد.
۳- به حکم قانون یا محکمهٔ ذیصلاح از حقوق مدنی محروم نگردیده باشد.
۴- اسم وی در لست راْی دهندگان ثبت شده باشد.
شرایط کاندید ریاست جمهوری مادهٔ سیزدهم:
(۱) شخصی که به ریاست جمهوری کاندید می‌شود، واجد شرایط ذیل می‌باشد:
۱- تبعهٔ افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان بوده و تابعیت کشور دیگری را نداشته باشد.
۲- در روز کاندید شدن سن وی از چهل سال کمتر نباشد.
۳- از طرف محکمه به ارتکاب جرایم ضد بشری و جنایت ویا حرمان از حقوق مدنی محکوم نشده باشد.
۴- هیچ شخص نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رئیس‌جمهور انتخاب گردد.
(۲) معاونین رئیس‌جمهور نیز دارای شرایط مندرج فقره (۱) این ماده می‌باشند.
شرایط و اوصاف کاندید شورای ملی مادهٔ چهاردهم:
(۱) شخصی که به عضویت شورای ملی کاندید یا تعیین می‌شود،علاوه برتکمیل شرایط انتخاب کنندگان واجد شرایط و اوصاف ذیل می‌باشد:
۱- تبعهٔ افغانستان بوده یا حد اقل ده سال قبل از تاریخ کاندید یا تعیین شدن، تابعیت دولت افغانستان را کسب کرده باشد.
۲- از طرف محکمه به ارتکاب جرایم ضد بشری و جنایت یا حرمان ازحقوق مدنی محکوم نشده باشد.
۳- اعضای ولسی جرگه سن بیست و پنج سالگی را در روز کاندید شدن و اعضای مشرانو جرگه سن سی و پنج سالگی را در روز کاندید یا تعیین شدن تکمیل نموده باشند.
شرایط کاندید عضویت شورای ولایتی و شورای ولسوالی مادهٔ پانزدهم:
شخصی می‌تواند خود را به عضویت شورای ولایتی یا شورای ولسوالی کاندید نماید که علاوه بر شرایط رأی دهنده دارای شرایط ذیل نیز باشد:
۱- حداقل سن بیست وپنج سالگی را در روز کاندید شدن اکمال نموده باشد.
۲- حد اقل دارای سند فراغت صنف دوازدهم باشد.
شـرایط کاندید عضویت شورای قریه مادهٔ شانزدهم:
شخصی می‌تواند خود را به عضویت شورای قریه کاندید نماید که علاوه بر شرایط رأی دهنده دارای شرایط ذیل نیز باشد:
۱- حداقل سن بیست وپنج سالگی را در روز کاندید شـدن تکمیل نموده باشد.
۲- حد اقل خواندن و نوشتن را بداند.
شرایط کاندید شاروالی مادهٔ هفدهم:
شخصی می‌تواند خود را به حیث شاروال کاندید نماید که علاوه بر شرایط رأی دهنده، دارای شرایط ذیل نیز باشد:
۱- حداقل سن سی سالگی را در روز کاندید شـدن تکمیل نموده باشد.
۲- کاندید مرکز ولایت حد اقل دارای تحصیلات لسانس وکاندید سایر شهرها دارای سند فراغت صنف دوازدهم باشد.
۳- حد اقل پنج سال قبل از روز کاندید شدن در شهری که خود را کاندید می‌نماید، سکونت داشته باشد.
شرایط کاندید عضویت مجالس شاروالی مادهٔ هجدهم:
شخصی می‌تواند خود را به عضویت مجلس شاروالی کاندید نماید که علاوه بر شرایط رأی دهنده دارای شرایط ذیل نیز باشد:
۱- داشتن تابعیت افغانستان.
۲- عدم محکومیت به ارتکاب جرایم ضد بشری و جنایت یا حرمان از حقوق مدنی توسط محکمهٔ با صلاحیت.
۳- حد اقل سن (۲۵) سالگی را در روز کاندیدشدن تکمیل نموده باشد.
۴- داشتن حد اقل سند تعلیمی بکلوریا.
۵- حد اقل پنج سال قبل از روز کاندید شدن در شهری که خود را کاندید می‌نماید، سکونت داشته باشد.
محدودیت برای کاندید شدن مادهٔ نزدهم:
(۱) اشخاص آتی نمی‌توانند قبل از استعفاء ازوظایف شان، خود را به کرسیهای انتخابی مندرج این قانون کاندید نمایند:
۱- رئیس و اعضای ستره محکمه و سایر قضات.
۲- لوی څارنوال، څارنوالان و اعضای مسلکی ادارهٔ څارنوالی.
۳- وزراء، وزرای مشاور، مشاورین ریاست جمهوری، معینان، رؤسای عمومی ریاست‌های مستقل، رؤسا و اعضای کمیسیون‌های مستقل، والی‌ها ومعاونین آنها، ولسوالان،سفراء و کارکنان نمایندگی‌های سیاسی کشور مقیم
خارج.
۴- منسوبین نظامی وزارت‌های دفاع ملی و امور داخله و ریاست عمومی امنیت ملی وسایر وزارت‌ها و ادارات دارای تشکیلات نظامی.
۵- کارکنان خدمات ملکی.
۶- کارکنان مؤقت یا دایمی کمیسیون.
۷- استادان مؤسسات تحصیلات عالی دولتی واعضای کادرعلمی آکادمی علوم جمهوری اسلامی افغانستان.
(۲) هرگاه اشخاص مندرج فقرهٔ (۱) این ماده در انتخابات موفق نشوند، مطابق احکام قانون مجدداً مقرر شده می‌توانند. در این صورت عواقب استعفاء بالای ذوات بند (۵ و ۷) فقره (۱) این ماده تطبیق نمی‌شود.
(۳) هرگاه یکی از اعضای کرسیهای انتخابی بشمول اعضای انتصابی مشرانوجرگه بخواهد به کرسی دیگر انتخابی خود را کاندید نماید، مکلف است از عضویت خویش ازکرسی موجود استعفاء دهد.
اعضای شورای ولایتی وشورای ولسوالی که به عضویت مشرانو جرگه یا اعضای مشرانو جرگه خود را به شورای ولایتی یا شورای ولسوالی کاندید می‌نمایند، از این حکم مستثنی می‌باشند.
(۴) هیچ شخص نمی‌تواند در عین زمان در بیش از یک حوزهٔ انتخاباتی یا برای بیش از یک کرسی انتخابی خود را کاندید نماید.
فصل چهارم: انتخابات ریاست جمهوری انتخاب رئیس‌جمهور مادهٔ بیستم:
(۱) رئیس‌جمهور با کسب بیش از پنجاه فیصد آراء رای‌دهندگان از طریق رای‌گیری آزاد، عمومی، سری و مستقیم انتخاب می‌گردد.
(۲) هرگاه در دور اول هیچ‌یک از کاندیدان نتواند اکثریت بیش از پنجاه فیصد آراء را بدست آورد، انتخابات برای دور دوم در ظرف دو هفته از تاریخ اعلام نتایج نهائی انتخابات، برگزار می‌گردد و در این دور تنها دو نفر از کاندیدانی که بیشترین آراء را در دور اول بدست آورده‌اند، مکلف اند شرکت نمایند.
(۳) در صورت تساوی آراء میان بیش از دو کاندیدیکه بیشترین آراء را در دور اول بدست آورده‌اند، دو نفر کاندیدانی که عالیترین معیارها را دارا باشند، به حیث کانـدیـدان دور دوم تعیین می‌گردند. عالیترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- درجهٔ علمی.
۳- تجربهٔ کاری درادارات دولتی و غیردولتی.
۴- داشتن نشان، مدال ولقب افتخاری.
(۴) در دور دوم انتخابات، کاندیدی که اکثریت آراء را کسب کند، رئیس‌جمهور شناخته می‌شود. درصورت تساوی آراء میان کاندیدان در دور دوم، کاندید برنده براساس عالیترین معیارهای مندرج فقرهٔ (۳) این ماده به حیث رئیس‌جمهور تعیین می‌گردد.
(۵) هرگاه یکی از کاندیدان ریاست جمهوری درجریان دوراول یا دوم رأی‌گیری یا بعد از انتخابات وقبل ازاعلام نتایج انتخابات وفات نماید، انتخابات مجدد میان کاندیدان باقیمانده حداکثر در خلال مدت (۳۰) روز، مطابق احکام این قانون بر گزار می‌گردد.
(۶) شخص برنده، سی روز بعد از اعلام نتایج و با بدست آوردن وثیقه از جانب کمیسیون به حیث رئیس‌جمهور به کار آغاز می‌نماید.
فصل پنجم: انتخابات اعضای ولسی جرگه تعداد اعضای ولسی جرگه مادهٔ بیست ویکم:
ولسی جرگه دارای (۲۴۹) کرسی می‌باشد که (۲۳۹) آن بادرنظرداشت تناسب نفوس به ولایات و (۱۰) کرسی باقی ماندهٔ آن به کوچی‌ها (جمعیت غیر ساکن کشور) اختصاص داده می‌شود.
اختصاص کرسی‌ها به ولایات مادهٔ بیست ودوم:
(۱) کمیسیون (۲۳۹)کرسی را برای ولایات به ترتیب ذیل اختصاص می‌دهد:
۱- مجموع نفوس ولایات بر(۲۳۹) کرسی تقسیم می‌گردد تا سهمیهٔ نفوس برای یک کرسی معین گردد.
۲- نفوس هر ولایت بر سهمیهٔ کرسی تقسیم می‌گردد تا تعداد کرسیهای هر ولایت معین گردد.
۳- برای هر ولایت تعداد کرسی مساوی با عدد تام حاصله از تقسیم انجام شده مندرج جزء (۲) این فقره اختصاص می‌یابد.
۴- کرسی‌هایی که در جزء(۳) این فقره اختصاص نمی‌یابند، اختصاص شان به اساس ترتیب نزولی عدد اعشاری باقیمانده از تقسیم انجام شده جزء(۲) این فقره صورت می‌گیرد.
