مسیر ناهموار مناسبات آمریکا پاکستان-بخش سوم
اشاره:
چه کسی با قاطعیت می‌تواند حمایت اسلام‌آباد از افراط‌گرایان شبکه حقانی یا طالبان محلی را تأیید یا تکذیب کند؟ پاکستان دستگاه‌های اطلاعاتی نظامی خود را از این اتهام بری می‌داند و آن را توطئه آمریکا تلقی می‌کند. کاخ سفید و دولت افغانستان نیز می‌گویند اگر حمایت‌های برخی شبکه‌های سیاسی نظامی پاکستان از طالبان نبود، ما تاکنون پرونده تروریست‌ها را در منطقه بسته بودیم. در بخش حاضر از مقاله، نگاهی به تبادل آتش دو طرف در این جنگ لفظی می‌اندازیم.
-------------------------------
با توجه به طرح موضوع قطع کمک‌های خارجی به پاکستان از سوی برخی مقامات آمریکایی به منظور مجازات این کشور به دلیل حمایت از شبکه حقانی، حمایت چین، سرمایه ارزشمندی برای پاکستان محسوب می‌شود.
کمک آمریکا تاکنون مفهوم اعمال نفوذ بر پاکستان را داشت، اما اگر کمک‌های اخیر پکن به معنای جایگزینی چین به عنوان حامی اصلی دولت پاکستان باشد، ممکن است آمریکایی‌ها تمایلی به قطع کمک‌های خود، نداشته باشند. چندی قبل مقامات پاکستانی میزبان دوتن از مقامات ارشد چینی بودند.
هدف از دیدار «هنگ جیانگ جو» وزیر امنیت عمومی چین، از پاکستان، مذاکره با مقامات این کشور درباره همکاری فزاینده در مبارزه با شبه نظامیان چینی بود که در مناطق شمال غربی پاکستان پناه گرفته‌اند.
به نوشته برخی منابع، گفت و گو درباره مسائل امنیتی منطقه، اتهامات اخیر آمریکا به پاکستان، روابط دوجانبه و سایر مسائل مربوط به منافع مشترک نیز محور مذاکرات «هیو لیان‌گو» معاون نخست‌وزیر چین در پاکستان بود.
شورای کویته و جنگ لفظی آمریکا پاکستان
در ادامه واکنش‌های پاکستان علیه مواضع آمریکا، مقامات پاکستانی «شورای کویته» را ساخته و پرداخته رسانه‌های غربی دانسته وآن را حربه جدید آمریکا برای سرپوش گذاشتن بر شکست‌های خود در ورود به منطقه با شعار ایجاد صلح ثبات و امنیت در افغانستان، ارزیابی کردند.
مقامات این کشور با رد هرگونه ارتباط سازمان‌های اطلاعاتی پاکستان و دستگاه‌های این کشور با تروریست‌ها در قتل برهان الدین ربانی، رئیس شورای عالی صلح افغانستان، این اتهامات را دلیل محکمی بر پافشاری پاکستان بر سیاست‌های اجرایی خود در راستای حفظ منافع این کشور در برابر آمریکا دانستند.
مقامات آمریکا مدعی هستند 10 نفر از فرماندهان ارشد گروه تحریک طالبان به همراه «ملامحمد عمر» برای تصمیم گیری‌های حساس و جلسه‌های مشورتی خود، شورایی به نام «شورای کویته» تاسیس کرده‌اند.
براساس گفته‌های مقامات پاکستانی، شورای کویته نامی است که رسانه‌های غربی برای آن انتخاب کرده‌اند.
همچنین به ادعای مقامات واشنگتن، مرکز اصلی شورای کویته به ریاست ملا عمر، سرکرده اصلی طالبان، در شهر کویته در ایالت بلوچستان پاکستان قرار دارد.
پیش از این دولت پاکستان اظهارات آمریکا را مبنی بر وجود اعضای این شورا در شهر کویته، را رد و آن را بی‌اساس عنوان کرده بود.
مقامات اسلام آباد همچنین اعلام کردند: شورای کویته با نام و ویژگی‌های ذکر شده به هیچ عنوان وجود خارجی ندارد واین درحالی است که گروه تحریک طالبان نیز وجود یک چنین شورایی را تکذیب کرده است.
