واقعیت آن است که سازمان همکاری‌های اسلامی ادامه دهنده راه کنفرانس اسلامی است که در اساس برای حمایت از فلسطین و آزادسازی بیت‌المقدس، قبله دوم جهان اسلام تأسیس شد
اجلاس دو روزه سازمان همکاری‌های اسلامی در مکه به لحاظ زمانی در موقعیت نسبتاً حساسی برگزار شده است. پنجاه و هفت کشور عضو در سطح سران یا هیأتهای نمایندگی در آن حضور یافته‌اند.
اهمیت این اجلاس در درجه اول بدلیل مسایل متنوعی است که جهان اسلام با آن رو به رو است و انتظار می‌رود سازمان همکاری‌های اسلامی برای آنها راه حل‌های مناسب و قابل قبولی بیابد و در مرحله بعدی برگزاری این نشست در آستانه روز قدس است که توجه بیشتری را به خودش جلب کرده است. گرچه برگزاری اجلاس‌ها در سطح سران تاکنون نتوانسته است جهان اسلام را از مشکلاتی که با آنها رو به رو است، رها سازد ولی حداقل در گذشته در مقاطع حساس و تعیین کننده نظیر اجلاس کنونی با تأثیرگذاری احتمالی منفی برگزار نمی‌شده است.
واقعیت آن است که سازمان همکاری‌های اسلامی ادامه دهنده راه کنفرانس اسلامی است که در اساس برای حمایت از فلسطین و آزادسازی بیت‌المقدس، قبله دوم جهان اسلام تأسیس شد، اما به نظر نمی‌رسد که در آستانه روز قدس که علی‌القاعده تمامی توجه و تلاش کشورهای اسلامی و ملتهای مسلمان برای برگزاری باشکوه‌تر این روز باید معطوف می‌شد اجلاس که بتواند کمکی به این امر مهم و مسأله اول جهان اسلام بکند. در مقابل از اظهارنظرهای برخی از مقامات و دست‌اندرکاران می‌توان چنین استنباط کرد که مسأله فلسطین به موضوعی ثانوی تبدیل شده است و اگر نگوییم این یک انحراف اهداف اولیه است. حداقل می‌توان گفت که در اولویت‌بندی مسایل جهان اسلام مشکلات جدی به وجود آمده است، حتی بالاتر از این وقتی صحبت از تعلیق عضویت سوریه به میان می‌آید، آشکارا جهت‌گیری سیاسی آن دچار ابهامات جدی می‌شود.
واقعیت آنکه معادله قدرت در سوریه را رقابتهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی شکل گرفته رقم خواهد زد و نه تصمیم‌گیری‌ها در اجلاس «مکه» بروز اختلاف نظر برسر سوریه که اهمیت مسأله قدس را تحت تأثیر خود قرارداده است، نشان می‌دهد که دنیای اسلام هنوز به آن سطح از آگاهی و شناخت دست نیافته است که مسایل را اولویت‌بندی و اهم و فی الاهم کند.
در این بین مسؤولیت کشوری نظیر عربستان سعودی که پادشاهش در همین اجلاس خواستار تأسیس مرکزی برای گفت‌وگو بین مذاهب اسلامی در ریاض شده بسیار سنگین است، بویژه از این جهت که قدرتهای استکباری آشکارا درصدد انتقال بحرانهای محدود محلی و قابل کنترل به ایجاد گسترده‌تر منطقه‌ای و غیرقابل کنترل در قالب خطرناک جنگ فرقه‌ای برآمده‌اند. هدف آنها روشن است. بیداری اسلامی که در اساس و ماهیت ضد سلطه‌طلبی قدرتهاست، جهان اسلام را به طرف استقلال عمل ملی و منطقه‌ای می‌کشاند و جنگ فرقه‌ای می‌تواند تضاد حرکتهای استقلال‌طلبانه اسلامی با قدرتهای استکباری را درونی کند و انحرافی جدی در آن به وجود بیاورد. دنیای اسلام اگر این واقعیت را بدرستی درک نکند و بموقع اقدام نکند، همه کشورهای اسلامی متحمل زیان خواهند شد. سازمان همکاری‌های اسلامی علی‌القاعده می‌باید در این جمعیت برنامه‌ریزی کند که کشوری نظیر سوریه درگیر جنگ فرقه‌ای نشود نه آنکه با به حالت تعلیق درآوردن عضویتش تلاش کند بر دامنه بحران بیفزاید. در فضایی که اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی در مکه تشکیل شده است، بدرستی معلوم نیست که احمدی نژاد تا چه اندازه بتواند در جهت‌دهی تصمیمات اجلاسی که به صورت آشکاری اهداف سیاسی خاص در آن برجسته به نظر می‌رسد به سود حرکتهای انقلابی و اسلامی ضد استکبار و ضد صهیونیزم مؤثر واقع شود و اگر به هر دلیلی سوریه با تصمیماتی روبه‌رو شود که زمینه ساز دخالت خارجی در این کشور شود، حضور ایران تاچه چه اندازه می‌تواند منافع ملی را پاسداری کند. اگر خروجی اجلاس مکه تعلیق عضویت سوریه باشد که چنین خواهد بود سوریه در جنگ فرقه‌ای با آینده‌ای نامعلوم رو به رو باقی می‌ماند و حضور رئیس جمهوری ایران تأثیری بر روند تحولات نخواهد داشت.
قدس
پیرمحمد ملازهی