۵- هرگاه در نتیجه این محاسبه به یک یا چند ولایت کمتر از یک کرسی برسد، به آن ولایت دو کرسی اختصاص داده می‌شود.
۶- مجموع کرسی و ارقام نفوس ولایاتی که برای آنها کرسیهای اضافی به اساس جزء (۵) این فقره اختصاص یافته، از مجموع نفوس ولایات کسر می‌گردد. برای باقیماندهٔ ولایات یک سهمیهٔ جدید، اختصاص کرسی محاسبه شده و تخصیص کرسی برای این ولایات به نحوی که در اجزای (۲ و ۵) این فقره تذکر رفته‌است، تکرار می‌شود.
(۲) کمیسیون مکلف است محاسبات مورد استفاده در تخصیص کرسیهای مندرج این ماده را نشرنماید.
حق رای ، کاندید شدن و اختصاص کرسی به کوچی‌ها مادهٔ بیست وسوم:
(۱) برای کوچی‌ها تمام کشور به هفت زون طوری تقسیم می‌شود که حضور و گشت و گذار کوچی‌ها در آن رعایت گردد.
(۲) در هر زون انتخاباتی کوچی یک کرسی برای مردان اختصاص داده می‌شود و هر آن سه کاندید زن که در سطح زون‌های کوچی بیشترین آرای رأی دهنده‌ها را کسب کنند, برنده شناخته می‌شوند.
(۳) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان برای کرسی اخیر, کاندیدی برنده اعلان می‌شود که دارای بلندترین درجهٔ تحصیل و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل, دارای بیشترین تجربهٔ کاری در اداره باشد.
تفویض کرسی‌ها به کاندیدان مادهٔ بیست و چهارم:
(۱) درهر ولایت کرسی‌ها به شمول کرسی کوچی‌ها به کاندیدانی تفویض می‌گردد که بیشترین آرای قانونی راکسب نموده‌اند.
(۲) در صورت تساوی آراء میان دو نفر کاندیدان برای احراز کـرسـی اخیـر، شخص بـرنده بانظرداشت عالیترین معیارها تعیین می‌گردد. عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- تجربهٔ کاری در ادارات دولتی و غیردولتی.
(۳) هرگاه عضو منتخب ولسی جرگه نتواند کرسی خود را احرازنماید یا بنابر دلایلی کرسی خود را در دورهٔ کار ولسی جرگه ترک، وفات یا اسـتعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگرمقرر یا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد ویا طـوری معلـول یا معیوب گـردد که به‌طور دایم مانع اجرای وظیفه شـود، در صـورتی که بیشـتر از یکسال به میعاد ختم کارولسی جرگه باقی مانده باشد، کرسی وی طبق لست مرتبه کمیسیون به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء از عین جنس (ذکوریا اناث) تعلق می‌گیرد.
اختصاص کرسی به کاندیدان زن مادهٔ بیست وپنجم:
(۱) کرسی ولسی جرگه برای کاندیدان زن به منظور تحقق مقتضیات مادهٔ هشتاد و سوم قانون اساسی به ترتیب ذیل اختصاص می‌یابد:
۱- مجموع نفوس کل ولایات به تعداد کرسیهای تخصیص یافته برای کاندیدان زن تقسیم گردیده ودر نتیجه، سهمیهٔ نفوس برای یک کرسی معین می‌گردد.
۲- نفوس هر ولایت بر سهمیهٔ کرسی تقسیم گردیده و در نتیجهٔ تعداد کرسیهای هر ولایت معین می‌گردد.
۳- برای هر ولایت تعداد کرسی مساوی با عدد تام حاصله از تقسیم انجام شدهٔ مندرج جزء( ۲) این فقره اختصاص می‌یابد.
۴- کرسی‌هایی که در جزء (۳) این فقره اختصاص نمی‌یابند، اختصاص شان به اساس ترتیب نزولی عدد اعشاری باقیمانده از تقسیم انجام شدهٔ جزء (۲) این فقره صورت می‌گیرد.
۵- هرگاه در نتیجهٔ این محاسبه به یک یا چند ولایت کمتر از یک کرسی برسد، به آن ولایت یک کرسی اختصاص داده می‌شود.
۶- مجموع کرسی و ارقام نفوس ولایاتی که کرسیهای اضافی به اساس جزء(۵) این فقره به آن اختصاص یافته، از مجموع نفوس ولایات کسر می‌گردد. برای باقیماندهٔ ولایات یک سهمیهٔ جدید، اختصاص کرسی محاسبه شده و تخصیص کرسی برای این ولایات به نحوی که در اجزای (۲و۵) این فقره تذکر رفته‌است، تکرار می‌شود.
(۲) کاندید که در حوزهٔ انتخاباتی مربوط بیشترین آرای قانونی را کسب نماید، کرسی اختصاص یافته را احراز می‌نماید.
(۳) هرگاه در لست کاندیدان، تعداد کافی زن وجود نداشته باشد که کرسی اختصاص یافته را احراز نماید، کمیسیون طبق طرزالعمل جداگانه تدابیری را اتخاذ می‌نماید تا کرسی‌ها ی اختصاص یافته به زنان، خالی باقی نماند.
فصل ششم: انتخابات اعضای مشرانو جرگه ترکیب مشرانو جرگه مادهٔ بیست وششم:
تعداد اعضای مشرانو جرگه، سه چند تعداد ولایات کشور می‌باشد، که طبق حکم مندرج مادهٔ هشتاد وچهارم قانون اساسی افغانستان انتخاب وتعیین می‌گردند.
انتخاب عضو شورای ولایتی به عضویت مشرانو جرگه مادهٔ بیست وهفتم:
(۱) کمیسیون در خـلال مدت پانزده روز بعد از ایجاد شوراهای ولایتی به منظور انتخاب عضو مشرانو جرگه، انتخابات داخلی شورای ولایتی هر ولایت را مطابق احکام این قانون و طرز العمل کمیسیون تدویر می‌نماید.
(۲) نصاب جلسه شورای ولایتی برای تدویر این انتخابات حضور حداقل دو ثلث کل اعضای شورای ولایتی می‌باشد، شخصی که بیش از نصف آرای اعضای حاضر را کسب نماید، به حیث عضو مشرانو جرگه شناخته می‌شود. هرگاه کاندیدی بیش از نصف آراء را بدست آورده نتواند، انتخابات مجدد بین دو کاندیدی که بیشترین آراء را کسب نموده باشند، صورت می‌گیرد. در این صورت کاندیدی که بیشترین آراء را بدست آورد، برنده شناخته می‌شود.
(۳) در صورت تساوی آراء میان بیش از دو کاندیدیکه بیشترین آراء را در دور اول بدست آورده‌اند،دو نفر کاندیدانی که بالترتیب دارای بالاترین درجهٔ تحصیل باشند و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل دو نفر کاندیدانیکه دارای بیشترین تجربهٔ کاری باشند به حیث کاندیدان دور دوم شناخته می‌شوند.
(۴) در صورت تساوی آراء میان دو کاندید، در دور دوم انتخابات شخصی از میان این دو نفر برنده شناخته می‌شود که بالترتیب دارای بالاترین درجهٔ تحصیل باشد و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل شخصی که دارای بیشترین تجربهٔ کاری باشد برنده شناخته می‌شود.
(۵) هرگاه عضو منتخب نتواند کرسی خود را احراز نماید یا بنابر دلایلی کرسی خود را در دورهٔ کارمشرانو جرگه ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگرمقرریا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد ویا طوری معلول یا معیوب شود که بطور دایم مانع اجرای وظیفه گردد، کمیسیون مـطابق احـکام این ماده انتخابات میان اعضای شورای ولایتی را جهت انتخاب عضو مشرانو جرگه برای مدت باقیمانده تدویر می‌کند.
انتخاب عضو شوراهای ولسوالی‌ها به عضویت مشرانوجرگه مادهٔ بیست وهشتم:
(۱) کمیسیون در خلال مدت پانزده روز بعد از ایجاد شوراهای ولسوالی‌ها، به منظور انتخاب عضو مشرانوجرگه انتخابات را در میان اعضای شوراهای ولسوالی‌ها در مقرشورای ولایتی ولایت برگزار می‌نماید.
(۲) نصاب شوراهای ولسوالی‌ها برای تدویر این انتخابات حضور حداقل دو ثلث کل اعضای شورای ولسوالی می‌باشد، شخصی که بیش از نصف آرای اعضای حاضر را کسب نماید، به حیث عضو مشرانو جرگه شناخته می‌شود.
هرگاه کاندیدی بیش از نصف آراء را بدست آورده نتواند، انتخابات مجدد بین دو کاندیدی که بیشترین آراء را کسب نموده باشند، صورت می‌گیرد. در این صورت کاندیدی که بیشترین آراء را بدست آورد، برنده شناخته می‌شود.
(۳) در صورت تساوی آراء میان کاندیدانی که بیشترین آراء را در دور اول بدست آورده‌اند، دو کاندیدی که بالترتیب دارای بالاترین درجهٔ تحصیل باشند و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل دو کاندیدی که دارای بیشترین تجربهٔ کاری باشند به حیث کاندیدان دور دوم شناخته می‌شوند.
(۴) در صورت تساوی آراء میان دو کاندید، در دور دوم انتخابات شخصی از میان این دو نفر برنده شناخته می‌شود که بالترتیب دارای بالاترین درجهٔ تحصیل باشد و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل شخصی که دارای بیشترین تجربهٔ کاری باشد برنده شناخته می‌شود.
(۵) هرگاه عضو منتخب نتواند کرسی خود را احراز نماید یا بنابر دلایلی کرسی خود را دردورهٔ کارمشرانو جرگه ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگرمقرریا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد ویا طوری معلول یا معیوب شود که به‌طور دایم مانع اجرای وظیفه گردد، در این صورت کمیسیون، انتخابات میان اعضای شوراهای ولسوالی‌های مربوطه را جهت انتخاب عضو مشرانو جرگه برای مدت باقیمانده دایر می‌کند.