با این وجود، دولت افغانستان، مسئول اصلی ترور برهان الدین ربانی را شورای کویته می‌داند.
افغانستان همچنین سازمان اطلاعات ارتش پاکستان را در ترور ربانی مقصر می‌داند.
براساس گزارش رسانه‌های محلی به نقل از سخنان مقامات پاکستان، تبلیغ مکرر و بی‌اساس رسانه‌های غربی در موضوع شورای کویته، باعث شده که دولت افغانستان نیز وجود این شورا را باور کند تا جایی که به گفته آنان، این شورا برای تغییر موقعیت سیاسی افغانستان به سرعت درحال فعالیت است.
این رسانه‌ها به نقل از «محمد یاسین ضیاء» معاون سازمان امنیت ملی افغانستان نوشتند: نقشه ترور ربانی بیرون از مرز افغانستان طراحی شد و دولت افغانستان شواهد و اسناد معتبری را برای اطلاع رسانی و همچنین آگاهی مردم کشورش، ارائه کرده است.
وی با اشاره به بازداشت «عصمت الله» به اتهام قتل ربانی توسط دولت افغانستان، افزود: این شواهد و اسناد در اعترافات متهم بازداشت شده بدست آمده است.
رسانه‌ها نوشتند که معاون سازمان امنیت ملی افغانستان، پیش‌تر از دخالت شورای کویته در ترور ربانی اظهار تردید کرده بود.
پیش از این مقامات سنای آمریکا وجود شورای کویته و شبکه حقانی را به عنوان یک خطر بزرگ برای صلح افغانستان یادآوری کرده بودند.
در همین حال، تبلیغات مکرر رسانه‌های غربی در همکاری سازمان اطلاعات ارتش پاکستان با تروریست‌ها در ترور ربانی، باعث شد تا صدها نفر در راهپیمایی‌هایی در شهرهای بزرگ افغانستان به خیابان‌ها آمده و بمباران شهرهای مرزی این کشور توسط ارتش پاکستان و نقش سازمان اطلاعاتی این کشور در ترور ربانی را محکوم کنند.
در این تظاهرات‌ها هیچ درگیری و حادثه‌ای بوجود نیامد و تظاهرکنندگان پارچه نوشته‌هایی در دست داشتند که بر روی آن‌ها شعار «مرگ بر پاکستان» و «مرگ بر آی. اس. آی» به چشم می‌خورد و در شعارهای بیانی خود نیز همین جملات را تکرار می‌کردند.
این روزها بسیاری از مردم و مقامات افغانستان، اسلام آباد را متهم به حمایت از گروه‌های شبه نظامی در خاک افغانستان کرده‌اند که در راستای اهداف پاکستان در افغانستان فعالیت می‌کنند، ولی دولت پاکستان این اتهامات را رد کرده و آن‌ها را بی‌پایه و اساس قلمداد می‌کند.
کارشناسان بر این باورند که ترور ربانی ضربه بزرگی به روند صلح در افغانستان زد و مشکلات عمده‌ای در برنامه خروج نیروهای ناتو از خاک افغانستان تا سال 2014 میلادی ایجاد کرد.
حامد کرزی نیز چندی پیش به ادامه گفت وگوها با رهبران طالبان برای ایجاد صلح پایدار در افغانستان اشاره کرد و گفت قرار است جلسه بعدی شورا، در شهر کویته پاکستان برگزار شود.
کرزی گفت: افغانستان باید در مذاکرات صلح، پاکستان را طرف مذاکره خود قرار دهد و فقط در صورتی با طالبان مذاکره می‌کند که آن‌ها برای گفت‌وگو نماینده تعیین کنند.
مقامات ولایتی افغانستان مدعی شده‌اند که ارتش پاکستان از 30 شهریور تا سوم مهر جاری، صدها موشک به ولایت «کنر» و «نورستان» پرتاب کرده‌اند که این بمباران‌ها تلفات عمده‌ای به دنبال نداشته است.
درهمین حال، پاکستان نیز بارها افغانستان را متهم کرده که شبه نظامیان حمله‌کننده به خاک این کشور، در ولایت کنر و نورستان افغانستان پایگاه‌های خود را تاسیس کرده‌اند و دولت افغانستان و نیروهای ائتلاف اقدام جدی علیه آن‌ها نمی‌کنند.