فصل هفتم: انتخابات اعضای شورای ولایتی شورای ولایتی مادهٔ بیست ونهم:
هر ولایت دارای یک شورای ولایتی می‌باشد که اعضای آن توسط رأیدهندگان همان ولایت برای چهارسال انتخاب می‌گردند.
تعیین کرسی به شورای ولایتی مادهٔ سی ام:
(۱) کرسیهای شورای ولایتی متناسب به تعداد نفوس هر ولایت به ترتیب ذیل تعیین می‌گردد:
۱- ولایتی که الی پنجصد هزار نفوس دارد، (۹)کرسی.
۲- ولایتی که بیش از پنجصد هزار الی یک میلیون نفوس دارد، (۱۵)کرسی.
۳- ولایتی که بیش از یک میلیون الی دو میلیون نفوس دارد، (۱۹)کرسی.
۴- ولایتی که بیش از دو میلیون الی سه میلیون نفوس دارد، (۲۳)کرسی.
۵- ولایتی که بیش از سه میلیون الی چهار میلیون نفوس دارد، (۲۹)کرسی.
۶- ولایتی که بیش از چهار میلیون نفوس دارد، (۳۳) کرسی.
(۲) حد اقل ۲۰ فیصد کرسی‌ها ، در هر شورای ولایتی برای کاندیدان زن اختصاص می‌یابد.
(۳) کوچی می‌تواند در هر ولایت منحیث راْی دهنده یا کاندید در انتخابات شورای ولایتی شرکت نماید.
کسـب عضـویت شـورای ولایتی مادهٔ سی و یکم:
(۱) کاندیدی که بیشترین آراء را در ولایت مربوط به دست آورده باشد، به حیث عضو شورای ولایتی شناخته می‌شود.
(۲) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان برای احراز کرسی اخیر، کاندیدیکه عالیترین معیارها را دارا باشد، به حیث عضو شورای ولایتی تعیین می‌گردد. عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- تجربهٔ کاری در ادارات دولتی وغیر دولتی.
۳- سابقه سکونت در حوزهٔ انتخاباتی مربوطه.
(۳) هرگاه عضو شورای ولایتی به حیث عضو مشرانو جرگه انتخاب شود یا نتواند کرسی شورای ولایتی را اشغال نماید ویا بنا بر دلایلی کرسی را در دوره تصدی شورای ولایتی ترک، وفات یا استعفاء نموده ویا مطابق به احکام قانون به وظیفهٔ رسمی دیگر اشتغال ورزد یا به حکم قانون عضویت خویش را از دست بدهد یا طوری معلول یا معیوب گردد که بطور دایم مانع اجرای وظیفه شود، کرسی وی طبق لست مرتبه کمیسیون به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء از عین جنس (ذکوریا اناث ) تعلق می‌گیرد.
فصل هشتم: انتخابات اعضای شورای ولسوالی شورای ولسوالی مادهٔ سی ودوم:
هرولسوالی دارای یک شوری
می‌باشد که اعضای آن توسط رای‌دهندگان همان ولسوالی برای سه سال انتخاب می‌گردند.
تعیین کرسی به شورای ولسوالی
مادهٔ سی وسوم:
(۱) کرسیهای شورای ولسوالی متناسب به تعداد نفوس هر ولسوالی به ترتیب ذیل تعیین می‌گردد:
۱- ولسوالی که الی بیست هزار نفوس دارد، (۵) کرسی.
۲- ولسوالی که بیش از بیست هزار الی چهل هزار نفوس دارد، (۷) کرسی.
۳- ولسوالی که بیش از چهل هزار الی شصت هزار نفوس دارد، (۹) کرسی.
۴- ولسوالی که بیش از شصت هزار الی هشتاد هزارنفوس دارد، (۱۱) کرسی.
۵- ولسوالی که بیش از هشتاد هزار الی یکصد هزار نفوس دارد، (۱۳) کرسی.
۶- ولسوالی که بیش از یکصد هزار نفوس دارد، (۱۵) کرسی.
(۲) کوچی می‌تواند در هر ولسوالی به حیث راْی دهنده یا کاندید در انتخابات شورای ولسوالی شرکت نماید.
کسب عضویت شورای ولسوالی مادهٔ سی و چهارم:
(۱) کاندیدانی که بیشترین آراء را در ولسوالی مربوط به دست آورده باشد، به حیث عضو شورای ولسوالی شناخته می‌شود.
(۲) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان برای احراز کرسی اخیر، کاندیدی که عالیترین معیارها را داراء باشد، به حیث عضو شورای ولسوالی تعیین می‌گردد.
عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- تجربهٔ کاری در اداره.
۳- سابقهٔ سکونت در حوزهٔ انتخاباتی مربوطه.
(۳)هرگاه عضو شورای ولسوالی به حیث عضو مشرانو جرگه انتخاب شود یا نتواند کرسی خود را احراز نماید، یا بنا بردلایلی کرسی خود را دردورهٔ کار شورای ولسوالی ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگر مقرریا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد ویا طوری معلول یا معیوب شود که بطور دایم مانع اجرای وظیفه گردد، کرسی وی طبق لست مرتبهٔ کمیسیون به کاندیدی بعدی دارای بیشترین آراء از عین جنس (ذکور یا اناث ) تعلق می‌گیرد.
فصل نهم: انتخابات اعضای شورای قریه شورای قریه مادهٔ سی و پنجم:
هر قریه دارای یک شوری می باشدکه اعضای آن توسط رأی دهندگان همان قریه برای مدت سه سال انتخاب می‌گردند.
تعیین کرسی مادهٔ سی و ششم:
(۱) کرسی برای اعضای شورای قریه متناسب به تعداد نفوس هر قریه به ترتیب ذیل تعیین می‌گردد:
۱- قریهٔ که از صد الی سه صد نفر نفوس دارد ، (۳) کرسی.
۲- قریهٔ که بیش ازسه صد الی پنجصد نفر نفوس دارد، (۵) کرسی.
۳- قریهٔ که بیش از پنجصد الی هفتصد نفرنفوس دارد، (۷) کرسی.
۴- قریهٔ که بیش از هفتصد الی یکهزار نفر نفوس دارد، (۹) کرسی.
۵- قریهٔ که بیش از یکهزار نفر نفوس دارد، (۱۱) کرسی.
(۲) کوچی می‌تواند در هرقریه به حیث راْی دهنده یا کاندید در انتخابات شورای قریه شرکت نماید.
کسب عضویت شورای
قریه مادهٔ سی وهفتم:
(۱) کاندیدیکه بیشترین آرای قانونی را درانتخابات شورای قریهٔ مربوط به دست آورده باشد، به حیث عضوء شورای قریه شناخته می‌شود.
(۲) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان برای احراز کرسی اخیر، کاندیدیکه عالیترین معیارها را داراء باشد، به حیث عضو شورای قریه تعیین می‌گردد. عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- د رجهٔ تعلیم یاتحصیل.
۲- تجربهٔ کاری در اداره.
۳- سابقهٔ سکونت در حوزهٔ انتخاباتی مربوطه.
(۳) هرگاه عضو منتخب نتواند کرسی خود را احراز نماید، یا بنا بردلایلی کرسی خود را دردورهٔ کارشورای قریه ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگرمقرریا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد یا طوری معلول یا معیوب گردد که بطور دایم مانع اجرای وظیفه شود، کرسی وی طبق لست مرتبهٔ کمیسیون به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء تعلق می‌گیرد.
فصل دهم: انتخابات شاروال‌ها طرزانتخاب شاروال مادهٔ سی وهشتم:
(۱) برای هر شهر یک شاروال انتخاب می‌شود. شاروال با کسب بیشترین آرای رای‌دهندگان همان شهر برای مدت چهار سال کامل انتخاب می‌گردد.
(۲) هرگاه در دور اول هیچ‌یک از کاندیدان نتواند اکثریت بیش از پنجاه فیصد آراء را کسب نماید، انتخابات برای دور دوم در خـلال دوهفته از تاریخ اعلام نتایج انتخابات، برگزار می‌گردد و دراین دور تنها دونفر از کاندیدان که بیشترین آراء را
در دور اول بدست آورده‌اند، شرکت می‌نمایند و شخصی که بیشترین آراء را کسب نماید برنده شناخته می‌شود.
(۳) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان، کاندیدی که عالیترین معیارها را داراء باشد، به حیث شاروال تعیین می‌گردد. عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- تجربهٔ کاری دراداره.
۳- اقامت بیشتر در شهر مربوط.
(۴) کاندید برنده در خلال مدت ده روز بعد از اعلام نتایج انتخابات به کار آغاز می‌کند.
تعیین شاروال جدید مادهٔ سی ونهم:
هرگاه شاروال منتخب نتواند، کرسی خود را احراز نماید یا بنابر دلایلی کرسی خود را دردورهٔ کار شاروالی ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگرمقرر یا به حکم قانون از وظیفه عزل گردد ویا طوری معلول یا معیوب شود که به‌طور دایم مانع اجرای وظیفه گردد، کرسی وی طبق لست مرتبهٔ کمیسیون به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء تعلق می‌گیرد.
فصل یازدهم: انتخابات مجلس شاروالی مجلس شاروالی مادهٔ چهلم:
اعضای مجلس شاروالی توسط راْی دهندگان حوزهٔ شهر مربوط برای مدت چهار سال انتخاب می‌گردند.
تعداد کرسی مادهٔ چهل و یکم:
(۱) مجلس شاروالی حد اقل دارای سه کرسی می‌باشد.
(۲) شاروالی که به دوناحیه تقسیم شده باشد، هرناحیه یک حوزه برای انتخابات هریک از کرسیهای آن بوده، برای کرسی سوم تمام شهر یک حوزهٔ انتخاباتی می‌باشد.
(۳) برای مجلس شاروالی که بیش از دو ناحیه دارد، از هر ناحیه یک نفر انتخاب می‌گردد.
(۴) شاروالی که به نواحی تقسیم نشده باشد، مجلس آن بصورت مجموعی با در نظرداشت تعداد نفوس وانجام خدمات شهری حسب احوال دارای (۳) الی (۵) کرسی می‌باشد.
(۵) تعداد کرسیهای مجالس شاروالی‌ها با در نظرداشت تعداد نواحی آنها به اساس معلومات ریاست عمومی ادارهٔ ارگان‌های محلی توسط کمیسیون معین می‌گردد.
(۶) تعداد کرسیهای مجلس شاروالی کابل با در نظرداشت تعداد نواحی آن به اساس معلومات شاروالی کابل توسط کمیسیون معین می‌گردد.
اختصاص کرسی‌ها مادهٔ چهل و دوم:
(۱) شاروالی که دارای نواحی باشد، هرناحیه یک حوزهٔ انتخاباتی قبول شده و از هرکدام آن یک عضو به مجلس شاروالی انتخاب می‌گردد. رأی دهندگان واجد شرایط رأی دهی که در همان حوزه سکونت داشته وثبت نام نموده‌اند، دارای حق رأی در حوزهٔ مذکور می‌باشند.
(۲)شاروالی که به نواحی تقسیم نشده باشد، تمام محدودهٔ شاروالی یک حوزهٔ انتخاباتی شناخته می‌شود. رأی دهندگان واجد شرایط رأی دهی که در همان شاروالی سکونت داشته و ثبت نام نموده‌اند، دارای حق رأی می
باشند.
(۳) کاندیدی که بیشترین آرای قانونی را در انتخابات مجلس شاروالی مربوط بدست آورده باشد، به حیث عضو مجلس شاروالی شناخته می‌شود.
(۴) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان، کاندیدی که عالیترین معیارها را داراء باشد، به حیث عضو مجلس شاروالی تعیین می‌گردد. عـالی‌ترین معیارها بالترتیب عبارت اند از:
۱- درجهٔ تحصیل.
۲- تجربهٔ کاری در اداره.
۳- سابقهٔ سکونت در حوزهٔ انتخاباتی مربوطه.
(۵) هرگاه عضو منتخب نتواند کرسی خود را احراز نماید یا بنابر دلایلی کرسی خود رادر دورهٔ کارمجلس شاروالی ترک، وفات یا استعفاء نموده یا مطابق احکام قانون به وظیفهٔ دیگر مقرریا به حکم قانون عضویت خویشرا از دست بدهد یا طـوری معلول یا معیوب گردد که به طـور دایم مانـع اجرای وظیفه شود، کرسی وی طبق لست مرتبهٔ کمیسیون به کاندید بعدی دارای بیشترین آراء تعلق می‌گیرد.
فصل دوازدهم: تدویر انتخابات تاریخ انتخابات مادهٔ چهل وسوم:
(۱) کمیسیون ، تاریخ بر گزاری انتخابات را حد اقل (۱۸۰) روز قبل از روز انتخابات ، اعلام می‌نماید. برگزاری انتخابات فرعی از این امر مستثنی است.
(۲) کمیسیون تقویم انتخابات را حد اقل (۱۲۰) روز قبل از روز انتخابات نشر می‌نماید.
فهرست رای‌دهندگان مادهٔ چهل و چهارم:
کمیسیون اسامی رای‌دهندگان را که در انتخابات شرکت می‌نمایند، تصدیق ودر مطابقت به تقویم انتخاباتی در مراکز رای دهی که توسط کمیسیون تعیین می‌گردد، به دسترس عامه قرار می‌دهد.
درخواست کاندیدی مادهٔ چهل وپنجم:
(۱) اشخاصی که خود را به کرسیهای انتخابی مندرج این قانون کاندید می‌نمایند، مکلف اند در زمان تعیین شده، در خواست کتبی کاندیدی خود را غرض ثبت نام به کمیسیون ارائه نمایند.
(۲) درخواست ثبت نام حاوی مطالب ذیل می‌باشد:
۱- اسم و آدرس مشخص.
۲- کاپی سندی که معرف هویت وی باشد.
۳- کاپی تأیید شدهٔ اسناد تعلیمی مندرج این قانون.
۴- معلومات در مورد عدم محکومیت، سـن، حالـت صحی، دارائی‌های منقول وغیرمنقول، محل سکونت اصلی وفعلی، آخرین محل وظیفه و سایر موارد مندرج این قانون.
۵- لست اسامی، شمارهٔ کارت ثبت نام و نشان انگشت راْی دهنده ساکن حوزهٔ انتخاباتی مربوطه که کاندید شدن شخص را در ورق رأی دهی تأیید نماید و به ترتیب ذیل می‌باشد:
- برای کاندید ریاست جمهوری، یکصد هزار رأی دهنده، حداقل از بیست ولایت، هرولایت دو فیصد.
- برای کاندید ولسی جرگه، یکهزار رأی دهنده.
- برای کوچی، یکهزار رای دهندهٔ کوچی.
- برای کاندید شورای ولایتی، با درنظرداشت تعداد نفوس حسب احوال از دوصد الی ششصد رأی دهنده.
- برای کاندید شورای ولسوالی، با درنظرداشت تعداد نفوس حسب احوال از یکصد الی سه صد رأی دهنده.
- برای کاندید شورای قریه، ده رأی دهنده.
- برای کاندید شاروالی، در مرکز ولایات درجه اول دو هزار، ولایات درجه دوم یک هزار و در ولایات درجه سوم پنجصد و برای سایر شاروالی‌ها دو صد و پنجاه راْی دهنده.
- برای کاندید مجلس شاروالی، در مرکز ولایات درجه اول یک هزار، ولایات درجه دوم پنجصد ودر ولایات درجه سوم دو صدو پنجاه و برای مجلس سایر شاروالی‌ها یکصد و بیست و پنج راْی دهنده.
۶- ارائهٔ سند رسمی مبنی بر استعفاء از وظایف دولتی مطابق احکام قانون.
(۳) کاندید ریاست جمهوری اسمای دو معاون خود را که واجد شرایط مندرج این قانون باشند، همزمان با کاندید شدن خود به کمیسیون ارائه می‌نماید.
(۴) کاندیدان مکلف اند، پول پیش شرط را به ترتیب ذیل تأدیه نمایند:
۱- کاندید ریاست جمهوری، مبلغ یک میلیون افغانی. این مبلغ در صورت برنده شدن یا کسب حد اقل ده فیصد آرای قانونی اجراء شده در دور اول انتخابات به کاندید اعاده می‌گردد.
۲- کاندید ولسی جرگه ،مبلغ سی هزار افغانی. این مبلغ در صورت برنده شدن یا کسب حد اقل دو فیصد آرای قانونی اجراء شده به کاندید اعاده می‌گردد.
۳- کاندید شورای ولایتی، مبلغ بیست هزار افغانی. این مبلغ در صورت برنده شدن یا کسب حد اقل دو فیصد آرای قانونی اجراء شده به کاندید اعاده می‌گردد.
۴- کاندید شورای ولسوالی، مبلغ ده هزارافغانی. این مبلغ در صورت برنده شدن یا کسب حداقل دو فیصد آرای قانونی اجراء شده به کاندید اعاده می‌گردد.
۵- کاندید شورای قریه، مبلغ پنج هزار افغانی. این مبلغ در صورت برنده شدن یا کسب حد اقل دو فیصد آرای قانونی اجراء شده به کاندید اعاده می‌گردد.
۶- کاندید شاروالی ولایات درجه اول، مبلغ یکصد هزار افغانی، کاندید شاروالی ولایات درجه دوم مبلغ پنجاه هزار افغانی، کاندید شاروالی ولایات درجه سوم مبلغ بیست و پنج هزار افغانی وکاندیدان سایر شاروالی‌ها مبلغ دوازده هزار و پنجصد افغانی. این مبالغ در صورت برنده شدن یا کـسب حـد اقل پنج فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید شاروالی ولایات درجه اول، سه فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید شاروالی ولایات درجه دوم، دو فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید شاروالی ولایات درجه سوم و یک فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید سایر شاروالی‌ها اعاده می‌گردد.
۷- کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه اول مبلغ بیست هزارافغانی، کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه دوم مبلغ ده هزارافغانی، کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه سوم مبلغ پنج هزار افغانی و کاندید مجلس سایر شاروالی‌ها
مبلغ دو هزار و پنجصد افغانی. این مبالغ در صورت برنده شدن یا کسـب حـد اقل چهارفیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه اول، سه فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه دوم، دوفیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید مجلس شاروالی ولایات درجه سوم ویک فیصد آرای قانونی اجراء شده برای کاندید مجلس سایر شاروالی‌ها اعاده می‌گردد.
(۵) کمیسیون مکلف است پول پیش شرط کاندیدانی را که فیصدی آرای قانونی مندرج فقرهٔ (۴) این ماده را بدست نیاورده اند، به حساب واردات دولت تحویل بانک نماید.
فهرست کاندیدان مادهٔ چهل وششم:
(۱) کمیسیون مکلف است، بعد از ختم دوره کاندیدی، به اسرع وقت فهرست ابتدائی کاندیدان را به نشر برساند.
(۲) اشخاصی که در مورد فهرست ابتدائی کاندیدان اعتراض داشته باشند، می‌توانند اعتراض خویش را درخـلال مدت حد اکثر دو هفته بعد ازنشرآن به کمیسیون شکایات ارائه نمایند.
این اعتراضات مطابق طرزالعمل مربوط مورد رسیدگی قرار گرفته و این تصمیم نهائی می‌باشد.
(۳) فهرست نهایی کاندیدان بعد از رسیدگی به تمام اعتراضات توسط کمیسیون شکایات، از جانب کمیسیون به نشر می‌رسد، این فهرست غیرقابل تغییر است.
(۴) کمیسیون مکلف است در روز برگزاری انتخابات فهرست نهایی کاندیدان را در مراکز رأی دهی نصب نماید.
انصراف از کاندیدی مادهٔ چهل وهفتم:
(۱)هرگاه کاندید ازکاندیدی خود منصرف شود، مکلف است قبل از تاریخ معینه درتقویم انتخاباتی، موضوع را کتباً به کمیسیون اطلاع دهد.