درحالی که هیچ پیشرفتی درمذاکرات صلح با سران گروه‌های شبه نظامی در داخل خاک افغانستان به چشم نمی‌خورد، حامد کرزی و حامیان وی به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکره با طالبان بی‌فایده بوده و باید آن را متوقف کرد.
کرزی معتقد است که مذاکره باید در اصل با دولت پاکستان صورت گیرد، زیرا این کشور حامی اصلی طالبان بوده و به سرکردگان طالبان در خاک خود پناه داده است.
نظرات مختلفی درخصوص ترور ربانی وجود دارد، از جمله اینکه پاکستان، خود ترور ربانی را برنامه‌ریزی کرده و اجرای آن را به طالبان نسبت می‌دهد.
برخی معتقدند که طالبان باید در آینده کشور افغانستان نقش داشته باشد، ولی «رنگین دادفرا سپنتا» مشاور امنیت ملی کرزی در مصاحبه‌ای، آن را بیشتر یک شوخی توصیف کرد.
براساس همین اظهارات، کرزی و مشاورانش قصد دارند روش خود را تغییر دهند و از این پس بر پاکستان که اصلی‌ترین حامی طالبان محسوب می‌شود، فشار بیشتری وارد کنند.
رئیس‌جمهوری افغانستان در گفت وگو با جمعی از رهبران ارشد مذهبی افغانستان نیز گفت که نمایندگانی که برای صلح در نظر می‌گیریم، کشته می‌شوند، در این شرایط چگونه می‌توانیم در راستای صلح مذاکره کنیم؟
کرزی افزود: «من نه می‌توانم ملاعمر و نه شورای طالبان را پیدا کنم، پس فقط امکان مذاکره با پاکستان برای ما باقی می‌ماند.»
مقامات افغانستان آخرین نشست خود با حضور پاکستان و نمایندگان آمریکا را لغو کردند و دلیل لغو نشست آتی بین دو کشور با نظارت آمریکا را نیز شواهد به دست آمده از ارتباط برخی دستگاه‌های پاکستان در ترور ربانی عنوان کردند.
نشانه‌های حمله
در این شرایط به باور برخی ناظران، اظهارات مقامات آمریکا علیه پاکستان مبنی بر همکاری این کشور با شبکه حقانی، بیانگر بروز اراده حمله به پاکستان بین مقامات آمریکاست. پاکستان یکی از کشورهایی است که پس از 11 سپتامبر روابطش با ایالات متحده به طور سینوسی به سمت همگرایی و یا واگرایی حرکت کرده است.
پاکستان که مدتی به عنوان شریک استراتژیک آمریکا در جنگ با تروریسم بود، گاهی با بی مهری آمریکایی‌ها مواجه می‌شود. بروز نشانه‌های واگرایی پس از مرگ اسامه بن لادن در خاک پاکستان توسط نیروهای ویژه آمریکا، قوت گرفته است و اکنون که رفت و آمدهای مکرر دیپلماتیک نتیجه بخش نبوده، آمریکایی‌ها نشانه‌هایی از حمله به پاکستان را بروز داده‌اند.
البته در زمان حاضر نیز جنگ سردی بین دو کشور برقرار است که از طریق اتهام زنی از سوی آمریکا و رفع اتهام از طرف پاکستان جریان دارد.
سابقه اراده آمریکا در حمله به پاکستان مربوط به 10 سال پیش است. بعد از 11 سپتامبر، مقامات کابینه بوش با پرویز مشرف، رئیس‌جمهور وقت پاکستان تماس گرفته و وی را تهدید کردند که بین همکاری با آمریکا در مبارزه با تروریسم در افغانستان یا حمله آمریکا به پاکستان یکی را انتخاب کند که مشرف گزینه اول را انتخاب کرد. اکنون نوع اتهام علیه پاکستان مبنی بر همکاری با شبکه حقانی بیانگر اراده آمریکا در پیشنهاد جنگ به پاکستان و یا تبعیت از مشی مقامات آمریکایی است. شبکه حقانی یکی از زیر مجموعه‌های گروه طالبان است که رهبری آن را «سراج الدین حقانی» بر عهده دارد و گفته می‌شود که اکنون وزیرستان شمالی، خاستگاه این گروه است.
ادامه دارد
منبع: اطلاعات
دریافت صفحه با کد QR