(۲) هرگاه کاندید بعد از تاریخ معینه در تقویم انتخاباتی، از کاندیدی خود انصراف یا وفات نماید، یا اسم وی از طرف کمیسیون شکایات از فهرست کاندیدان حذف گردد، حین شمارش آراء، آرای مربوط به وی قابل محاسبه نمی‌باشد.
(۳) صرف پول پیش شرط کاندیدیکه طبق تقویم انتخاباتی انصراف کند یا فوت شود، قابل اعاده می‌باشد.
میعاد مبارزات انتخاباتی مادهٔ چهل وهشتم:
میعاد مبارزات انتخاباتی برای کاندیدان به ترتیب ذیل تعیین می‌گردد:
۱- انتخابات ریاست جمهوری ۶۰ روز.
۲- انتخابات ولسی جرگه ۳۰ روز.
۳- انتخابات شورای ولایتی ۳۰ روز.
۴- انتخابات شورای ولسوالی ۲۰ روز.
۵- انتخابات شورای قریه ۱۰ روز.
۶-انتخابات شاروال و مجالس شاروالی‌ها ۲۰ روز.
این مدت (۴۸) ساعت قبل از آغاز روز انتخابات، ختم می‌شود.
حدود مصارف انتخاباتی مادهٔ چهل ونهم:
(۱) کاندیدان کرسیهای انتخابی نمی‌توانند در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری بیش از مبلغ (۱۰۰۰۰۰۰۰) ده میلیون افغانی ، در ولسی جرگه بیش از مبلغ (۱۰۰۰۰۰۰) یک میلیون افغانی ، در شورای ولایتی بیش ازمبلغ (۵۰۰۰۰۰) پنجصد هزار افغانی ، در شورای ولسوالی بیش از مبلغ (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزارافغانی ، در شورای قریه بیش از مبلغ (۱۰۰۰۰) ده هزار افغانی، در شاروالی بیش ازمبلغ (۱۰۰۰۰۰۰) یک میلیون افغانی و در مبارزات انتخاباتی مجلس شاروالی بیش ازمبلغ (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی به مصرف برسانند.
(۲) کاندیدان مندرج فقرهٔ (۱) این ماده نمی‌توانند از اتباع یا دول خارجی ویا نمایندگی‌های سیاسی کشورهای خارجی مقیم افغانستان مساعدت‌های مالی و تخنیکی را قبول یا دریافت نمایند.
پخش و نشر اهداف کاندیدان مادهٔ پنجاهم:
(۱) در جریان مبارزات انتخاباتی، تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها ، جراید و سایر رسانه‌های همگانی می‌توانند مرامنامه‌ها، نظریات و اهداف کاندیدان را مطابق طرزالعمل وضع شده توسط کمیسیون، طورمنصفانه و بیطرفانه پخش و نشر نمایند.
(۲) رسانه‌های همگانی دولتی مکلف اند نظریات، اهداف و مرامنامهٔ کاندیدان را بادرنظرداشت طرزالعمل کمیسیون، طورمنصفانه وبیطرفانه پخش ونشر نمایند.
(۳) رسانه‌های همگانی مکلف اند (۴۸) ساعت قبل از آغاز روز انتخابات پخش ونشر فعالیت‌های مربوط به مبارزات انتخاباتی را متوقف سازند.
(۴) طرز مبارزات انتخاباتی و چگونگی امور مالی آن توسط طرزالعمل جداگانه تنظیم می‌گردد.
برداشتن مواد تبلیغاتی مادهٔ پنجاه و یکم:
کمیسیون، (۴۸) ساعت قبل از روز انتخابات جهت برداشتن مواد تبلیغاتی که درصد متری مراکز راْی دهی به نمایش گذاشته شده باشد، دستور می‌دهد.
منع حمل سلاح در مراکز راْی دهی مادهٔ پنجاه ودوم:
هیچ شخص نمی‌تواند سلاح ناریه یا جارحه را در مراکز راْی دهی و ماحول آنها حمل نماید. مسئولین امنیتی در مطابقت به طرزالعمل کمیسیون از این امر مستثنی می‌باشند.
حفاظت رأی مادهٔ پنجاه وسوم:
کمیسیون مکلف است، به منظور جلوگیری از سوء استفاده از ورق راْی، صندوق و سایر مواد انتخاباتی قبل و بعد از روز راْی دهی تدابیری را که شامل بسته‌بندی، مهر، علامه گذاری، طرز بستن، انتـقال، نگهداری و چگونگی باز نمودن آن در حضور داشت ناظرین و مشاهدین می‌باشد، طبق طرزالعمل جداگانه اتخاذ نماید.
ورق راْی مادهٔ پنجاه وچهارم:
(۱)کمیسیون، مطابق به تقویم انتخاباتی به تهیهٔ اوراق راْی دهی اقدام می‌نماید.
(۲) ورق راْی دهی دارای علامات خاص بوده که از طرف کمیسیون تعیین می‌گردد.
(۳) شکل و تعداد ورق رأی دهی و سایر مشخصات آن توسط کمیسیون طوری تعیین می‌گردد که رأی دهنده بتواند، رأی خویشرا به کاندید مورد نظر به سهولت و بدون اشتباه استعمال نماید.
(۴) ترتیب و تشخیص جایگاه کاندیدان و تصویرآنها در ورق راْی دهی وتوزیع نشانه‌های انتخاباتی برای کاندیدان توسط قرعه از طرف کمیسیون تنظیم می‌گردد.
(۵) کمیسیون مهلت تصحیح مشخصات کاندید را در تقویم انتخاباتی تعیین می‌نماید.
حقوق و مکلفیت ناظر و مشاهد مادهٔ پنجاه وپنجم:
(۱) ناظر و مشاهد داخلی دارای حقوق ذیل می‌باشند:
۱- بدست آوردن اعتبار نامه.
۲- حضور در روند انتخابات، مراکز و محلات راْی دهی و شمارش آراء.
۳- دسترسی به معلومات مطابق طرزالعمل مربوط.
۴- تقدیم اعتراض یا شکایت ازطرف ناظر به مرجع مربوط درصورت بروز تخلف.
۵- تهیهٔ گزارش ازروند انتخابات توسط مشاهد.
(۲) مشاهدین و ناظر ین بین‌المللی حق دسترسی به معلومات در مورد روند انتخابات را داراء می‌باشند.
(۳) مشاهدین و ناظرین بین‌المللی می‌توانند درموعد معینه از روند انتخابات طوربیطرفانه گزارش تهیه و آنرا به کمیسیون، حکومت، نمایندگی دفترملل متحد ورسانه‌ها ارائه نمایند حق اعتراض وشکایت را به کمیسیون شکایات داراء می‌باشند.
(۴) ناظر و مشاهد دارای مکلفیت‌های ذیل می‌باشند:
۱- رعایت احکام این قانون، سایراسناد تقنینی نافذه وطرزالعمل‌های مربوط.
۲- رعایت اصل واقعیت حین تهیهٔ گزارش توسط مشاهد و درج شکایت توسط ناظر.
۳- خود داری از شایعه پراگنی و ایجاد تشنج.
۴- رعایت سایر موارد پیشبینی شده در طرزالعمل‌های مربوطه.
میعاد رأی دهی مادهٔ پنجاه وششم:
(۱) آغازوختم رأی دهی مطابق به تقویم انتخابات، از طرف کمیسیون تعیین می‌گردد.
(۲) رئیس محل راْی دهی مکلف است بعد از پایان یافتن ساعت تعیین شده، آخر صف راْی دهندگان را نشانی و به آنها اجازهٔ استعمال راْی را بدهد.
(۳) چگونگی راْی دهی در مطابقت به طرزالعمل کمیسیون صورت می‌گیرد.
(۴) کمیسیون می‌تواند در صورت ضرورت، میعاد رأی دهی را در یک یا چندین مرکز یا حوزه، حد اکثر الی دوساعت تمدید نماید.
(۵) در صورت وقوع شورش، تشدد، طوفان، سیلاب یا سایر حوادث غیر مترقبه در محلات ومراکز انتخاباتی که جریان رأی دهی را نا ممکن یا دشوار سازد، رئیس مرکز رأی دهی مکلف است راْی دهی را متوقف و به اسرع وقت طالب هدایت از کمیسیون گردد.
(۶) هرگاه بنا به هر دلیلی از جمله تمام شدن اوراق رای دهی، جریان رای دهی متوقف شود، کارکنان کمیسیون و مقامات امنیتی مسئول نمی‌توانند ناظرین و مشاهدین را از بالای صندوق‌های رای دهی دور نمایند.
شمارش آراء مادهٔ پنجاه وهفتم:
(۱) شمارش آراء در محل رأی دهی صورت می‌گیرد.
(۲) کمیسیون مکلف است نتایج شمارش آراء را با تفکیک محل ، مرکز و حوزه اعلام نماید.
(۳) نحوهٔ شمارش آراء توسط طرزالعمل جداگانه تنظیم می‌گردد.
قرنطین مادهٔ پنجاه وهشتم:
(۱) کمیسیون مکلف است درصورت موجودیت شکایت مؤجه یا علائم مشهود مبنی بر تقلب در رابطه به صندوق‌های حاوی ورق رأی، صندوق‌های مذکور را قرنطین نماید.
(۲) کمیسیون مکلف است، صندوق‌های قرنطین شده را درحضور ناظرین، مشاهدین، رسانه‌ها و نمایندگان کاندیدان بررسی نماید. صندوق‌های قرنطین شده بعد از بررسی شامل روند شمارش آراء شده یا بنا به دلایل مؤجه از شمارش خارج می‌گردد.
(۳) ناظر وکاندید می‌تواند الی (۲۴) ساعت بعد از ابلاغ تصمیم کمیسیون در رابطه به صندوق قرنطین شده، شکایت نماید.
کمیسیون شکایات مکلف است طی مدت (۴۸) ساعت به شکایت رسیدگی نموده وبنا به دلایل مؤجه تصمیم نهایی اتخاذ نماید.
(۴) کمیسیون مکلف است نحوهٔ بررسی صندوق قرنطین شده، موارد شمارش یا عدم شمارش آراءوسایر امور مربوط به قرنطین را درطرزالعمل توضیح نماید.
تصدیق و اعلام نتایج مادهٔ پنجاه ونهم:
(۱) کمیسیون و کمیسیون شکایات می‌توانند دراحوالی که روند شمارش آراء، مورد اعتراض قرار گیرد، قبل از تصدیق نتایج نهایی، دستور شمارش مجدد تمام اوراق راْی دهی ویا بخشی از آن را در حوزهٔ انتخاباتی صادر نمایند.
(۲) میزان پائین اشتراک مردم در برخی حوزه‌های انتخاباتی یا مراکز رأی دهی به معنی خدشه دار شدن اصول آزاد و عمومی بودن انتخابات نمی‌باشد.
(۳) کمیسیون مکلف است، بعد از آنکه شمارش آراء تکمیل و کلیه شکایات در ارتباط به رأی دهی و شمارش آراء توسط کمیسیون شکایات مورد رسیدگی قرار گرفت، نتایج نهائی انتخابات را اعلام و نشر نماید.
(۴) در صورتی که کمیسیون، فیصله‌های کمیسیون شکایات را غیرعادلانه تشخیص دهد می‌تواند در خـلال ۲۴ ساعت بعد از دریافت فیصله‌های کمیسیون شکایات، نسبت به آن اعتراض نماید، در این صورت بعد از سمع اعتراض کمیسیون فیصلهٔ کمیسیون شکایات با ذکر دلایل مؤجه نهائی می‌باشد.
(۵) اختصاص بیش از (۸۰) درصد آراء در یک صندوق به نفع یک کاندید به تنهائی دلیل تقلب شده نمی‌تواند. مگر این که اعتراض با دلایل و شواهد مؤجه مبنی بر تقلب موجود باشد.
وثایق انتخاباتی مادهٔ شصتم:
(۱) کمیسیون مکلف است، بعد از اعلان نتایج نهائی انتخابات، برای رئیس‌جمهور، اعضای ولسی جرگه، اعضای انتخابی مشرانو جرگه، شاروال و اعضای مجالس شاروالی مرکز وثیقه انتخاباتی صادر و تفویض نماید.
(۲) دفاتر ولایتی کمیسیون مکلف اند، برای اعضای شورای ولایتی، اعضای شورای ولسوالی، اعضای شوراهای قریه، شاروال‌ها و اعضای مجالس شاروالی ولایات وثایق انتخاباتی صادر و تفویض نمایند.
کمیسیون رسانه‌ها مادهٔ شصت و یکم:
(۱) کمیسیون رسانه‌ها حد اقل (۹۰) روز قبل از روز راْی دهی، به منظور نظارت از گزارش دهی و نشر منصفانه وبیطرفانهٔ مبارزات انتخاباتی و رسیدگی به تخلفاتی که با اهداف، پالیسی‌ها و طرزالعمل‌های رسانه‌های همگانی مربوط می‌شود، توسط کمیسیون ایجاد می‌گردد.
(۲) راْی دهنده، کاندید، ناظر، احزاب یا ائتلاف احزاب سیاسی، سازمانهای اجتماعی و سایر اشخاص می‌توانند از تخلف رسانه ای به کمیسیون رسانه‌ها یا کمیسیون، طورکتبی شکایت نمایند.
(۳) کمیسیون رسانه‌ها می‌تواند در صورت تثبیت تخلف رسانه ای حسب احوال یکی از اقدامات ذیل را اتخاذ نماید:
۱- صدور اخطاریه و امر به اصلاح تخلف.
۲- وضع جریمه حسب احوال از پنج هزار الی یک صد هزار افغانی.
۳- معرفی متخلف غرض تعقیب عدلی به مراجع ذیصلاح بعد از تأیید کمیسیون.
(۴) وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون رسانه‌ها توسط کمیسیون تنظیم می‌گردد.
(۵) کمیسیون رسانه‌ها به منظور تنظیم امور مربوط طرزالعمل‌های را وضع می‌نماید که بعد از تأیید کمیسیون مرعی الاجراء می‌باشد.
(۶) کمیسیون رسانه‌ها بعد از انجام کلیه وظایف محـوله حد اکثــر در خـلال مـدت (۴۵) روز بعد از اعلام نتایج نهایی منحل و تمام امور مربوط به آن به کمیسیون محـول می‌گردد.
فصل سیزدهم: تخطی وتخلف انتخاباتی طرز رسیدگی به شکایات انتخاباتی مادهٔ شصت و دوم:
(۱) کمیسیون شکایات می‌تواند بدون موجودیت اعتراض وشکایت، به محض آگاهی یافتن از ارتکاب تخطی، تقلب ویا تخلف موضوع را تحت رسیدگی قرار دهد.
(۲) طرزرسیدگی به اعتراضات و شکایات طبق طرزالعمل تهیه شده از جانب کمیسیون شکایات صورت می‌گیرد.
درج و ثبت اعتراض و شکایت مادهٔ شصت و سوم:
(۱) شخصیت‌های حکمی و حقیقی می‌توانند، در خلال مدت ۴۸ ساعت بعد از نشر فهرست ابتدایی کاندیدان، در رابطه با عدم واجد شرایط بودن آنان اعتراض درج نمایند.
(۲) کاندید یا نمایندهٔ آن می‌تواند حین رای دهی و شمارش آراء یا ۴۸ ساعت بعد از روز برگزاری انتخابات، در مرکز و ولایات، شکایت درج نماید. کمیسیون‌های ولایتی شکایات مؤظف اند در خـلال ۱۰ روز بعد از روز برگزاری انتخابات، نتایج بررسیهای خویش را نسبت به این شکایات نهایی و نشر نمایند.
(۳) در صورتی که کاندید شاکی به فیصلهٔ کمیسیون ولایتی شکایات قناعت نداشته باشد در خلال ۷۲ ساعت ، بعد از نشر فیصله، شخصاً یا توسط نمایندهٔ با صلاحیت خویش کتباً در کمیسیون مرکزی شکایات اعتراض درج کرده می‌تواند.
(۴) کمیسیون مرکزی شکایات مؤظف است، موارد اعتراض بر فیصله‌های کمیسیون‌های ولایتی خویش را به رویت اسناد و مدارک ، بررسی مجدد نموده، فیصلهٔ نهایی صادر نماید.
(۵) کمیسیون مرکزی شکایات نمی‌تواند، بررسی شکایات وارده و موارد اعتراض بر فیصله‌های کمیسیون‌های ولایتی خویش را بیشتر از یک ماه، بعد از روز برگزاری انتخابات به تاًخیر اندازد.
(۶) در صورتی که زمان معینه فقره‌های (۲٬۱و۳ ) این ماده با ایام تعطیلی مصادف شود ، ساعات ایام تعطیلی از زمان تعیین شده کسر می‌گردد.
صلاحیت‌های کمیسیون شکایات مادهٔ شصت و چهارم:
(۱) کمیسیون‌های مرکزی و ولایتی شکایات دارای صلاحیت‌های ذیل می‌باشند:
۱- رسیدگی به موارد اعتراض برفهرست کاندیدان و رأی دهندگان و شرایط و اوصاف کاندیدانی که در جریان انتخابات مطرح می‌شوند.
۲- رسیدگی به شکایات ناشی از تخلفات انتخاباتی، مشروط بر اینکه، شکایت طبق احکام این قانون در زمان معینه آن ثبت گردیده باشد.
۳- توصیه، اخطار و دستور به اقدام اصلاحی به شخص یا ادارهٔ که مرتکب تخلف گردیده‌است.
۴- وضع جریمه‌های نقدی حسب احوال مطابق احکام این قانون.
۵- اقدام به شمارش مجدد آراء در مراکز راْی دهی مشخص، قبل از تصدیق و اعلام نتایج انتخابات.
۶- بی‌اعتبار شناختن اوراق رأی دهی فاقد شرایط لازم.
(۲) کمیسیون شکایات در صورتی کاندید را از فهرست نهایی کاندیدان حذف کرده می‌تواند که به رویت اسناد معتبر ثابت گردد که مطابق احکام این قانون واجد شرایط کاندید شدن نبوده‌است.
ابطال رأی مادهٔ شصت و پنجم:
(۱) آرای کاندید در یک محل، یا مرکز رای دهی در موارد ذیل بطور کامل باطل شمرده می‌شود:
۱- استفاده از زور که باعث سلب آزادی یا مجروحیت شدید کارکن انتخاباتی گردد.
۲- هر گاه کاندید یا اقارب درجه اول وی مواد و صندوق‌های انتخاباتی را با استفاده از زور بگونه ای تصرف کند که سایرین نتوانند از آن استفاده
نمایند.
۳- استفاده از سلاح ناریه یا جارحه بخاطر کسب منفعت یا مختل ساختن روند انتخابات.
۴- موجودیت مدارک اثباتیهٔ مبنی بر پیشنهاد یا دادن رشوت.
۵- استفاده از کارت‌های رای دهی افراد بطور دسته جمعی در غیابت صاحبان کارت.
(۲) احکام فقره (۱) این ماده باعث ابـطال آرای سایر کاندیدان، در عین مرکز یا محل رای دهی نمی‌گردد.
مرجع رسیدگی به شکایات انتخاباتی مادهٔ شصت وششم:
(۱) کمیسیون ولایتی شکایات، مرجع اولیهٔ رسیدگی به شکایات انتخاباتی می‌باشد. درحالات استثنایی، کمیسیون مرکزی شکایات می‌تواند مرجع اولیهٔ بررسی شکایات انتخاباتی باشد.
(۲)کمیسیون می‌تواند در صورت مداخله یا اعـمال نفوذ کارکن دولتی در امور انتخابات، عزل یا مجازات وی را مبتنی بر دلایل مستند از مرجع ذیصلاح مطالبه نماید.
(۳) در صورت بروز تخلف از طرف کارکن انتخاباتی، کمیسیون شکایات حسب احوال یکی از تصامیم ذیل را اتخاذ می‌نماید:
۱- توصیه یا اخطار.
۲- جریمهٔ نقدی که بیشتر از معاش سه ماههٔ کارکن متخلف نباشد.
۳- عزل از وظیفه به حیث کارکن انتخاباتی.
(۴) تصمیم کمیسیون شکایات دررابطه به رسیدگی به اعتراضات وشکایات انتخاباتی ونتایج آن نهایی و قابل تطبیق می‌باشد. مگر این که در این قانون طوری دیگر تصریح شده باشد.
تخطی مادهٔ شصت وهفتم:
(۱) تخطی شامل اعمالی می‌گردد که غیر قصدی وسهواً از طرف رای‌دهنده، کاندید، کارکن انتخابات، ناظر، مشاهد، رسانه وسایر شاملین در روند انتخابات واقع می‌گردد.
(۲) تخطی‌های انتخاباتی می‌تواند از طرف کمیسیون، کمیسیون‌های مرکزی و ولایتی شکایات با در نظر داشت طرزالعمل مربوط رسیدگی شود.
(۳) رسیدگی به تخطی رسانه ئی توسط کمیسیون رسانه‌ها صورت می‌گیرد.
(۴) نوعیت تخطی وچگونگی رسیدگی به آن توسط طرزالعمل جداگانه تنظیم می‌گردد.
تخلف وتقلب مادهٔ شصت وهشتم:
(۱) رسید گی به موارد تخطی، تخلف و تقلب که در این قانون ذکر گردیده‌است از وظایف کمیسیون شکایات می‌باشد. کمیسیون شکایات موارد جرمی را به مراجع عدلی و قضائی ارجاع می‌دهد.
(۲) تحقیق و صدور حکم در موارد جرمی مرتبط با پروسهٔ انتخابات توسط ارگان‌های عدلی و قضائی به رأی کاندید و نتیجهٔ انتخابات تغییر ایجاد نمی‌کند.
(۳) اعمال ذیل تخلف وتقلب انتخاباتی شمرده می‌شود:
۱- ارائهٔ معلومات نادرست و غیر واقعی به کمیسیون، کمیسیون شکایات و کمیسیون رسانه‌ها.
۲- ثبت نام بیشتر از یکبار در یک انتخابات.
۳- فریب در ثبت نام، حصول کارت رای دهی ویا اسناد انتخاباتی.
۴- داشتن بیشترازیک تذکرهٔ تابعیت یا سند رای دهی دیگر.
۵- رأی دهی یا کوشش برای رأی دهی، با استفاده از اسناد جعلی.
۶- راْی دهی با استفاده از سند یا کارت شخص دیگر.
۷- راْی دهی یا تلاش برای رأی دهی بیش از یک مرتبه در یک انتخابات.
۸- تغییریا تبدیل اسناد انتخاباتی بدون مجوز یا تحریف و جعل اسناد.
۹- حریق، محو یا سرقت اسناد انتخاباتی بدون مجوز یا سرقت آن.
۱۰- پنهان کردن اسناد انتخاباتی به منظور کتمان حقایق.
۱۱- استفاده و نگهداشت فهرست، کارت، ورق رأی، فورمه و سایر مواد انتخاباتی از طرف اشخاص غیرمسئول.
۱۲- استفاده ازسمبول، رنگ، شعار و سایر علائم مربوط به کاندید در مراکز رأی دهی.
۱۳- استفاده از سمبول و سایرعلائم مربوط به کمیسیون و ادارات دولتی در مواد تبلیغاتی.
۱۴- دخالت در مواد و لوازم انتخاباتی یا صندوق رأی بدون مجوز.
۱۵- اخـلال کار مؤظفین انتخابات.
۱۶- نقض اصول رفتار کاندیدان، ناظرین، مشاهدین و کارکنان انتخابات.
۱۷- نقض اصول رفتار رسانه‌ها.
۱۸- اعمال فشار، ممانعت از دسترسی به معلومات وایجاد محدودیت غیرقانونی و غیراصولی علیه ژورنالستان که از رویدادهای انتخاباتی گزارش تهیه می‌نمایند.
۱۹- استفاده از امکانات و وجوه مالی از منابع غیرقانونی.
۲۰- دریافت یا قبول مساعدت‌های مالی وتخنیکی از اتباع یا دول خارجی ویا نمایندگی‌های سیاسی کشورهای خارجی مقیم افغانستان.
۲۱- تهدید، تخویف، هتک حرمت، تشدد و اعـمال فشار علیه راْی دهنده، کاندید، ناظر، مشاهد، رسانه و کارکن انتخابات.
۲۲- اغوا، تحریک یا وادار نمودن اشخاص به ارتکاب تخلف.
۲۳- تقلب دررأی دهی یا شمارش آراء یا سایر امور مربوط به انتخابات.
۲۴- پیشنهاد یا اخذ رشوت به قصد اعمال نفوذ در مراحل انتخابات یا هر منظور دیگر.
۲۵-عدم رعایت احکام این قانون، لوایح وطرزالعمل‌های کمیسیون، کمیسیون شکایات وکمیسیون رسانه‌ها.
۲۶- ممانعت ناظرین ومشاهدین ملی وبین المللی از نظارت بر روند انتخابات.
۲۷- کم کردن ویا زیاد کردن آراء در جریان شمارش وثبت نتایج به نفع ویا به ضرر کاندید ویا کاندیدان که بر نتایج نهایی تاْثیر نکرده باشد.
۲۸- اعمال تشدد تواْم با استفاده از سلاح ناریه، جارحه و یا ضاربه به ضرر یا نفع شخص یا اشخاص در مرکز رأی دهی.
۲۹- حرکت دسته جمعی قهر آمیز و خشونت بار که منجر به تشنج و اخلال نظم اجتماعی و برهم خوردن جریان انتخابات گردد.
۳۰- جلوگیری از مشارکت واجدین شرایط رأی دهی، کاندیدان، ناظرین، مشاهدین و اصحاب رسانه‌ها در روند انتخابات با استفاده از نیروی فیزیکی و مسلحانه.
۳۱-سوء استفاده از وسایل، لباس و علایم نظامی اعم از اردو، پولیس و امنیت ملی به منظور ترسانیدن ویا تحت تأثیر قرار دادن رای دهنده، کاندید و یا ناظر و مشاهد به نفع یا ضرر کاندید.
مجازات مادهٔ شصت ونهم:
مرتکبین تخلفات مندرج مادهٔ شصت وهشتم این قانون، حسب احـوال به مجازات مندرج این ماده محکوم می‌گردند:
۱- مرتکب تخلف مندرج جزء (۱) فقرهٔ (۳) مادهٔ شصت وهشتم به پرداخت جریمهٔ نقدی ذیل:
- رأی دهنده، مبلغ (۱۲۰۰۰) دوازده هزار افغانی.
- ناظر، مبلغ (۵۰۰۰۰) پنجاه هزار افغانی.
-کاندید، مبلغ (۸۰۰۰۰) هشتاد هزار افغانی.
۲- مرتکب تخلف مندرج جزء (۲) به پرداخت جریمهٔ نقدی ذیل:
- راْی دهنده، مبلغ ( ۱۲۰۰۰) دوازده هزار افغانی.
- کاندید، مبلغ (۵۰۰۰۰) پنجاه هزار افغانی.
۳- مرتکب تخلف مندرج جزء (۳) به پرداخت جریمهٔ نقدی ذیل:
- راْی دهنده ، مبلغ (۲۰۰۰۰) بیست هزار افغانی.
- ناظر، مبلغ (۵۰۰۰۰) پنجاه هزار افغانی.
- کاندید، مبلغ (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی.
۴- مرتکب تخلف مندرج اجزای (۴، ۶ و۷) به پرداخت مبلغ (۱۲۰۰۰) دوازده هزار افغانی.
۵- مرتکب تخلف مندرج جزء (۱۱) از(۱۲۰۰۰) دوازده هزار الی (۶۰۰۰۰) شصت هزار افغانی.
۶- مرتکب تخلف مندرج اجزای (۱۲و۱۳) به پرداخت جریمهٔ نقدی ذیل:
- کاندید مستقل، مبلغ (۵۰۰۰۰) پنجاه هزار افغانی.
- کاندید حزب یا ائتلاف احزاب سیاسی، مبلغ (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی.
۷- مرتکب تخلف مندرج اجزای (۱۴و۱۶)از(۱۲۰۰۰) دوازده هزار الی (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی.
۸- مرتکب تخلف مندرج اجزای (۱۷و۱۸) از(۱۰۰۰۰) ده هزار الی (۶۰۰۰۰) شصت هزار افغانی.
۹- مرتکب تخلف مندرج جزء (۱۹) از(۱۰۰۰۰) ده هزار الی (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی.
۱۰- مرتکب تخلف مندرج جزء (۲۶) از(۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار الی (۵۰۰۰۰۰) پنجصد هزار افغانی.
۱۱- مرتکب تخلف مندرج جزء (۲۸)، بار اول توصیه، بار دوم اخطار وبارسوم از (۱۰۰۰۰) ده هزار الی (۶۰۰۰۰) شصت هزار افغانی.
۱۲- مرتکب تخلفات مندرج اجزای (۸، ۹، ۲۵، ۲۷ و۲۹) از (۵۰۰۰۰) پنجاه هزار الی (۱۰۰۰۰۰) یکصد هزار افغانی.
۱۳- آرای کاندید مرتکب تخلفات مندرج جزء (۲۴) در محلات و مراکز ذیربط باطل می‌گردد.
۱۴- مرتکب تخلفات مندرج اجزای (۵، ۱۰، ۲۲، ۲۳، ۳۰ و ۳۱) به جریمهٔ نقدی از ( ۴۰۰۰۰) چهل هزار الی (۸۰۰۰۰) هشتاد هزار افغانی محکوم و تمام آرای کاندید مربوط در محلات و مراکز ذیربط باطل می‌گردد.
۱۵- درصورت نوسانات ارزش پول افغانی کمیسیون با در نظر داشت ارزش پول ملی در زمان تصویب جریمهٔ متناسب تعیین می‌کند.
اغوا و تحریک به تخلف مادهٔ هفتادم:
هرگاه تخلف یا تخلفات مندرج مادهٔ شصت و هشتم این قانون به اثر اغوا و تحریک صورت گرفته باشد، اغوا کننده و محرک ، به پرداخت دو چند جریمهٔ پیشبینی شده برای فاعل اصلی محکوم می‌شود.
فصل چهاردهم: انتخابات داخلی نهادها نهادهای انتخابی مادهٔ هفتاد و یکم:
(۱) کمیسیون به منظور گزینش هیئت اداری شوراهای ولایتی، شوراهای ولسوالی‌ها، ومجالس شاروالی‌ها، انتخابات داخلی آنها را اداره ونظارت می‌نماید.
(۲) انتخابات داخلی شورای قریه برای انتخاب هیئت اداری، توسط خود آنها صورت می‌گیرد.
هیئت اداری شورای ولایتی مادهٔ هفتاد و دوم:
(۱) هیئت اداری شورای ولایتی برای مدت یکسال به انتخاب مستقیم اعضای آن تعیین می‌گردد.
(۲) کمیسیون حد اکثر بیست روز بعد از تشکیل شورای ولایتی و سالانه بعد از آغاز اجلاس آن، به منظور تعیین هیئت اداری انتخابات داخلی شورای ولایتی را برگزار می‌نماید.
(۳) کمیسیون به منظور برگزاری انتخابات هیئت اداری شوراهای ولایتی ، مطابق به احکام این قانون وقانون شورای ولایتی طرزالعمل وضع می‌نماید.
(۴) انتخابات هیئت اداری شورای ولایتی با حضور داشت حد اقل دو ثلث کل اعضای آن برگزار می‌گردد.
کاندیدی که بیشتر از نصف آرای حاضر را بدست آورد، برنده محسوب می‌گردد، هرگاه هیچ‌یک از کاندیدان نتوانند در دور اول بیشتراز نصف آراء را بدست آورد، انتخابات در دور دوم میان دو کاندیدی که بیشترین آراء را داشته باشند برگزار می‌گردد، در دور دوم هریک از کاندیدان که اکثریت آرای اعضای حاضر را بدست آورد، برنده محسوب می‌گردد.
(۵) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان در دور دوم، کاندیدی که دارای بلندترین درجهٔ تحصیل و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل دارای بیشترین تجربهٔ کاری در اداره باشد، برنده اعلان می‌شود.
هیئت اداری شورای ولسوالی مادهٔ هفتاد وسوم:
(۱) هیئت اداری شورای ولسوالی برای مدت یکسال به انتخاب مستقیم اعضای آن تعیین می‌گردد.
(۲)کمیسیون حد اکثر بیست روز بعداز اعلان نتایج نهائی شورای ولسوالی وسالانه بعد از آغاز اجلاس شورای ولسوالی ، به منظور تعیین هیئت اداری آن انتخابات داخلی شورای ولسوالی را برگزار می‌نماید.
(۳) کمیسیون به منظور برگزاری انتخابات هیئت اداری شوراهای ولسوالی‌ها مطابق به احکام این قانون و قانون شوراهای ولسوالی‌ها طرزالعمل وضع می‌نماید.
(۴) انتخابات هیئت اداری شورای ولسوالی با حضور داشت حد اقل دو ثلث کل اعضای آن برگزار می‌گردد.
کاندیدی که بیشتر از نصف آرای اعضای حاضر را بدست آورد ، برنده محسوب می‌گردد. هرگاه هیچ‌یک از کاندیدان نتوانند در دور اول بیشتر از نصف آراء را بدست آورد ، انتخابات در دور دوم میان دو کاندیدی که بیشترین آراء را داشته باشند برگزار می‌گردد، در دور دوم هریک از کاندیدان که اکثریت آرای اعضای حاضر را بدست آورد، برنده محسوب می‌گردد.
(۵) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان در دور دوم، کاندیدی که دارای بلندترین درجهٔ تحصیل و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل دارای بیشترین تجربهٔ کاری در اداره باشد، برنده اعلان می‌شود.
هیئت اداری مجلس شاروالی مادهٔ هفتاد وچهارم:
(۱)هیئت اداری مجلس شاروالی برای مدت یکسال به انتخاب مستقیم اعضای آن تعیین می‌گردد.
(۲)کمیسیون حد اکثر بیست روز بعد از تشکیل مجلس شاروالی وسالانه بعد از آغاز اجلاس مجالس شاروالی ، به منظور تعیین هیئت اداری آن انتخابات داخلی مجلس شاروالی را برگزار می‌نماید.
(۳) کمیسیون به منظور برگزاری انتخابات هیئت اداری مجلس شاروالی مطابق به احکام این قانون و قانون شاروالی‌ها طرزالعمل وضع می‌نماید.
(۴) انتخابات هیئت اداری مجلس شاروالی با حضور داشت حد اقل دوثلث کل اعضای آن برگزار می‌گردد.
کاندیدی که بیشتر از نصف آرای اعضای حاضر را بدست آورد، برنده محسوب می‌گردد، هرگاه هیچ‌یک از کاندیدان نتوانند در دور اول بیشتر از نصف آراء را بدست آورد، انتخابات به دور دوم میان دو کاندیدی که بیشترین آراء را داشته باشد برگزار می‌گردد، در دور دوم هر یک از کاندیدان که اکثریت آرای اعضای حاضر را بدست آورد، برنده محسوب می‌گردد.
(۵) در صورت تساوی آراء میان کاندیدان در دور دوم، کاندیدیکه دارای بلندترین درجهٔ تحصیل و در صورت تساوی درجهٔ تحصیل دارای بیشترین تجربهٔ کاری در اداره باشد، برنده اعلان می‌شود.
انتخابات در سایر نهادها ماده هفتاد و پنجم:
(۱) نهادهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و سایر نهادها و اجتماعات که دارای مجوز قانونی باشند و می‌خواهند توسط برگزاری انتخابات هیئت اداری و رهبری خود را تعیین نمایند، می‌توانند حد اقل یک ماه قبل از تاریخ برگزاری انتخابات، از کمیسیون تقاضای همکاری نمایند.
(۲) کمیسیون با فراهم آوری تسهیلات ممکنه، انتخابات آنها را اداره و نظارت می‌نماید.
(۳) همکاری با چنین نهادها مطابق تفاهم نامه میان کمیسیون و هر نهاد که در مخالفت با این قانون نباشد صورت می‌گیرد.
(۴) رسیدگی به شکایات ناشی از انتخابات نهادها، مطابق طرزالعمل جداگانه، توسط کمیسیون مرکزی شکایات درزمان معین صورت می‌گیرد.
(۵) کمیسیون مکلف به پرداخت مصارف این انتخابات نمی‌باشد.
فصل پانزدهم: مراجعه به آرای عمومی طرز مراجعه به آرای عمومی مادهٔ هفتاد و ششم:
(۱) رئیس‌جمهور می‌تواند در موضوعات مهم ملی، سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی به آرای عمومی مردم افغانستان مراجعه نماید.
(۲) هرگاه رئیس‌جمهور درمورد مراجعه به آرای عمومی تصمیم اتخاذ نماید، موضوع حداقل سه ماه قبل از مراجعه به آرای عمومی، به کمیسیون راجع می‌گردد.
(۳) کمیسیون مکلف است در مدت معینه با در نظرداشت موضوع مراجعه به آرای عمومی تدابیر لازم را اتخاذ نماید.
(۴) همه‌پرسی درسراسرکشوردریک روزدائرشده وازروند برگزاری آن ناظرین ومشاهدین احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، رسانه‌های آزاد وسازمان‌های بین‌المللی نظارت می‌نمایند.
(۵) طرز برگزاری مراجعه به آرای عمومی با در نظرداشت موضوع آن در طرزالعمل جداگانه تنظیم می‌گردد.
فصل شانزدهم: احکام متفرقه انتخابات فرعی مادهٔ هفتاد و هفتم:
(۱) هرگاه یکی از اعضای ولسی جرگه، شورای ولایتی، شورای ولسوالی، شورای قریه و مجلس شاروالی به قتل برسد، انتخابات در سطح حوزهٔ انتخاباتی مربوط برای دورهٔ باقیمانده، تدویر می‌گردد، مشروط بر اینکه حداقل یکسال
به ختم دورهٔ کاری باقی مانده باشد.
(۲) هرگاه شاروال به قتل برسد، انتخابات در سطح حوزهٔ انتخاباتی مربوط برگزار می‌شود.
تعهد نامه مادهٔ هفتاد وهشتم:
کاندیدان، احزاب وائتلاف احزاب سیاسی، رسانه‌ها، ناظرین و مشاهدین مکلف اند که تعهدنامهٔ تهیه شده از جانب کمیسیون را امضاء نمایند.
وضع ونشرلوایح، طرزالعمل‌ها و رهنمودها مادهٔ هفتاد ونهم:
(۱) کمیسیون و کمیسیون مرکزی شکایات مکلف اند به منظور تطبیق بهتراحکام این قانون، هر یک به سهم خویش لوایح، طرزالعمل‌ها و رهنمودهای جداگانه را وضع و نشر نمایند.
(۲) کمیسیون و کمیسیون مرکزی شکایات مکلف اند لوایح، طرزالعمل‌ها و رهنمودهای مندرج این قانون را حداقل (۹۰) روز قبل از روز برگزاری انتخابات نشر نمایند.
انفاذ مادهٔ هشتادم:
(۱) این قانون از تاریخ توشیح، نافذ و در جریده رسمی نشر می‌گردد.
(۲) هرگاه موضوعات مرتبط به انتخابات در قوانین دیگر با مفاد مواد این قانون در مخالفت قرار گیرد، احکام این قانون مدار اعتبار می‌باشد.
(۳) با انفاذ این قانون تمام قوانین، فرامین تقنینی، تعدیلات وضمایم نافذهٔ قبلی در رابطه به انتخابات ملغی می‌گردد.
***
دانلود نسخه پی‌دی اف قانون جدید انتخابات افغانستان
